Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Γιάννη Καντέλη
Το αποτύπωμα της Ελλάδας στην διπλωματική σκακιέρα και την επίδραση της στις γεωπολιτικές εξελίξεις που διαδραματίζονται σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο ανέδειξε κατά την διάρκεια της Συνόδου του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στέλνοντας παράλληλα μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση ότι η Αθήνα δεν θα δεχθεί καμία αμφισβήτηση του ρόλου της στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς σε αυτήν την περίπτωση η αντίδραση της θα είναι άμεση και ισχυρή.
Η στρατηγική της κυβέρνησης με πυρήνα τον ρόλο της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας σε μία ταραγμένη γειτονιά της δίνει τη δυνατότητα να θέτει μετ’ επιτάσεως τα θέματα που αφορούν τη χώρα και μέσω των συμμαχιών που έχει οικοδομήσει να ισχυροποιήσει την θέση της έναντι όσων αμφισβητούν την ισχύ της.
Η νέα ηγεσία της Βόρειας Μακεδονίας επιχειρεί να δοκιμάσει τα όρια της ανοχής από ελληνικής πλευράς επιμένοντας στην αλυτρωτική και προκλητική ρητορική που είχε υιοθετήσει προεκλογικά.
Ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι, στην πρώτη του παρουσία σε Σύνοδο του ΝΑΤΟ εμφανίστηκε προκλητικός συνεχίζοντας να αποκαλεί την χώρα του «Μακεδονία» κατά την παρουσία του στην αμερικανική πρωτεύουσα, ανεβάζοντας τους τόνους της αντιπαράθεσης με την Ελλάδα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με μία σειρά συντονισμένων κινήσεων, φρόντισε να στείλει το μήνυμα ότι αν δεν αλλάξει άμεσα στάση και συμπεριφορά τα Σκόπια θα βρεθούν σε δύσκολη θέση τόσο ως προς τις σχέσεις τους με την Ε.Ε. όσο και με την Συμμαχία.
«Η στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών είναι σαφής και απόλυτη», σημειώνει κυβερνητική πηγή, περιγράφοντας το παρασκήνιο όσων έγιναν στην Ουάσιγκτον.
Ο Πρωθυπουργός, στο περιθώριο των εργασιών και λίγη ώρα πριν μιλήσει στην κλειστή συνεδρίαση των ηγετών, είχε σύντομο τετ α τετ με τον υπουργό Εξωτερικών την ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν τον οποίο ενημέρωσε για τους κινδύνους που προκύπτουν για τα Βαλκάνια αν τα Σκόπια συνεχίσουν στον ίδιο δρόμο.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο Πρόεδρος Μπάιντεν στην δική του τοποθέτηση να κάνει ειδική μνεία στα Δυτικά Βαλκάνια και την ανάγκη σταθερότητας και συνεργασίας που αφορά την ασφάλεια της ίδιας της Συμμαχίας, στρώνοντας το χαλί για την υπόθεση της Βόρειας Μακεδονίας.
«Η παραβίαση ή η επιλεκτική εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών θα υποβαθμίσει την αξιοπιστία όλων των προσπαθειών για διευθέτηση λοιπών εκκρεμών ζητημάτων στα Δυτικά Βαλκάνια και θα θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή», προειδοποίησε ο κ. Μητσοτάκης θέτοντας τον κ. Μίτσκοσκι προ των ευθυνών του και έχοντας την αποδοχή των άλλων ηγετών σε αυτό το θέμα.
«Αν δεν συνειδητοποιήσει η νέα κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας ότι τελείωσε η προεκλογική περίοδος και πλέον έχει άλλες ευθύνες θα μας βρουν απέναντι τους», σημειώνει κυβερνητική πηγή.
Σύμφωνα με πηγές η Αθήνα ετοιμάζεται να βάλει βέτο στα κεφάλαια που αφορούν τις σχέσεις της γειτονικής χώρας με την Ε.Ε. παγώνοντας την πορεία της και στερώντας κοινοτικούς πόρους.
«Περιμένουμε από τη Βόρεια Μακεδονία να συμμορφωθεί, διαφορετικά θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση», προειδοποιεί συνεργάτης του Πρωθυπουργού.
Κυβερνητικές πηγές σημείωναν με νόημα ότι οι τελευταίες εξελίξεις δικαιώνουν την απόφαση της να μην κυρώσει τα μνημόνια που απορρέουν από την Συμφωνία των Πρεσπών, καθώς σε αυτά περιλαμβάνεται η Ευρωπαϊκή Ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας.
Σε αντίθεση με τις προτροπές του ΣΥΡΙΖΑ που ζητούσε άμεση κύρωση τους, που αν είχε γίνει θα στερούσε όπλα από την χώρα. Ένας ΣΥΡΙΖΑ που τώρα μέσω ανακοινώσεων ζητά το ακριβώς αντίθετο, κάτι που σχολίασε δηκτικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
«Οι ίδιοι άνθρωποι που λέγανε τρέξτε πιο γρήγορα, ψηφίστε τα πάντα και τους λέγαμε ότι πρέπει να περιμένουμε, γιατί η συμπεριφορά των γειτόνων μας δεν είναι αυτή η οποία προβλέπει η Συμφωνία των Πρεσπών, που εκείνοι ψήφισαν, τώρα λένε από την κυβέρνηση «να τρέχεις πιο γρήγορα προς την αντίθετη κατεύθυνση».
Κινητικότητα στο Κυπριακό
Εξελίξεις αναμένονται το επόμενο διάστημα στο μέτωπο του Κυπριακού.
Τα όσα συνέβησαν σε Ουάσιγκτον και Νέα Υόρκη τις προηγούμενες ημέρες δείχνουν την κινητικότητα που έχει αναπτυχθεί από όλες τις πλευρές με την ελληνική και κυπριακή πλευρά να επιδιώκουν την επανέναρξη των συνομιλιών που έχουν διακοπεί.
Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι η διάθεση που υπάρχει από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ και η δουλειά που κάνει η ειδική απεσταλμένη Μαρία Άνχελ Ολγκίν μπορούν να οδηγήσουν σε μία νέα προσπάθεια. Αναλυτές εκτιμούν ότι αυτή μπορεί να είναι και η τελευταία ευκαιρία για μία δίκαιη και βιώσιμη λύση και το επόμενο διάστημα αναμένονται πιέσεις και προς την τουρκοκυπριακή πλευρά να καθίσει στο τραπέζι των συζητήσεων.
Η επίμονη ρητορική της Τουρκίας για τη δημιουργία δύο κρατών είναι το μεγαλύτερο αγκάθι, ωστόσο το επόμενο διάστημα θα διαφανεί αν υπάρχουν περιθώρια να κάνει ένα βήμα πίσω, ώστε να επανεκκινήσει ο διάλογος.
Η εκτίμηση που υπάρχει στα Ηνωμένα Έθνη είναι ότι η εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν αρκεί από μόνη της, όμως είναι ενισχυτική της προσπάθειας που γίνεται από τον κ. Γκουτιέρες.
Οι επαφές του κ. Μητσοτάκη με τον κ. Γκουτιέρες στη Νέα Υόρκη και η αναφορά του κατά την συνάντηση του με τον Ταγίπ Ερντογάν, δύο μέρες νωρίτερα, για την ανάγκη επανέναρξης του διαλόγου, τονίζοντας ότι δεν μπορεί η Κύπρος να παραμένει ως κράτος μέλος της Ε.Ε. διαιρεμένη θεωρείται ότι δεν ήταν τυχαία.
Επίσης, η μη ύπαρξη δημόσιας αντίδρασης από την τουρκική πλευρά είναι ένα θετικό σημάδι και κατά τις ίδιες πηγές δείχνει ότι αντιλαμβάνονται και στην άλλη πλευρά του Αιγαίου πως μία συνέχιση της έντασης δεν θα βοηθήσει.
«Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, όμως, αυτό δεν απαραίτητα κακό, αφού προέχει να αποφασίσουν όλες οι πλευρές να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου», σημειώνει διπλωματική πηγή.
Στην Ουάσιγκτον αποκρυσταλλώθηκε με σαφή τρόπο η κοινή πρόθεση Ελλάδας και Τουρκίας να διατηρηθεί το κλίμα ηρεμίας στις διμερείς σχέσεις με τους δύο ηγέτες να συμφωνούν στο αμοιβαίο όφελος που προκύπτει.
Τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο και η αποφυγή προκλήσεων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να συνεχιστεί η εξομάλυνση των σχέσεων και να δοθεί η δυνατότητα να μπουν στο τραπέζι των συζητήσεων τα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τον καθορισμό την θαλασσίων ζωνών.
«Ακόμα απέχουμε από αυτό το σημείο», είναι η εκτίμηση διπλωματικής πηγής, ωστόσο, αυτός είναι ο απώτερος στόχος του διαλόγου που έχει ξεκινήσει και έχει ως επόμενο σταθμό τη Νέα Υόρκη όπου είναι προγραμματισμένο νέο ραντεβού στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Εκεί θα ξεκαθαρίσει αν υπάρχει η βούληση και η δυνατότητα οι δύο χώρες να μπουν στα «βαθιά» των διμερών σχέσεων και να ξεκινήσει ο διάλογος για την ουσιαστική διαφορά που αφορά τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών.
