Ένα Κεντρικό Μητρώο Επιδομάτων, στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, δρομολογεί το οικονομικό επιτελείο και τα συναρμόδια υπουργεία προκειμένου να υπάρξει συνολική ολοκληρωμένη εικόνα για το ύψος των επιδομάτων, που κατευθύνονται και ποιοι είναι οι δικαιούχοι. Ο στόχος είναι μέσα από την παρακολούθηση και τον έλεγχο να εντοπιστούν περιπτώσεις κατάχρησης και αδικιών και να ληφθούν αποφάσεις για αλλαγές που κάνουν πιο αποτελεσματική την επιδοματική πολιτική.
Η κυβέρνηση έχει ήδη προαναγγείλει αλλαγές στην πολιτική των επιδομάτων, χωρίς να μειωθεί ο συνολικός προϋπολογισμός των δαπανών τους, καθώς διαπιστώνεται ότι το ισχύον πλαίσιο και τα κριτήρια χορήγησης τους δημιουργεί φαινόμενα κατάχρησης και αδικιών, προκαλώντας, παράλληλα, στρεβλώσεις σε διάφορους τομείς.
Για την ανάγκη παρεμβάσεων προς την κατεύθυνση αυτή έχει μιλήσει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης καθώς και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας. Ο υπουργός, μάλιστα, σε πρόσφατες δηλώσεις του αναφερόμενος στην αλλαγή στον τρόπο φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών με βάση τον τεκμαρτό τρόπο προσδιορισμού του εισοδήματός τους, είπε ότι επέφερε εξοικονόμηση δαπανών 100 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για επιδόματα που καταβάλλονταν σε επαγγελματίες που εμφάνιζαν πολύ χαμηλά εισοδήματα με το προηγούμενο φορολογικό καθεστώς. Επίσης, στην έκθεση του για την νομισματική πολιτική ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας σημείωνε ότι η σημερινή πρακτική χορήγησης επιδομάτων, με βάση μόνο τα δηλωθέντα εισοδήματα σε μία οικονομία με αυξημένη φοροδιαφυγή, οδηγεί σε ανορθολογική και άδικη χρησιμοποίηση των δημόσιων πόρων.
Δύο πρώτες κινήσεις προς την κατεύθυνση αυτή είναι, αφενός η απόφαση του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας με βάση την οποία από τις αρχές του 2025 όλα σχεδόν τα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ θα καταβάλλονται κατά 50% μέσω προπληρωμένης κάρτας, αφετέρου το σχέδιο που επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας για αλλαγές στο πλαίσιο των κριτηρίων χορήγησης του επιδόματος ανεργίας. Ο στόχος της παρέμβασης που σχεδιάζεται από την υπουργό Εργασίας Νίκη Κεραμέως είναι οι αλλαγές να ενισχύσουν τα κίνητρα εύρεσης εργασίας από τους σημερινούς ανέργους. Με τον τρόπο αυτόν, εκτιμάται ότι θα αυξηθεί η προσφορά εργασίας σε κλάδους και τομείς στους οποίους σήμερα παρουσιάζονται σημαντικές ελλείψεις προσωπικού με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα, στρεβλώσεις και σημαντικές δυσλειτουργίες που επηρεάζουν το σύνολο της οικονομίας.
Με βάση τα σενάρια που επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας το νέο επίδομα ανεργίας θα είναι κλιμακωτό και εμπροσθοβαρές προκειμένου οι άνεργοι να λαμβάνουν υψηλότερο ποσό για τους πρώτους δύο- τρεις μήνες και χαμηλότερο όσο θα εξαντλείται ο χρόνος της επιδότησης. Έτσι θα έχουν το κίνητρο να ενταχθούν το συντομότερο στην αγορά εργασίας. Ειδικότερα εξετάζεται το βασικό επίδομα να είναι το 70%% του κατώτατου μισθού αντί για 61,4% σήμερα για τους πρώτους δύο ή τρείς μήνες και στη συνέχεια να υποχωρεί στο 60% ή 50% του κατώτατου. Το συνολικό ποσό του επιδόματος θα παραμείνει στα σημερινά επίπεδα με τη διαφορά ότι ο άνεργος θα λαμβάνει υψηλότερο ποσό στην αρχή του χρόνου επιδότησης και μικρότερο στη συνέχεια. Επίσης στο νέο επίδομα θα προστίθεται να ένα μπόνους προϋπηρεσίας το οποίο εξετάζεται να καταβάλλεται σε ανέργους που έχουν προϋπηρεσία ως εργαζόμενοι άνω των τριών ετών. Για το εποχικό επίδομα που καταβάλλεται στους απασχολούμενους στον τουρισμό θα υπάρξει αλλαγή των κριτηρίων χορήγησης του με στόχο να ενισχυθεί το κίνητρο για συνέχιση της απασχόλησης και μετά τη λήξη της τουριστικής περιόδου.
