Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
του Δημήτρη Καμπουράκη
Εντάξει, έγραψα την προηγούμενη βδομάδα ότι είναι καλύτερη μια κοινωνία που βρίσκει τρόπο να εξωτερικεύει τον θυμό της, παρά μια κοινωνία που τον κρατά μέσα της δίχως να ξέρει πώς να τον μεταβολίσει.
Με αφορμή τις διαδηλώσεις και τις απεργίες τα έγραψα αυτά, στο τέλος-τέλος ο περίφημος «κοινωνικός θυμός» που ενεργοποιήθηκε από την τραγωδία έγινε ψωμοτύρι για όλους, άρα ήταν αδύνατο να μείνει ασχολίαστος. Πλην περνούν σιγά-σιγά οι βδομάδες από το φρικαλέο συμβάν, οπότε ένας στοιχειώδης ορθολογισμός παίρνει την θέση του αρχικού θρήνου και της συνακόλουθης οργής.
Βεβαίως, οι οικογένειες ποτέ δεν θα ξεχάσουν τους ανθρώπους που έχασαν, ούτε τον άδικο τρόπο που τους έχασαν. Ούτε η υπόλοιπη κοινωνία θα ξεχάσει εύκολα το σοκ που υπέστη στο άκουσμα αυτής της απίστευτης είδησης να τρακάρουν μετωπικά δυο βαγόνια σε διπλή γραμμή. Ούτε θα ξεπεράσουμε γρήγορα το δέος που νιώσαμε άπαντες όταν ξετυλίχθηκαν μπροστά μας οι απερίγραπτες ανεπάρκειες –εγκληματικές οι περισσότερες- που οδήγησαν στην απώλεια των 57 νέων παιδιών. Πλην κάποια στιγμή, η ίδια η ατομική και κοινωνική ζωή επανέρχεται στους κανονικούς ρυθμούς της, είναι νόμος απαράβατος αλλά και απαραίτητος.
Ψύχραιμα και νηφάλια
Ο πατέρας ή η μάνα που έχασαν το παιδί τους θα θρηνούν αιωνίως και πιθανότατα θα θεωρούν εσαεί προσβολή στην μνήμη του κάθε εκδήλωση κανονικότητας όλων των υπολοίπων, η κοινωνία όμως έχει ανάγκη αυτό το άλμα προς τα εμπρός και για έναν επιπρόσθετο –πέραν του ψυχολογικού- λόγο. Για να αποδοθούν οι ευθύνες του εγκλήματος και για να δημιουργηθούν οι στέρεες προϋποθέσεις του «ποτέ ξανά», η κοινωνία πρέπει να σκεφτεί ψύχραιμα και νηφάλια. Με οργή, θυμό και παρόρμηση, δεν θεραπεύονται παμπάλαιες πληγές, ούτε αλλάζουν κατεστημένες νοοτροπίες, ούτε παγιώνονται άριστες πρακτικές, ούτε φτιάχνονται σύγχρονοι και ασφαλείς οργανισμοί που υπηρετούν τον κόσμο.
Με οδοφράγματα και μολότοφ;
Για να υπάρξει σύγχρονος και ασφαλής σιδηρόδρομος χρειάζεται σχέδιο, αποφασιστικότητα, μεταφορά και αξιοποίηση της πιο μοντέρνας διεθνούς τεχνολογίας, χρειάζεται μακροχρόνια εμπέδωση εμπιστοσύνης του κοινού με την εταιρεία, χρειάζεται επιλογή, εκπαίδευση, διαρκής επανεκπαίδευση και τακτική αξιολόγηση του προσωπικού. Και παράλληλα είναι απαραίτητο να φτιαχτεί ένας σιδηρόδρομος αποδοτικός και οικονομικά κερδοφόρος, διαφορετικά καμία επιχείρηση δεν είναι μακροχρόνια βιώσιμη. Όλα τούτα όμως τα περίπλοκα, πολυπλόκαμα, σοβαρά και διαχρονικά, δεν επιτυγχάνονται ούτε κατεβαίνοντας με πανό στο Σύνταγμα, ούτε σπρώχνοντας κάδους απορριμμάτων για να φράξουν τον δρόμο σε οχήματα της τροχαίας, ούτε πετώντας μολότοφ, ούτε δηλώνοντας στους δημοσκόπους που μας παίρνουν τηλέφωνο ότι δεν θα πάμε να ψηφίσουμε. Ως προσωρινή εκτόνωση μπορεί να αποδίδουν κάτι τέτοια, ως πράξεις όμως μάλλον φέρνουν αντίθετο αποτέλεσμα καθότι δεν είναι διόλου δημιουργικές.
Ευφάνταστα συνθήματα
Φυσικά, δημοκρατία έχουμε, ο καθένας έχει αναφαίρετο δικαίωμα να κάνει ό,τι νομίζει και να εκφράζεται με όποιον τρόπο θεωρεί καλύτερο για τον ίδιο και την κοινωνία του. Όταν όμως αυτά που κάνει έρχονται σε κατάφωρη αντίθεση μ’ εκείνα που απαιτεί να επιτευχθούν μέσω των πράξεων του, τότε είτε είναι χαρακτηριστικά ανήμπορος να κατανοήσει τους νόμους της ζωής και της κοινωνίας του, είτε του αρέσει να ζει μέσα σε μια συνειδητή πλάνη. Πάντως ο μέσος Έλληνας νοικοκύρης, ο από τους «επαναστάτες» χλευαστικά επιλεγόμενος «κυρ-Παντελής», ξέρει καλά ότι για να έχει ασφαλή και γρήγορα τρένα, αεροπλάνα, πλοία ή λεωφορεία, για να διαθέτει στοιχειώδη προστασία από καταστροφές, θεομηνίες ή οικονομικές κρίσεις, χρειάζονται πολύ περισσότερα πράγματα από μερικές δεκάδες πανό και από κάποια ευφάνταστα συνθήματα.
Πολύ περισσότερο όταν μέσα στην μάζα των διαδηλωτών που θεωρούν ότι ζουν την επανάσταση της γενιάς τους, συνυπάρχουν οι κρατιστές και οι αντικρατιστές, οι συνεπείς φορολογούμενοι και οι φοροφυγάδες, οι θιασώτες της αξιολόγησης και οι αρνητές της, οι ακροδεξιοί και οι ακροαριστεροί, οι αντισυστημικοί και οι χωμένοι βαθιά μέσα στο σύστημα, οι συντεχνίες και οι οπαδοί της αποδυνάμωσης τους, οι πολέμιοι των κομμάτων κι κείνοι που κάνουν συνειδητή προεκλογική εκστρατεία. Όλοι μαζί μπορεί να φτιάχνουν μια μάζα οργισμένων, πέραν του κοινού θυμού όμως είναι ανίκανοι να μετακινήσουν δημιουργικά έστω και ένα πετραδάκι. Και τούτη η κοινωνία για να πάει μπροστά χρειάζεται μετακίνηση ολόκληρων βράχων…
