Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
Σε διαρκή ένταση με το μεταναστευτικό βρίσκεται η Ελλάδα πετυχαίνοντας έως τώρα την αναχαίτιση των αυξημένων ροών του τελευταίου διαστήματος. Κι ενώ στη γειτονική Ιταλία καταφθάνουν ημερησίως 800 κατά μέσο όρο μετανάστες μόνο στη νήσο Λαμπεντούζα, στην Ελλάδα ο αριθμός δεν ξεπερνά τους 180 – 200 και πάλι τις περισσότερες φορές το μέγεθος αυτό αφορά αποτροπές εισόδου στα χωρικά ύδατα.
Ωστόσο τα πράγματα πλέον έχουν λάβει πολύ δυσάρεστη τροπή λόγω των εχθροπραξιών των αντιμαχόμενων πλευρών και των βομβαρδισμών στις περιοχές του Λιβάνου που λειτουργούν οι δώδεκα καταυλισμοί Παλαιστινίων προσφύγων, μεταξύ των οποίων ο μεγαλύτερος εξ΄ αυτών, ο Αΐν αλ Χέλουα ο οποίος επί δεκαετίες φυλάσσεται μόνο από Παλαιστίνιους αποτελώντας ενίοτε θύλακα τρομοκρατών.
Γι΄ αυτό λοιπόν βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας πρόταση διατυπωθείσα στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την περασμένη εβδομάδα, για τον διαμοιρασμό των 2,5 εκατομμυρίων μεταναστών και προσφύγων του Λιβάνου σε hot spot των 27 κρατών – μελών της ΕΕ με την Ελλάδα να δέχεται «τουλάχιστον 20.000 – 30.000», σε περίπτωση που ο Λίβανος καταρρεύσει.
Βούλτεψη για Λίβανο
Σε πρόσφατη αναφορά της η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Σοφία Βούλτεψη δίνει λεπτομέρειες του κοινωνικοοικονομικού πλαισίου της χώρας αυτής: «…Μιλάμε για μια καθημαγμένη χώρα, με διαλυμένη οικονομία, που μετά την τρομακτική έκρηξη τόνων νιτρικού αμμωνίου στο λιμάνι της Βηρυτού, στις 4 Αυγούστου 2020, δεν μπορεί να σηκώσει κεφάλι. Και βέβαια, η Χεζμπολάχ, που με το πολιτικό της σκέλος θέλει να μετέχει στην κυβέρνηση και με το στρατιωτικό της παίρνει μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις, δεν επέτρεψε ποτέ στη Δικαιοσύνη να εντοπίσει τους ενόχους. Στην έκρηξη του 2020, έχασαν τη ζωή τους 214 άνθρωποι και τραυματίστηκαν περισσότεροι από 6.500. Η καταστροφή στα κτίρια υπήρξε τεράστια, με μεγαλύτερα θύματα τους Χριστιανούς που κατοικούσαν στην περιοχή και οι οποίοι αναγκάστηκαν να πουλήσουν τις περιουσίες τους, με τους μουσουλμάνους να τα αγοράζουν – προφανώς με την βοήθεια της Χεζμπολάχ. Και σα να μην έφθαναν όλα αυτά, η χώρα ζει σε μια μόνιμη πολιτική κρίση, καθώς ένα διχασμένο κοινοβούλιο δεν καταφέρνει να εκλέξει Πρόεδρο από την 1η Νοεμβρίου 2023…».
Το σχέδιο
Επειδή λοιπόν ο χρόνος των συζητήσεων, των προτάσεων και των σκέψεων παρήλθε ανεπιστρεπτί, το σχέδιο του αρμόδιου υπουργείου είναι η διαμονή αυτών των ανθρώπων στα υφιστάμενα campus τα οποία ούτως ή άλλως έχουν αδειάσει σε μεγάλο βαθμό (από τους 93.000 διαμένοντες το 2019 τώρα είναι κάπου 22.000) ή στην επαναλειτουργία μιας από τις 97 δομές που έκλεισαν.
«Η διαδικασία που ακολουθούμε σέβεται πάνω από όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να δώσει εξετάσεις και δεν χρειάζεται να δώσουν εξετάσεις ούτε οι Έλληνες λιμενικοί και συνολικά τα Σώματα Ασφαλείας που εμπλέκονται με τη διαχείριση του μεταναστευτικού», δηλώνει από την πλευρά του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης προκρίνοντας την άμεση εφαρμογή των συμπεφωνημένων για το άσυλο. Σημειώνεται ότι το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο θα ισχύσει πλήρως από το 2026, δηλαδή μέχρι τότε εκατομμύρια αιτούντες θα βρίσκονται σε καθεστώς ομηρείας.
Ιταλία – Αλβανία
Όσον αφορά στο «Ιταλο – αλβανικό μοντέλο» διαχείρισης, κυβερνητικοί παράγοντες υπογράμμιζαν από την πρώτη στιγμή ότι πάσχει θεσμικά. Και τούτο διότι τα hot spot στη βόρεια Αλβανία υπάγονται στην ιταλική δικαιοδοσία, δηλαδή μια ευρωπαϊκή χώρα (Ιταλία) έχει κτήση και δικαιοδοσία σε ξένο έδαφος στο οποίο στέλνει ανθρώπους που εισήλθαν παράνομα, στο δικό της. Τα Ιταλικά δικαστήρια έκριναν τη συμφωνία παράνομη, ενώ οι Αλβανοί… σιωπούν έως ότου βρεθεί νέα φόρμουλα από την κυβέρνηση Μελόνι αφού θα αποκομίσουν οικονομικά οφέλη.
Λειτουργία
Τα κέντρα φυλάσσονται ήδη εσωτερικά από Ιταλούς και μόνο η εξωτερική αστυνομική επιτήρηση ανήκει στις αλβανικές αρχές. Τα αιτήματα ασύλου θα εξετάζονται με fast track διαδικασίες ώστε να διεκπεραιώνονται εντός 28 ημερών. Εκείνοι των οποίων τα αιτήματα απορρίπτονται θα κρατούνται μέχρι τον επαναπατρισμό τους. Η συμφωνία είναι πενταετής με ισόχρονη οψιόν. Περισσότεροι από 300 Ιταλοί στρατιωτικό προσωπικό, γιατροί, νοσηλευτές, δικαστές και διοικητικοί θα απασχολούνται στις δομές.
Στον καταυλισμό του Σεντζίν θα γίνεται η διαδικασία ταυτοποίησης αποκλειστικά υγιών ανδρών. Οι ευάλωτοι, δηλαδή γυναίκες, ανήλικοι, κακοποιημένοι και ασθενείς, όλοι υπό τον όρο «ευπαθείς ομάδες», θα παραμένουν εντός Ιταλίας προκειμένου το αίτημά τους για άσυλο να εξεταστεί εκεί. Μετά το hotspot του Σεντζίν οι μετανάστες θα οδηγούνται στο κέντρο του Γκιαντέρ, 20 χλμ. στην ενδοχώρα, μια πρώην βάση της Πολεμικής Αεροπορίας της Αλβανίας, όπου οι ιταλικές αρχές έχουν δημιουργήσει τρεις δομές: δύο κλειστά κέντρα με 1.000 κλίνες σε οικίες προκάτ των 12 τ.μ., όπου θα διαμένουν οι αιτούντες άσυλο εν αναμονή της ετυμηγορίας των ιταλικών αρχών. Το τρίτο είναι ένα σωφρονιστικό ίδρυμα, χωρητικότητας 20 ατόμων για «ειδικές περιπτώσεις».
Περίεργη στάση
Το Σύμφωνο Ρώμης – Τιράνων δεν αντιμετωπίστηκε πάντως με δυσπιστία από την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που το θεώρησε μάλιστα πρότυπο για όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση. «Πρέπει να αντλήσουμε διδάγματα από αυτή τη συμφωνία και να σκεφτούμε την ιδέα της ανάπτυξης κέντρων επιστροφής, εκτός της ΕΕ» έγραψε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε επιστολή της προς τους 27 ηγέτες των χωρών μελών.
Προφανώς ηγέρθησαν διαφωνίες (σσ πρώτη επίσημη αντίδραση από τους Γάλλους) καθώς η «παράκαμψη» θεμελιωδών δικαιωμάτων και καταστατικών συμβάσεων ναρκοθετούν το περιβάλλον και για άλλες διεθνείς συνθήκες. Ούτως ή άλλως η Τουρκική εξωτερική πολιτική περιμένει πως και πως μια τέτοια εξέλιξη ώστε να αμφισβητήσει τη Συνθήκη της Λοζάνης και να ανατρέψει το καθεστώς στο Αιγαίο.
Ρουάντα
Η ιδέα των σύγχρονων εξοριών δεν είναι νέα: την αποστολή παράτυπων μεταναστών που πιάνονταν στη Μάγχη, σε στρατόπεδα στη Ρουάντα, σκόπευε να εφαρμόσει το Λονδίνο, αλλά κάτι τέτοιο δεν έγινε, μετά τη νίκη των Εργατικών στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές στη Μεγάλη Βρετανία.
Έλεγχοι
Οι παράτυποι μετανάστες που έφτασαν στην Ευρώπη είναι περίπου 300.000. Η Γερμανία, ενόψει των εθνικών εκλογών του ερχόμενου Σεπτεμβρίου, έχει εισαγάγει συνοριακούς ελέγχους με όλους τους γείτονές της, αναστέλλοντας την ελευθερία της ζώνης Σένγκεν χωρίς διαβατήρια. Η Γαλλία, η Δανία, η Σουηδία, η Αυστρία, η Ιταλία και η Σλοβενία έχουν επίσης εισαγάγει συνοριακούς ελέγχους. Η Πολωνία, στην οποία θα διεξαχθούν προεδρικές εκλογές τον Μάιο, θέλει να αναστείλει προσωρινά το δικαίωμα ασύλου για τους μετανάστες που περνούν από τη ρωσοκρατούμενη Λευκορωσία, ενώ πιο πάνω η Φινλανδία ανέστειλε τα εν λόγω δικαιώματα ασύλου προ μερικών μηνών, τον Ιούλιο.
