Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
του Δημήτρη Καμπουράκη
Ο Στέφανος Κασσελάκης μας ήρθε εξ Αμερικής. Αφήνω στην άκρη την συνωμοσιολογία που διαχέεται ευρέως και στο εσωτερικό του κόμματος του ότι είναι φυτευτός από την υπερδύναμη και πάω στην απλή παραδοχή ότι έχοντας ζήσει αμερικάνικα από τα δεκαπέντε του χρόνια κουβαλάει τα χούγια που έμαθε εκεί. Είναι κοινή παραδοχή άλλωστε, ότι ο Κασσελάκης γνωρίζει πολύ ολίγα περί της ελληνικής πολιτικής σκηνής αλλά γνωρίζει αρκετά περισσότερα γύρω από την αμερικάνικη πολιτική. Ο ίδιος επαίρεται διότι δούλεψε –όπως διατείνεται- στο προεκλογικό επιτελείο του Μπάιντεν, ενώ εδώ στην Ελλάδα δεν ήταν ούτε καν απλό μέλος του κόμματος του οποίου την ηγεσία άρπαξε με συνοπτικές διαδικασίες.
Με δυο λόγια, είναι λογικό να περιμένουμε εκ μέρους του αρχηγού του Σύριζα μια πολιτική που περισσότερα θα μοιάζει βορειοαμερικάνικη απ’ όσο νοτιοβαλκανική. Σε τούτη την ζωή ο κάθε άνθρωπος κάνει αυτά που ξέρει, διότι μ’ αυτά νιώθουν ασφάλεια. Αντιστοίχως, απεχθάνονται την ενασχόληση τους μ’ αυτά που τους είναι άγνωστα και που εν πολλοίς δεν μπορούν καν να τα καταλάβουν. Παράλληλα, δεν είναι και ο Σύριζα ευεπίφορος σε μεγάλες εσωτερικές αλλαγές που θα αλλάζουν τον χαρακτήρα του. Υπάρχει η θεωρία ότι ένα κόμμα της αριστεράς δεν γίνεται ν’ αλλάξει απότομα ρότα επειδή άλλαξε αρχηγό. Σε άλλα αριστερά κόμματα ενδεχομένως να ισχύει, για τον Σύριζα αμφιβάλλω . Η συγκλητική ουσία αυτού του κόμματος με την μικρή προϊστορία είναι η προοπτική εξουσίας και όχι η ιδεολογία ή οι βαθιά ριζωμένες οργανωτικές δομές. Άρα, αν ο Κασσελάκης καταφέρει να τους προσφέρει την αίσθηση ή την ψευδαίσθηση της μελλοντικής εξουσίας, θα κάνει ό,τι θέλει εκεί μέσα και θα αλλάξει όσες δομές και θέσεις γουστάρει. Κι αν κάποιοι της πολύ αριστερής πτέρυγας αποχωρήσουν, κατά την ταπεινή γνώμη του γράφοντος δεν πρόκειται να λείψουν από κανέναν.
Ο γρίφος
Όμως ποιο είναι αυτό το καινούριο που πρεσβεύει ο Στέφανος Κασσελάκης; Το ξέρει, το ‘χει σχεδιάσει προσεκτικά ή μήπως το κουβαλά εξ ενστίκτου από την επαφή του με την αμερικάνικη πολιτική ζωή; Μήπως δεν το χει παρουσιάσει ακόμα αλλά σκοπεύει να το κάνει την κατάλληλη στιγμή; Μήπως περιμένει πρώτα να ξεκαθαρίσει την κατάσταση στο εσωτερικό του Σύριζα, πριν απλώσει όλη την βεντάλια της πολιτικής του άποψης; Ή μήπως πρόκειται για έναν άνθρωπο που πρώτα έγινε υποψήφιος πολιτικός και μετά ψάχνει να βρει τι τον συνδέει με την πολιτική και την χώρα στην οποία ήρθε για διακοπές και βρέθηκε αρχηγός της αντιπολίτευσης της; Καλά ερωτήματα, επί του παρόντος αναπάντητα, που όμως επιτείνουν τον περίφημο «γρίφο Κασσελάκη» που λειτούργησε ως κράχτης του στις εσωκομματικές εκλογές. Κανένας δεν ξέρει πρώτον αν συμφέρει τον Κασσελάκη να διαλυθεί αυτός ο ελκυστικός γρίφος και δεύτερο, αν διαλυόμενος ο γρίφος θα του κάνει καλό ή θα τον καταστρέψει πολιτικά.
Επί του παρόντος και μέχρι να δούμε τι θα απογίνει με την αποκάλυψη της πολιτικο-ιδεολογικής του ταυτότητας, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τον παρατηρούμε. Κατά την διάρκεια της εσωκομματικής προεκλογικής περιόδου, σοφά ποιώντας, τήρησε σιγή ιχθύος για όλα. Μάθαμε το γυμναστήριο του, τον σύντροφο του, τον σκύλο του, τις μπάρες που τρώει και τις πίτσες που παραγγέλνει, επί της ουσίας της πολιτικής του άποψης δεν μάθαμε το παραμικρό. Μετά την νίκη του προσπαθεί σταδιακά να αρθρώσει έναν αντιπολιτευτικό λόγο, αν και δεν τα καταφέρνει συχνά να μιλήσει ουσιαστικά και πειστικά. Πιθανόν να μην έχει ακόμα διαμορφώσει θέσεις και γι αυτό να κινείται στα εύκολα και τα ρηχά, οπότε πρέπει να περιμένουμε.
Ο… μπιζιμποτισμός
Δίπλα όμως στην ανυπαρξία ουσιαστικών θέσεων, βλέπουμε έναν παροξυσμό μπιζιμποτισμού (από το busy body, που στην Αμερική σημαίνει αυτόν που παριστάνει και δείχνει πολύ απασχολημένος αλλά στην ουσία δεν κάνει τίποτα) που αντικαθιστά την πολιτική ουσία. Πάει στις Σπέτσες και τρέχει στους ημιμαραθώνιους, πάει στα σχολεία των ΑΜΕΑ και (ανοήτως πράττοντας) κάνει ζογκλερικά κάτω από τα κάγκελα που υποβοηθούν τα παιδιά με κινητικές δυσκολίες, πάει στην Θεσσαλία και φτυαρίζει λάσπες μέσα από τα πλημμυρισμένα σπίτια. Στην Αμερική τα κάνουν αυτά, ο Κασσελάκης τα έφερε κι εδώ. Οι Αμερικανοί Πρόεδροι και οι υποψήφιοι πάνε πάντα τρέχοντας προς τις εξέδρες των οπαδών τους, εκεί η καλή φυσική κατάσταση και η δήθεν άνεση και ο δυναμισμός στην επικοινωνία με τον κόσμο, θεωρούνται το νούμερο ένα προσόν του πολιτικού. Εδώ στην Ελλάδα τα πράγματα είναι αλλιώς, αλλά προφανώς ο Στέφανος Κασσελάκης προσπαθεί να τα αλλάξει.
Είχαμε κι άλλοτε πρωθυπουργούς που διέπρεπαν σε γυμναστικές επιδείξεις, ο Γιώργος Παπανδρέου ήταν το χαρακτηριστικό παράδειγμα, ενώ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν χάνει την ευκαιρία να κάνει ασκήσεις και προπόνηση. Πλην όμως, ποτέ δεν είχαμε κάποιον πολιτικό που προσπαθούσε να αντικαταστήσει την πολιτική με την επίδειξη δύναμης και αθλητικής ικανότητας ή να κρύψει την πολιτική του ανυπαρξία πίσω από μια ατέλειωτη σειρά εικόνων στις τηλεοράσεις και τα social media. Κατά τούτο ο Κασσελάκης πρωτοτυπεί ιστορικά. Οι σπάνιες πολιτικές του αναφορές είναι είτε πολύ αόριστες (θέλω μια καλύτερη πατρίδα), είτε λάθος (κυπριακό, θητεία, κοινοβουλευτικές διαδικασίες, επίσκεψη σε σχολείο ΑΜΕΑ). Αντιθέτως νιώθει ασφάλεια όταν προβάλλει την εικόνα του καλογυμνασμένου τριανταπεντάρη, του καταναλωτή υγιεινού φαγητού, του φιλόζωου με ευτυχισμένο σκύλο ή του εθελοντή που αρπάζει το φτυάρι και ξελασπώνει μια πλημμυρισμένη αυλή. Εκεί τα πάει μια χαρά.
Τα αμερικάνικα βιώματα
Προφανώς ο Στέφανος Κασσελάκης θα συνεχίσει να προωθεί αυτή την φιγούρα πολιτικού. Είναι άλλωστε πολύ κοντά στα αμερικάνικα βιώματα του. Προφανώς επίσης, ο νέος αρχηγός του Σύριζα θα συνεχίσει να παίζει περισσότερο με την εικόνα παρά με την ουσία των πολιτικών θέσεων. Εξάλλου εκεί έχει πλεονέκτημα και θα ήταν παράλογο να το απεμπολήσει. Αν καταφέρει να βελτιώσει την γνώση του πάνω στα βαριά πολιτικά και εθνικά μας ζητήματα, αν μπορέσει να αποκτήσει εφαρμόσιμες και ρεαλιστικές θέσεις πάνω στην οικονομία και τα κοινωνικά ζητήματα, χρησιμοποιώντας παράλληλα και την εικόνα, ενδεχομένως κάτι να καταφέρει στο τέλος της ημέρας. Αν όμως εξακολουθήσει να έχει την εικόνα και τις ταρζανιές ως άλλοθι για την ανυπαρξία πολιτικής, τότε το πολιτικό του τέλος θα είναι και σύντομα και κακό. Θα είναι κακό και το τέλος του κόμματος που με τόση αψηφισιά ανέλαβε με έφοδο.
Άσχημες εκπλήξεις
Επί του παρόντος, οι πρώτες δημοσκοπήσεις του επιφύλαξαν άσχημες εκπλήξεις. Ο Σύριζα δεν κέρδισε τίποτα σε δημοσκοπικά ποσοστά, η διαφορά ΝΔ-Σύριζα παραμένει στα θηριώδη νούμερα του εκλογικού αποτελέσματος, ενώ η επικοινωνιακή καταιγίδα που συνόδευσε την εμφάνιση και την νίκη Κασσελάκη δεν μεταφράστηκε διόλου σε δημοτικότητα για τον νέο αρχηγό. Στην πραγματικότητα, ο Κασσελάκης πέτυχε τις χειρότερες επιδόσεις από όλους τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς, όταν αυτοί πρωτοκατέλαβαν τις ηγεσίες των κομμάτων τους. Σύμφωνα με τέσσερις δημοσκοπικές εταιρείες, ο Κασσελάκης βρίσκεται κατ΄ αναλογία πολύ πιο χαμηλά και από τον Κυριάκο Μητσοτάκη το 2016 και από τον Νίκο Ανδρουλάκη το 2021. Το επιτελείο του λέει βέβαια ότι είναι πολύ νωρίς ακόμα, εκτίμηση με την οποία διαφωνούν κάθετα οι δημοσκόποι. Είναι επίσης ο πρώτος καινούριος πολιτικός αρχηγός, για τον οποίον υπάρχει η αίσθηση ότι με την ηγεσία του το κόμμα του θα διασπαστεί. Κατά τα λοιπά όμως είναι πολύ αισιόδοξος και παρακολουθεί με απάθεια το καθημερινό ροκάνισμα που του γίνεται από τους συντρόφους του. Για να δούμε που θα καταλήξει αυτό το κάποτε μεγάλο κόμμα…
