Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
του Ανδρέα Μαζαράκη
Η κρίση μεταξύ των ΗΠΑ υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ως κύριες αιτίες γεωπολιτικούς και γεωενεργειακούς παράγοντες, όπως η σύγκρουση στην Ουκρανία, η ρωσική απειλή, η εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων και σπάνιων γαιών, οι δασμοί σε ευρωπαϊκά προϊόντα, καθώς και οι αμερικανικές πιέσεις για αύξηση των αμυντικών δαπανών των κρατών-μελών της ΕΕ προκειμένου να χρηματοδοτήσουν την ασφάλεια και την άμυνά τους μέσω του ΝΑΤΟ.
Παράλληλα, οι πρωτοφανείς παρεμβάσεις Αμερικανών κυβερνητικών αξιωματούχων στα εσωτερικά ευρωπαϊκών κρατών προκάλεσαν και προκαλούν έντονες αντιδράσεις των ευρωπαίων. Αποτέλεσμα των παραπάνω, η ηγεσία της ΕΕ επιτάχυνε τις προσπάθειες για στρατιωτική αυτονόμηση από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, επιδιώκοντας τη δημιουργία μιας κοινής αμυντικής και στρατιωτικής ταυτότητας. Αυτό το στρατηγικό βήμα της ΕΕ. αποσκοπεί στην αναβάθμιση της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, διασφαλίζοντας έτσι, την αυτονομία της ΕΕ. σε θέματα ασφάλειας και διεθνών σχέσεων.
Το σχέδιο “ReArm Europe” της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, στοχεύει στην ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης μέσω επενδύσεων σε συγκεκριμένα στρατιωτικά συστήματα και τεχνολογίες. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, οι επενδύσεις θα επικεντρωθούν στους εξής τομείς:
- Αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα: Ανάπτυξη και ενίσχυση συστημάτων για την προστασία από εναέριες και πυραυλικές απειλές.
- Συστήματα πυροβολικού, πυραύλων και πυρομαχικών: Ενίσχυση της ισχύος πυρός μέσω προηγμένων συστημάτων πυροβολικού και πυραύλων.
- Drones και αντι-drone συστήματα: Ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών και τεχνολογιών για την αντιμετώπιση εχθρικών drones.
- Κυβερνοάμυνα και τεχνητή νοημοσύνη: Ενίσχυση των δυνατοτήτων στον κυβερνοχώρο και αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης για αμυντικούς σκοπούς.
- Στρατιωτική κινητικότητα: Βελτίωση των υποδομών και διαδικασιών για την ταχεία μετακίνηση στρατευμάτων και εξοπλισμού.
- Κοινές αγορές αμυντικού εξοπλισμού: Ενθαρρύνεται η συγκέντρωση της ζήτησης και οι κοινές αγορές αμυντικού εξοπλισμού, με στόχο τη μείωση του κόστους, τη μείωση του κατακερματισμού και την αύξηση της διαλειτουργικότητας.
Αυτές οι επενδύσεις αποσκοπούν στη συνολική ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθιστώντας την πιο αυτάρκη και έτοιμη να αντιμετωπίσει σύγχρονες απειλές. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Η Ευρώπη είναι έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της.
Το ReArm Europe θα μπορούσε να κινητοποιήσει σχεδόν 800 δισεκατομμύρια ευρώ για μια ασφαλή και ανθεκτική Ευρώπη. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τους εταίρους μας στο ΝΑΤΟ. Αυτή είναι μια στιγμή για την Ευρώπη. Και είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε δράση». Βεβαίως, το μείζον μειονέκτημα είναι ο χρόνος. Για να υλοποιηθούν όλα αυτά, που σχεδιάζουν σήμερα οι Ευρωπαίοι, για την ευρωπαϊκή άμυνα, θα απαιτηθεί μία 10ετια. Και μέχρι τότε;
Ελλάδα και Ευρώπη στο νέο περιβάλλον
Σε ό,τι αφορά τη θέση της Ελλάδας, είναι σαφώς υπέρ της δημιουργίας αμιγώς Ευρωπαϊκού αντιπυραυλικού και αντιαεροπορικού συστήματος, όπως πρότειναν εξειδικευμένα ευρωπαίοι ηγέτες μεταξύ αυτών και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολεμικής βιομηχανίας συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής, με την αυτονόητη δημιουργία ευρωπαϊκού στρατιωτικού μηχανισμού ή ευρωστρατού.
Και ειδικότερα, η ελληνική ασφάλεια και στρατηγική αποτροπή, διαμορφώνεται από ένα σύνθετο και δυναμικό γεωπολιτικό περιβάλλον. Οι προκλήσεις της Άγκυρας φαίνεται να περιορίζονται λόγω εσωτερικών δυσκολιών, ενώ η στάση των ΗΠΑ, ειδικά υπό τον Τραμπ, δημιουργεί νέες αβεβαιότητες.
Ωστόσο, στρατηγικές συνεργασίες της Ελλάδας με Γαλλία, Ισραήλ, Αίγυπτο και αραβικές χώρες ενισχύουν την αποτρεπτική ισχύ της χώρας, υπό την προϋπόθεση ότι η ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία θα παραμείνει ισχυρή, που σημαίνει ότι οι διμερείς σχέσεις Αθηνών και Ουάσιγκτον θα παραμείνουν αδιατάρακτες, προοπτική με ισχυρή αβεβαιότητα και λόγω της σύμπλευσης της Ελλάδας με την ΕΕ σε θέματα ασφάλειας και άμυνας αλλά και κυρίως, από το βαθμό συνεργασίας Τουρκίας και ΗΠΑ με στόχο την προώθηση στρατηγικών συμφερόντων των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Για αυτό ακριβώς απαιτείται, από την ελληνική διπλωματία, μεγαλύτερη ευελιξία στη σύγκλιση στρατηγικών συμφερόντων. Η ύφεση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ασφαλώς και είναι επιθυμητή, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα αποδυναμώσει την αποτροπή της χώρας. Η Τουρκία, ωστόσο, λειτουργεί βάσει δικών της προτεραιοτήτων, με βασικό στόχο την εξασφάλιση καλύτερων όρων στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, που ενδέχεται να είναι σε σύγκρουση με τα ελληνικά συμφέροντά στο Αιγαίο και τη Κύπρο, αφού η Τουρκία και στο νέο γεωενεργειακό και συγκρουσιακό περιβάλλον, παραμένει αναθεωρητική δύναμη.
Το σχέδιο της αυτονόμησης και αναβάθμισης της στρατιωτικής ικανότητας της ΕΕ, σηματοδοτεί μια ιστορική στροφή της ΕΕ, που θα αναδεικνύει το ευρωπαϊκό αποτύπωμα στο διεθνή γεωπολιτικό, γεωοικονομικό και γεωγραφικό χώρο της επιρροής της. Η Ελλάδα καλείται να προσαρμόσει τη στρατηγική της σε αυτό το αβέβαιο διεθνές περιβάλλον, διασφαλίζοντας, τόσο τα εθνικά της συμφέροντα, όσο και την ενεργό συμμετοχή της στις ευρωπαϊκές και διεθνείς εξελίξεις, αξιοποιώντας και τη θέση της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
