Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
Κατώτερη των προσδοκιών και της επιτακτικής ανάγκης για την αντιμετώπισή της κλιματικής κρίσης διαπιστώνεται ότι είναι η λειτουργία του κρατικού μηχανισμού και της τοπικής αυτοδιοίκησης όσον αφορά στον καθαρισμό των εναπομεινασών δασικών εκτάσεων της Αττικής, την αποψίλωση των καμένων από τις πυρκαγιές της τελευταίας 4ετίας και της απομάκρυνσης καύσιμης ύλης από ιδιωτικά οικόπεδα, διαδικασία με την οποία βαρύνονται αποκλειστικώς οι ιδιοκτήτες, στη μεγάλη τους πλειοψηφία αυθαιρετούχοι.
Όπως φαίνεται στο πρόσφατο φωτογραφικό ρεπορτάζ της Today Press κατά μήκος της περιοχής μεταξύ Βαρνάβα και Πεντέλης, τα χόρτα έχουν θεριέψει μέσα στα δάση λόγω και των περισσότερων βροχοπτώσεων φέτος, οι κορμοί παραμένουν άκοποι και τα συνεργεία καθαρισμού δεν έχουν εμφανιστεί ακόμη παρότι από τις αρχές του έτους εκδηλώνονται συνεχώς πυρκαγιές.
Παράταση
Η πρόσφατη ανακοίνωση του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη κατά τη συνάντηση του με την ηγεσία του υπ. Πολιτικής Προστασίας ότι θα παραταθεί κατά 45 ημέρες, έως τις 15 Ιουνίου, η προθεσμία για τον καθαρισμό των οικοπέδων θεωρούνταν και επιβεβλημένη. Πέραν των επιστολών διαμαρτυρίας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) που χαρακτήριζε ασφυκτικά τα χρονικά πλαίσια για τέτοιου είδους εργασίες προτείνοντας έτερο μοντέλο προστασίας των οικιστικών περιοχών από τις πυρκαγιές, ορισμένοι ιδιοκτήτες δήλωναν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα ολοκλήρωση εργασιών ενώ στην πραγματικότητα δεν έκανε το παραμικρό. Μόνο ο δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος εντόπισε 9 τέτοιους ασυνείδητους και επέβαλε τα ανάλογα πρόστιμα.
Ενόψει της έναρξης της αντιπυρικής περιόδου την ερχόμενη Πέμπτη 1 Μαΐου, δίνεται έμφαση στη διάταξη των πυροσβεστικών δυνάμεων, οι οποίες φέτος αριθμούν περισσότερους από 18.000 μόνιμους και εποχικούς πυροσβέστες- αριθμός μεγαλύτερος από ποτέ -ενώ το 2022 η δύναμη αποτελούνταν από περίπου 15.500 άτομα.
Η διάταξη
Όσον αφορά στο περιεχόμενο της πυροσβεστικής διάταξης (αρ 20/2024), η μη δήλωση καθαρισμού επιφέρει πρόστιμο 1.000 ευρώ, ενώ σε περίπτωση ψευδούς δήλωσης προβλέπεται φυλάκιση έως δύο έτη και πρόστιμο έως 54.000 ευρώ.
Υπόχρεοι είναι ιδιοκτήτες και μισθωτές αδόμητων οικοπέδων σε ρυμοτομημένες περιοχές, οικισμούς, καθώς και εκτάσεις εντός 100 μέτρων από αυτές, ενώ εξαιρούνται διαμορφωμένοι κήποι και φυτευμένες επιφάνειες πολυκατοικιών. Η δε συντήρηση του οικοπέδου πρέπει να διαρκεί καθ’ όλη την αντιπυρική περίοδο (1 Μαΐου – 31 Οκτωβρίου). Ο καθαρισμός περιλαμβάνει απομάκρυνση ξερών δέντρων, κλάδων και ευφλεκτών υλικών, καθώς και ασφαλή μεταφορά υπολειμμάτων.
Η διάταξη
Επίσης, οι ιδιοκτήτες νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές και υποστηρικτές των οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χωρών, που βρίσκονται εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων και οικισμών και σε απόσταση μέχρι 100 μέτρα από τα όρια τους, υποχρεούνται να προχωρήσουν σε καθαρισμό των ανωτέρω, ενώ το πεδίο εφαρμογής εξαιρείται. ακάλυπτων χώρων κτιρίων, πολυκατοικιών των α εκτάσεων.
Από το Μάιο του 2024 έχει αναρτηθεί η ψηφιακή πλατφόρμα δήλωσης καθαρισμού οικοπέδων ως μέτρο πρόληψης και αποτροπής πρόκλησης πυρκαγιών. Πρόκειται για την ψηφιακή πλατφόρμα που δημιούργησε το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και τα Υπουργεία Εσωτερικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Σε αυτή την περίπτωση οι πολίτες πρέπει να συμπληρώσουν στη σχετική ηλεκτρονική μορφή τα στοιχεία που αφορούν την καθαριότητα των οικοπέδων τους.
Στάδια υλοποίησης
Ο απαιτούμενος καθαρισμός περιλαμβάνει: 1) Υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλάδων που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα. 2)Απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους όπως ενδεικτικά το φυλλόστρωμα, τα ξερά χόρτα και τα κατακείμενα ξερά κλαδιά. 3) Αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων και η αύξηση του ύψους της μίας από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με την ηλικία και το είδος του δέντρου. 4) Αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους.5) Απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή ευφλεκτών υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων.6) Ασφαλής συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού.
Τα στοιχεία
Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων του 2024 που παρουσιάστηκαν από τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημ. Παπαστεργίου με αφορμή την καταστροφή της Πεντέλης (Αύγουστος 2024), στις περιοχές που έγιναν πολυάριθμες και χωρικές πυκνές δηλώσεις καθαρισμού, η φωτιά στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προχώρησε στο εσωτερικό τους, ενώ εκεί που δεν έγιναν δηλώσεις η φωτιά εξαπλώθηκε πιο μαζικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν ο οικισμός της «Διώνης» στο δήμο Ραφήνας – Πικερμίου, όπως αναφέρθηκε στην παρουσίαση, καθώς στη συγκεκριμένη περιοχή έγιναν μαζικοί καθαρισμοί οικοπέδων, δηλαδή είχαν γίνει 300 δηλώσεις καθαρισμού και ενώ η πυρκαγιά διέσχισε μέρος του οικισμού, δεν υπήρξαν σημαντικές ζημιές σε κατοικίες.
Η πλατφόρμα για τις δηλώσεις των Ακαθάριστων Οικοπέδων λειτούργησε και ως εργαλείο για τη συλλογή δεδομένων για το φυσικό και περιαστικό κομμάτι της πυρκαγιάς. Πιο συγκεκριμένα πραγματοποιήθηκε ανάλυση των δεδομένων και αντιπαραβολή με τις 83.000 δηλώσεις καθαρισμού οικοπέδων στις πυρόπληκτες περιοχές των Δήμων Βριλησσίων, Διονύσου, Μαραθώνα, Μεγαρέων, Παλλήνης, Πεντέλης, Ραφήνας – Πικερμίου, Χαλανδρίου και Ωρωπού.
Διαπιστώθηκε ότι όπου δεν έγιναν καθαρισμοί, σε πολλές περιπτώσεις καταγράφηκαν στις αυτοψίες καμένες κατοικίες ακατάλληλες και προσωρινά ακατάλληλες προς χρήση. Συγκεκριμένα από τις 146 κατοικίες που χαρακτηρίστηκαν ακατάλληλες για χρήση και κατεδαφιστέες («κόκκινες») και προσωρινά ακατάλληλες για χρήση («κίτρινες»), το 80% δεν είχε δήλωση καθαρισμού οικοπέδου.
