Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Δημήτρη Καμπουράκη
Η Μέση Ανατολή καίγεται από μια τεράστια φωτιά, η ευρύτερη ανατολική μεσόγειος τσουρουφλίζεται από την κάψα της και εμείς βλέπουμε τις σπίθες να πέφτουν στην αυλή μας.
Ακόμα φωτιά δεν άναψε μέσα στο χωράφι μας, όταν όμως η διπλανή μας περιοχή γίνεται παρανάλωμα, τότε το σοφότερο που έχουμε να κάνουμε είναι να βρισκόμαστε σε επιφυλακή και να έχουμε τους πυροσβεστήρες παρά πόδα. Το κάνουμε; Η κυβέρνηση και οι κρατικές μας υπηρεσίες ναι, ο υπόλοιπος ελληνικός λαός κάθεται μπροστά στις οθόνες της τηλεόρασης, βλέπει τις τεράστιες εκρήξεις μέσα στην Γάζα και την βροχή των ρουκετών που φεύγουν προς το Ισραήλ και αναρωτιέται τίνος την θέση πρέπει να πάρει.
Πολύπλοκο το Παλαιστινιακό
Πολύπλοκο και αντιφατικό ζήτημα το Παλαιστινιακό, πνιγμένο ιστορικά μέσα στο αίμα, τον πόνο, τα δάκρυα και τους εκτοπισμούς, ανακυκλώνει σταθερά εδώ και ογδόντα χρόνια πολέμους, τρομοκρατικά χτυπήματα, διπλωματικές κινήσεις ευρείας κλίμακας και οικονομικές αναταραχές που χτυπάνε όλο τον πλανήτη. Σ’ αυτή την διακεκαυμένη περιοχή, εμείς είμαστε και κοντά και μακριά. Κατά κάποιο τρόπο είμαστε συνδεδεμένοι λόγω γεωγραφικής γειτνίασης, αλλά και απομακρυσμένοι λόγω θρησκεύματος και γεωπολιτικού προσανατολισμού της χώρας. Περάσαμε μια ολόκληρη τεσσαρακονταετία αγαπώντας πολύ τους Άραβες (λόγω της σχέσης Παπανδρέου-Αραφάτ-Καντάφι), αλλά τώρα διανύουμε μια εικοσαετία στρατηγικής σύμπλευσης με το Ισραήλ, απέναντι στον κοινό μας αντίπαλο που είναι η Τουρκία. Δύσκολη εξίσωση για την Ελλάδα.
Η στάση της Ελλάδας
Για να μην χαθούμε στους ιστορικούς διαδρόμους ενός ζητήματος που μοιάζει να είναι άλυτο, ας επικεντρωθούμε στο πολύπλοκο σήμερα προσπαθώντας να βγάλουμε μιαν άκρη για την στάση που κρατά ή που πρέπει να κρατήσει η Ελλάδα. Ο Μητσοτάκης έχει κάνει την επιλογή να ασκήσει εξωτερική πολιτική όντας αδιαπραγμάτευτα με το δυτικό στρατόπεδο. Αυτό σημαίνει ότι τόσο στον πόλεμο στην Ουκρανία όσο και στο ξέσπασμα του Μεσανατολικού, η ελληνική εξωτερική πολιτική ταυτίζεται με την στάση της Δύσης και κυρίως των Αμερικανών. Κάποτε, μια τέτοια στάση θα σήκωνε θύελλα αντιδράσεων, και επί του ειδικού και επί του γενικού. Όμως οι εποχές του αντιαμερικανισμού στην Ελλάδα έχουν παρέλθει. Εκεί που κάποτε φωνάζαμε «έξω οι βάσεις του θανάτου», τώρα υπερηφανευόμαστε για την Αλεξανδρούπολη, το Στεφανοβίκειο και την επέκταση της Σούδας. Γελάμε δε ικανοποιημένοι βλέποντας την οργή του Ερντογάν για την σχέση μας με την υπερδύναμη.
Οι Έλληνες και το Ισραήλ
Μέχρι πρόσφατα, η ελληνική κοινή γνώμη ήταν επίσης θετικά διακείμενη απέναντι στο Ισραήλ. Μας άρεσε να συνεκπαιδεύονται οι πιλότοι μας με τους Ισραηλινούς, να μετέχουμε σε κοινούς ενεργειακούς άξονες που παρακάμπτουν την Τουρκία και δεν ασχολούμασταν διόλου με την καθημερινότητα των Παλαιστινίων στην Δυτική Όχθη και στην Λωρίδα της Γάζας. Ούτε την γεωγραφία της περιοχής δεν γνωρίζαμε για να είμαστε ειλικρινείς, τώρα την εμπεδώσαμε κοιτάζοντας τους χάρτες που προβάλλονται στις τηλεοράσεις μας. Κι αν κάποιος μας ρωτούσε πριν έναν μήνα για το Μεσανατολικό, το μόνο που θα απαντούσαμε θα αφορούσε κάποια θεωρητική ανησυχία για την άνοδο της τιμής του πετρελαίου σε περίπτωση αναζωπύρωσης του. Στην πραγματικότητα, η κοινή γνώμη μας (όπως και όλης της Ευρώπης) είναι άσχετη με τα δεδομένα της τρομερής εκείνης περιοχής.
Η επίθεση της Χαμάς
Η επίθεση της Χαμάς μας μπέρδεψε και μας αναστάτωσε ως λαό. Όχι όμως και την πολιτική μας ηγεσία. Ο απλός κόσμος μας, έμεινε εμβρόντητος από τις θηριωδίες που διαπράχθηκαν διότι έρχονταν σε αντίθεση με τα στερεότυπα που είχαμε για τους καταπιεσμένους και ειρηνικούς Παλαιστίνιους που αναζητούν μια πατρίδα για να ζήσουν ήσυχοι. Η ελληνική κυβέρνηση αντιθέτως, από την πρώτη στιγμή καταδίκασε σφοδρά την τρομοκρατική επίθεση και αναγνώρισε το δικαίωμα του Ισραήλ να απαντήσει. Μοιάζει αυτονόητη η θέση αυτή, δεν είναι όμως διόλου και τώρα φαίνεται από τις εξελίξεις. Όταν το Ισραήλ έβαλε μπροστά τον στρατιωτικό του μηχανισμό για να απαντήσει, κατ’ ευθείαν ξέσπασε θύελλα αντιδράσεων σ’ όλο τον πλανήτη, καθότι η «απάντηση» έχει πολλά θύματα μέσα στον άμαχο πληθυσμό.
Ασπίδα οι άμαχοι
Επ’ αυτού ξετυλίγεται ένα ολόκληρο κουβάρι από επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα, που το ένα αναιρεί το άλλο και όλα μοιάζουν λογικά . Η Λωρίδα της Γάζας είναι από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη. Η Χαμάς κρύβεται μέσα στον άμαχο πληθυσμό τον οποίον χρησιμοποιεί ως ασπίδα. Το Ισραήλ ζήτησε από τους άμαχους να απομακρυνθούν πριν χτυπήσει. Η Χαμάς δεν τους επιτρέπει να αναχωρήσουν, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν έχουν και πολλές επιλογές στο που να πάνε. Θα στριμωχτούν στον νότο της Λωρίδας δίχως στέγη, νερό, φαγητό και ρεύμα. Είναι γνωστά αυτά, όπως όλοι πια έχουμε εμπεδώσει ότι οι υπόγειες στοές της Χαμάς, γεμάτες με ομήρους και πυρομαχικά, είναι κάτω από πολυκατοικίες όπου ζουν οικογένειες, νοσοκομεία και εκκλησίες. Χάος.
Ερντογάν και Χαμάς
Για το Ισραήλ δεν υπάρχει δίλημμα, οι τρομοκράτες που σκότωσαν 1300 άμαχους και πήραν άλλους 230 ομήρους θα εξοντωθούν ανεξαρτήτως κόστους. Για τις υπόλοιπες χώρες όμως, που η κοινή γνώμη τους δεν αντέχει εκατόμβες άμαχων θυμάτων, το δίλημμα υποστήριξης είναι υπαρκτό. Αν υποστηρίξουν μια άνευ όρων εκεχειρία, στην πραγματικότητα παίζουν ξεκάθαρα το παιχνίδι των τρομοκρατών. Τους αφήνουν ατιμώρητους και ελεύθερους να το ξανακάνουν. Αν πάλι ταχθούν άνευ όρων με την πλευρά του Ισραήλ, κινδυνεύουν να κατηγορηθούν ότι υποστηρίζουν μια ασύμμετρη αντίδραση με εκατόμβες θυμάτων μέσα στην Λωρίδα. Σ’ αυτό το δίλημμα, ο Ερντογάν πήρε καθαρή θέση. Είπε ότι η Χαμάς είναι απελευθερωτική οργάνωση και ότι οι Ισραηλινοί είναι σφαγείς. Ο Μητσοτάκης πάλι, όπως και οι Αμερικανοί και σύσσωμη η Δύση, είπαν ότι η Χαμάς είναι οργάνωση που πρέπει να εξοντωθεί, αλλά αυτό πρέπει να γίνει με την μέγιστη προσοχή προς όφελος των αμάχων.
Και η μία θέση και η άλλη έχουν ισχυρά στοιχεία υποκρισίας. Ο Ερντογάν καταγγέλλει την σφαγή του παλαιστινιακού λαού, αλλά κλείνει τα μάτια μπροστά στην σφαγή των 1300 άμαχων Ισραηλινών και μπροστά στην τραγωδία των ομήρων. Και η Δύση από την πλευρά της ξέρει πως η προστασία των άμαχων μέσα σε εμπόλεμη περιοχή είναι αδύνατη, όπως ξέρει και ότι ο διαχωρισμός Παλαιστινίων και Χαμάς είναι ένας πελώριος μύθος. Οι Παλαιστίνιοι στηρίζουν την Χαμάς, αποδέχονται τις μεθόδους της και θεωρούν ότι τους εκπροσωπεί. Η επικράτηση των ακραίων και στα δυο στρατόπεδα είναι αδιαμφισβήτητη, όπως και η λαϊκή υποστήριξη των ακραίων αυτών ηγεσιών. Καμιά ιστορική ειρηνευτική προσπάθεια δεν απέδωσε όλα αυτά τα χρόνια, πάντα οι ακραίοι κατάφερναν να ξαναφέρνουν το πρόβλημα στην πιο δραματική του μορφή. Να κυριαρχούν αυτοί που δεν επιθυμούν ειρήνη, αλλά την πλήρη εξόντωση του απέναντι.
Γεωπολιτικά και οικονομικά παιχνίδια
Γύρω απ’ αυτό το αιματηρό σκηνικό, παίζονται τεράστια γεωπολιτικά και οικονομικά παιχνίδια, στα οποία η ύπαρξη λίγων χιλιάδων νεκρών αμάχων δεν λέει τίποτα. Από το θεοκρατικό Ιράν μέχρι την Ρωσία, από το σοκαρισμένο Ισραήλ μέχρι την παντοδύναμη Αμερική, από την αδίστακτη Τουρκία μέχρι την αμήχανη Δύση, από τις πετρελαϊκές εταιρείες μέχρι τους κατασκευαστές και πωλητές οπλικών συστημάτων, όλα μπαίνουν σε μια πολυπλόκαμη ζυγαριά που δίνει πολλαπλές λύσεις συνοδευόμενες πάντα από ανθρώπινες τραγωδίες. Στους λαβυρίνθους όλου αυτού του σκηνικού, αυτό που τελικά προέχει για την κάθε χώρα είναι το εθνικό της συμφέρον, τα ηθικά διλήμματα υπάρχουν και υπηρετούνται μόνο αν δεν αντιστρατεύονται το εθνικό συμφέρον. Δυστυχώς έτσι είναι ο κόσμος μας και για όσους φρίττουν, τους ενημερώνω ότι πάντα ήταν έτσι.
