Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
της Νάντιας Καρακώστα*
Δεν είναι εύκολος στόχος να οργανώσει κανείς μια επιτυχημένη δημόσια πολυεπίπεδη διοίκηση
Το ζήτημα της διοίκησης του κράτους είναι ένα ζήτημα που ειδικά για την Ελλάδα πέραν όλων των άλλων διαστάσεων διαθέτει και μια σαφέστατη ιστορική διάσταση. Ο πρώτος κυβερνήτης της χώρας ο Ιωάννης Καποδίστριας, με μακρά και λαμπρή καριέρα στις ευρωπαϊκές αυλές των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής του, βρέθηκε ανεπανόρθωτα αντιμέτωπος με την επιθυμία του να οργανώσει το νεοσύστατο τότε κράτος. Κορυφαία πολιτική προσωπικότητα κατάφερε σε μικρό χρονικό διάστημα να μεταμορφώσει την Ελλάδα χάρη στο ακλόνητο όραμα που είχε. Βέβαια, για να γίνει το όραμα πραγματικότητα απαιτείται γενναιότητα. Οι γενναίες επιλογές του πρώτου κυβερνήτη της χώρας στόχευαν να δημιουργήσει μια ενιαία διοίκηση, μια σύγχρονη και ευνομούμενη πολιτεία που θα καταργούσε το άβατο των οργανωμένων συμφερόντων. Η συνέχεια της ιστορίας είναι γνωστή σε όλους.
Σήμερα, 192 χρόνια μετά, το ελληνικό κράτος δείχνει να ταλαιπωρείται εν πολλοίς από τις ίδιες δουλείες. Ο εκσυγχρονισμός του, η χρηστή διοίκηση, η εύρυθμη λειτουργία, η διαφάνεια, η λογοδοσία και κυρίως η μάχη με την συντεχνιακή λογική παραμένουν δυστυχώς σε έναν μεγάλο βαθμό καίρια ζητούμενα. Ασφαλώς δεν είναι εύκολος στόχος να οργανώσει κανείς μια επιτυχημένη δημόσια πολυεπίπεδη διοίκηση. Εκείνο, ωστόσο, που προβάλλει μέχρι σήμερα δυσκολότερο είναι να καταφέρει να αλλάξει κανείς τη νοοτροπία που επικρατεί στον τρόπο πλήρωσης των θέσεων ευθύνης στο δημόσιο. Η προνομιακή μεταχείριση, οι πελατειακές αντιλήψεις, οι προσωπικές σχέσεις, οι συμπάθειες και οι αντιπάθειες, οι γραφειοκρατικοί τακτισμοί, τα προσχηματικά κωλύματα, τα τεχνηέντως δημιουργούμενα προσκόμματα δεν παραπέμπουν στον ίδιο τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη αλλά σε μια παθογόνα νοοτροπία που υπάρχει από την εποχή του μέχρι και σήμερα και που οι περισσότεροι θέλουμε επειγόντως να αλλάξει.
Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών που αφορά στην στελέχωση των διοικήσεων του δημόσιου τομέα με αξιοκρατικά κριτήρια επιχειρεί την απομάκρυνση από την κατεστημένη αυτή νοοτροπία και τη μετάβαση σε μια νέα εποχή. Στην πραγματικότητα εκφράζει το αίτημα των νέων, μορφωμένων και ικανών στελεχών να ζήσουν σε μια χώρα που δεν θα συντηρεί και δεν θα εκτρέφει άλλο τον ραγιαδισμό. Οι προκλήσεις της σύγχρονης εποχής και οι ανάγκες της κοινωνίας χρειάζονται μια δημόσια διοίκηση που θα είναι ικανή να συμπορεύεται και ανταποκρίνεται στα νέα δεδομένα.
«Στην κυβέρνηση είμαστε αποφασισμένοι να αποδείξουμε στην πράξη ότι η ελληνική Πολιτεία αναζητεί τους καλύτερους, παντού. Έτσι δημιουργούμε ένα καλύτερο Δημόσιο, που θα υπηρετεί καλύτερα κάθε πολίτη» ανέφερε πριν λίγες μέρες σε συνέντευξή της η Υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως. Η αναζήτηση των καλύτερων θα ξεβολέψει πολλούς. Όμως το βόλεμα δεν παραπέμπει επ΄ουδενί σε δημοκρατίες. Οι δημοκρατίες για να λειτουργήσουν απαιτούν ορισμένες ουσιαστικές προϋποθέσεις. Η αξιολόγηση και η αξιοκρατία είναι δύο από αυτές. Όταν δεν υπάρχει αξιοκρατία τίθεται σοβαρό ζήτημα ισότητας. Δίνεις μια θέση όχι στον καλύτερο αλλά σε εκείνον που θεωρείς πιο δικό σου.
Αυτό το πελατειακό σχήμα, αυτό το άβατο των προκρίτων στοχεύει να καταργήσει ο νέος νόμος. Η πολιτική ευθύνη είναι πολύ μεγάλη αλλά και η πολιτική τομή είναι πολύ μεγάλη. Όταν πλέον η πολιτική επιλέγει να μην είναι δέσμια του πολιτικού κόστους τότε μόνο παύουν να εκτρέφονται τα οργανωμένα συμφέροντα και να ελπίζει το ελληνικό κράτος ότι μπορεί να λυτρωθεί από όσα το ταπεινώνουν. Να λυτρωθεί και να αναμορφωθεί.
*Κωνσταντίνα Δ. Καρακώστα
Επίκουρη Καθηγήτρια Νεότερης Ιστορίας
