του Jean-Pierre Stroobants (*)
Στο ισόγειο του κτιρίου που στεγάζει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στη Φρανκφούρτη, τα μέλη του συνδικάτου Ipso έχουν τοποθετήσει ένα πανώ που γράφει: «Η αγοραστική δύναμη μειώθηκε κατά 7,5%. Μπορούμε να τα πάμε καλύτερα!». Οι 4.000 υπάλληλοι της Τράπεζας διαμαρτύρονται επειδή τους προσφέρεται αύξηση μόνο κατά 4%, όταν ο πληθωρισμός στη χώρα υπερβαίνει πλέον το 11%.
Την περασμένη Πέμπτη, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, προειδοποιούσε ότι η αύξηση των μισθών πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο τους θα προκαλέσει άνοδο του πληθωρισμού σε έναν φαύλο κύκλο που θα θυμίζει τη δεκαετία του 1970: Οι τιμές ανεβαίνουν, με αποτέλεσμα οι μισθωτοί να ζητούν αυξήσεις, κάτι που οδηγεί τις επιχειρήσεις να αυξήσουν τις τιμές για να αναπληρώσουν τη μείωση των κερδών, κάτι που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερο πληθωρισμό…
Η αλήθεια είναι ότι προς το παρόν κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και αυτοί που υφίστανται μία βίαιη πτώση της αγοραστικής δύναμής τους είναι οι Ευρωπαίοι εργαζόμενοι, τόσο στην Ευρωζώνη όσο και στο σύνολο της ευρωπαϊκής ηπείρου. Σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας της ΕΚΤ, οι μισθοί θα αυξηθούν κατά 4,5% το 2022 και κατά 5,2% το 2023. Την ίδια περίοδο, ο πληθωρισμός θα είναι 8,4% και 6,3%, αντιστοίχως.
Αυτή η διαφορά προκαλεί ένα κύμα κοινωνικής δυσαρέσκειας. Η Βρετανία γνωρίζει τη μεγαλύτερη αναταραχή από το 1989: Στις 15 Δεκεμβρίου, το νοσηλευτικό προσωπικό πραγματοποίησε την πρώτη απεργία στην ιστορία του.
Στο Βέλγιο, χιλιάδες εργαζόμενοι διαδήλωσαν την περασμένη Παρασκευή στις Βρυξέλλες ζητώντας να αυξηθούν οι μισθοί τους, να μειωθούν οι φόροι στα εισοδήματά τους και να παγώσουν οι τιμές της ενέργειας. Ακόμη και στην Αυστρία, όπου οι απεργίες είναι σπάνιες, τις τελευταίες εβδομάδες σημειώνονται κινητοποιήσεις σε δύο στρατηγικούς τομείς: Τους σιδηροδρόμους και τη ζυθοποιία.
Όμως, αυτές οι κινητοποιήσεις παραμένουν περιορισμένες στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ένα τεστ ήταν οι διαπραγματεύσεις που έγιναν στη Γερμανία με το πανίσχυρο συνδικάτο IG Metall. Η καγκελαρία ανησυχούσε για τα αιτήματα των εργαζομένων: 8% αύξηση για τα 3,9 εκατομμύρια των εργαζομένων στις βιομηχανίες μετάλλου και ηλεκτρονικών. Θα έπλητταν περαιτέρω αυτές οι αυξήσεις την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων «made in Germany», που ήδη έχει μειωθεί εξαιτίας της έκρηξης των τιμών της ενέργειας;
Η κυβέρνηση Σολτς αποφάσισε έτσι να παραβιάσει τον ιερό κανόνα της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων και να απευθύνει προς εργοδοσία και συνδικάτα έκκληση για μετριοπάθεια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επέλθει συμφωνία για μισθολογικές αυξήσεις κατά 8,5% σε διάστημα δύο ετών, μαζί με ένα επίδομα 3.000 ευρώ που θα πληρωθεί, επίσης, σε δύο στάδια. Οι εργαζόμενοι δεν θα αναπληρώσουν πλήρως την απώλεια του εισοδήματός τους λόγω του πληθωρισμού, θα δουν όμως μία σημαντική αύξηση στους μισθούς τους. Και η χώρα θα εξασφαλίσει κοινωνική ειρήνη για δύο χρόνια.
Αλλά και στην Ισπανία, με εξαίρεση μερικές απεργίες, δεν παρατηρείται μεγάλη κοινωνική αναταραχή. Τα μεγάλα συνδικάτα, βέβαια, προειδοποιούν ότι έκαναν υπομονή εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία και, αν η εργοδοσία δεν φανεί ευέλικτη, θα ξεκινήσουν απεργίες το 2023. Προς το παρόν, οι εργοδότες αποκλείουν οποιαδήποτε αύξηση, κάτι που έχει προκαλέσει τη δυσαρέσκεια της υπουργού Εργασίας, Γιολάντα Ντίας, η οποία επισημαίνει ότι οι μισθοί πρέπει να αυξηθούν.
Η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο από την πτώση της αγοραστικής δύναμης είναι η Ιταλία. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, οι μισθοί σε αυτήν τη χώρα είναι κατά 12% μικρότεροι των μισθών το 2008, όταν ξεσπούσε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
(*) O Ζαν-Πιέρ Στρουμπάντς είναι ανταποκριτής της Monde στις Βρυξέλλες
