Ελιές, αμπέλια, ροδάκινα, πατάτες… καμιά καλλιέργεια δεν μένει ανεπηρέαστη από την τεράστια λειψυδρία που μαστίζει τη χώρα το φετινό καλοκαίρι. Ο άνυδρος χειμώνας και το εξαιρετικά θερμό καλοκαίρι, έχουν δημιουργήσει συνθήκες «ασφυξίας» για τους παραγωγούς –σε πρώτη φάση-, τις οποίες όμως σε δεύτερο χρόνο θα τις αντιληφθούν και οι καταναλωτές αφού, σύντομα, σε πολλά προϊόντα δεν θα υπάρχει επάρκεια, η ποιότητα θα είναι κατώτερη των προσδοκιών ενώ η τιμή θα τραβήξει και άλλο την ανηφόρα.
Η αναλυτική έκθεση του Copernicus για την ξηρασία τον Ιούλιο περιγράφει χαρακτηριστικά:
«Η Ευρώπη, ειδικά στις περιοχές της Μεσογείου, την ανατολική Ευρώπη και τις χώρες της Βαλτικής, εδώ και δύο χρόνια υποφέρει από ξηρασία. Ταυτόχρονα, θερμοκρασίες που ξεπερνούν τον μέσον όρο για την εποχή για πολλές ημέρες έχουν επηρεάσει την υγρασία του εδάφους και την ανάπτυξη των φυτών. Μεγάλες περιοχές στη λεκάνη της Μεσογείου, ιδιαίτερα στην κεντρική και νότια Ιταλία, τη βορειοδυτική Ισπανία, την Ελλάδα και την κεντροδυτική Τουρκία, βρίσκονται επί του παρόντος σε συνθήκες συναγερμού ξηρασίας και έχουν ήδη επιπτώσεις στην ανάπτυξη της βλάστησης».
Πατάτες Νάξου
«Εδώ στη Νάξο έχουμε ένα σοβαρό πρόβλημα αυτή τη στιγμή διότι δεν υπάρχουν νερά για τις καλλιέργειες. Το μέρος έχει εξασφαλίσει το νερό με αφαλατώσεις έτσι ώστε να μην υπάρχει θέμα με τον τουρισμό. Στον πρωτογενή τομέα όμως υπάρχει τεράστιο θέμα. Πέρυσι στη Νάξο είχαμε 6000 τόνους πατάτα, ενώ φέτος 1800 τόνους. Έχουμε πτώση 70%.», δηλώνει ο πρόεδρος του ΕΑΣ ΝΑΞΟΥ, Δημήτρης Καπούνης.
Όπως εξηγεί, η ποιότητα της πατάτας Νάξου, παραμένει εξαιρετική, το ζήτημα όμως εντοπίζεται στην ποσότητα,. Καθώς δεν υπάρχει νερό, δεν μπορεί να παραχθεί μεγάλη ποσότητα προϊόντος.
Το πρόβλημα της λειψυδρίας ωθεί τους καλλιεργητές μακριά από τη γη. Ενώ τα χωράφια οργώνονται –σε κανονικές συνθήκες- δυο φορές τον χρόνο, τον Φλεβάρη-Μάρτη και τον Αύγουστο-Σεπτέμβρη, αυτή τη στιγμή μεγάλο μέρος των αγροτών δεν έχουν βάλει πατάτες στα κτήματά τους. Αναπόφευκτα λοιπόν, άμεσα, η ποσότητα παραγωγής πατάτας Νάξου, δεν θα μειωθεί απλώς δραματικά αλλά θα… εκμηδενιστεί.
Αμπέλια – Ελαιώνες Κρήτης
«Η εξαγωγή των επιτραπέζιων σταφυλιών σταματάει σε 2 μέρες, όταν σταματούσε σε φυσιολογικές συνθήκες, τον Οκτώβριο στην Κρήτη. Σταφίδα δε θα βγάλουμε ούτε 100 τόνους στο νησί. Το δε κρασί, στα οινοποιία δεν θα ‘πατώσουν’ ούτε δεξαμενές. Τα δε ελιόφυτα, το φύλλωμα έχει πάρει καφέ χρώμα. Κηπευτικά δεν έχουν νερό, για να φυτέψουν οι άνθρωποι. Αυτό δημιουργεί πρόβλημα παντού. ακόμη και στη μελισσοκομία», σημειώνει ο πρόεδρος αμπελουργών και ελαιοπαραγωγών Κρήτης, Πρίαμος Ιερωνυμάκης.
«Οι βροχοπτώσεις δεν ήταν πάνω από 300 χιλιοστά, όλο το χειμώνα. Η κατάσταση είναι δραματική. Οι αγρότες εγκαταλείπουν το επάγγελμα. Αντί για έργα βιτρίνας, εδώ και 20-30 χρόνια, έπρεπε να κάνουν έργα υποδομής για την εξασφάλιση υδάτινων πόρων. Τα προβλήματα στον πρωτογενή τομέα θα τα πληρώσει ο καταναλωτής, Πρέπει να πάρουν χρήματα από το Ταμείο Ανάπτυξης και να τα επενδύσουν στον πρωτογενή τομέα», τονίζει ο κος Ιερωνυμάκης, ο οποίος έχει εγκαίρως κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, χωρίς ωστόσο –όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος- να ληφθούν τα αναγκαία και σωστά μέτρα για την αποφυγή της κατάστασης που σήμερα βιώνει ο αγροτικός κόσμος.
Ροδάκινα Νάουσας
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της ΤΡ, ένα ακόμη εκλεκτό προϊόν της ελληνικής γης, τα ροδάκινα, αντιμετωπίζουν ζήτημα λόγω της έλλειψης νερού.
Συγκεκριμένα, οι ποσότητες ροδακίνων έχουν μειωθεί κατά 20-30%. Εδώ όμως εντοπίζονται και άλλα προβλήματα που σχετίζονται με την ποιότητα και την συντήρησή τους.
Καθώς οι καρποί είναι αφυδατωμένοι, η διάρκεια συντήρησής τους στα ψυγεία είναι αρκετά μικρότερη από ό,τι στο παρελθόν. Επίσης, τα φρούτα μοιάζουν να μην είναι τόσο σφριγηλά όσο τα προηγούμενα χρόνια, με αρκετούς αγρότες να διαπιστώνουν πως «σουφρώνουν» πιο εύκολα, κάτι που δημιουργεί ζήτημα, αφού το φρούτο δε μοιάζει τόσο ελκυστικό για τους καταναλωτές.
Τα καμένα αμπέλια της Κορινθίας
Σα να μην έφθανε η λειψυδρία, ήρθαν και οι καταστροφές από τις πυρκαγιές των προηγούμενων εβδομάδων στην περιοχή της Κορινθίας.
Δεκάδες στρέμματα έγιναν αμπελώνων έγιναν στάχτη στις αρχές του Ιουλίου, όταν οι φλόγες που ξεκίνησαν από το χωριό Στιμάγκα που βρίσκεται στον Δήμο Βέλου – Βόχας στην Κορινθία, επεκτάθηκαν προς το Κούτσι, τη περιοχή της Νεμέας όπου καλλιεργούνται ποικιλίες αμπελοστάφυλων που δίνουν το γνωστό σε όλους μας αγιωργίτικο.
Η περίπτωση της…μετά Daniel Θεσσαλίας
Στη Θεσσαλία, οι αγρότες αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών που πλήττουν την περιοχή. Την περασμένη άνοιξη, πολλοί αγροί παρέμειναν πλημμυρισμένοι, με αποτέλεσμα οι καλλιέργειες να καθυστερήσουν. Τώρα, οι αγρότες βρίσκονται αντιμέτωποι με έλλειψη νερού για άρδευση, καθώς οι ζημιές στις υποδομές από την κακοκαιρία δεν έχουν ακόμη αποκατασταθεί πλήρως. Η διαχείριση του νερού γίνεται με προγραμματισμό, με περιοχές να λαμβάνουν νερό σε εναλλασσόμενη βάση για να αποφευχθεί η απώλεια της σοδειάς.
Η ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες επιδεινώνουν την κατάσταση, ενώ τα παλιά και ανεπαρκή αρδευτικά συστήματα προκαλούν μεγάλες απώλειες νερού. Η τρέχουσα στρατηγική επικεντρώνεται στη μείωση της κατανάλωσης νερού και στην ελπίδα για ευνοϊκές βροχοπτώσεις, παράλληλα όμως παραμένει ο κίνδυνος νέων πλημμυρών.
Η κλιματική αλλαγή δημιουργεί σοβαρές προκλήσεις στην περιοχή, απαιτώντας έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για την αποτελεσματική διαχείριση των υδάτινων πόρων. Καθώς η χώρα αντιμετωπίζει ευρύτερο πρόβλημα στη διαθεσιμότητα νερού, είναι κρίσιμο να εφαρμοστούν μέτρα που διασφαλίζουν τη διαρκή και αποδοτική χρήση του, ανεξάρτητα από τις βραχυπρόθεσμες καιρικές συνθήκες. Αυτό περιλαμβάνει την αναβάθμιση των υποδομών και την προσαρμογή των καλλιεργητικών πρακτικών για να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.
Το «καμπανάκι» Δημοσχάκη για τον Έβρο
Ήδη από τα τέλη του περασμένου μήνα, ο Βουλευτής Έβρου κι Επίτιμος Αρχηγός της Αστυνομίας, Αναστάσιος Δημοσχάκης, κατέθεσε στο Προεδρείο της Βουλής κοινοβουλευτική αναφορά, διαβιβάζοντας στο Υπ. Κλιματικής Κρίσης-Πολιτικής Προστασίας, επιστολή του Τοπικού Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) Φερών-Πέπλου, την οποία προσυπογράφει και ο ΤΟΕΒ Τυχερού.
Όπως σημείωνε, «ο Ν.Έβρου βρίσκεται αντιμέτωπος με τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και ειδικότερα με το φαινόμενο της λειψυδρίας, το οποίο είναι ιδιαιτέρως έντονο και ανησυχητικό στην περιοχή. Ο απερχόμενος χειμώνας ήταν ιδιαίτερα άνομβρος και κυρίως στην γειτονική Βουλγαρία, η οποία αποτελεί και την κύρια πηγή υδάτινης τροφοδοσίας του ποταμού Έβρου. Οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και η έλλειψη βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων, επέφεραν ως αποτέλεσμα η στάθμη του ποταμού Έβρου να βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και μάλιστα σε ορισμένα σημεία να παρουσιάζεται παντελής έλλειψη νερού. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της Διοίκησης του Οργανισμού, δεν σημειώνεται βελτίωση της κατάστασης, με απότοκο να διαφαίνεται μεγάλος κίνδυνος για τον πρωτογενή τομέα του Νομού και τους παραγωγούς της περιοχής, καθώς δεν θα καθίσταται πλέον δυνατή η άρδευση των καλλιεργειών, με αρνητικές προεκτάσεις στα εισοδήματα των αγροτών. Ως πρόσφορη λύση, προτείνεται η ένταξη του Νοτίου τμήματος του Ν. Έβρου, το οποίο αρδεύεται από τον ποταμό Έβρου, σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης προκειμένου να αντιμετωπιστεί η μεγάλη απειλή, λαμβάνοντας υπόψη δε ότι βρισκόμαστε ακόμα στα μέσα της καλλιεργητικής περιόδου».
Τα νησιά που υποφέρουν
Επτά νησιά της Ελλάδας -το Αγαθονήσι, η Αμοργός, η Θάσος, η Κάσος, η Σέριφος, η Σίφνος και οι Παξοί- μπαίνουν την ίδια ώρα στο «μικροσκόπιο» με σκοπό να υπολογιστούν οι σημερινές ανάγκες τους αλλά και η μελλοντική ζήτηση του νερού.
«Ως Γενική Γραμματεία, επενδύουμε συστηματικά σε έργα και μελέτες που αντιμετωπίζουν τη λειψυδρία και δίνουν έμφαση στην ορθολογική χρήση του σχεδιασμού, αλλά στη βάση τοπικού σχεδιασμού ανα νησί. Κάθε νησί έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και βούληση μας είναι να συνδράμουμε τους Δήμους να αντιμετωπίζουν τη διαχείριση του νερού, όχι μόνο στο σκέλος της προσφοράς νερού με την υλοποίηση περισσότερων και πιο δαπανηρών έργων, αλλά και στη διαχείριση της ζήτησης, με βελτίωση των δεξαμενών αποθήκευσης, μείωσης των απωλειών που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει στο 40% κα. Τα τελευταία 3 χρόνια έχουμε υλοποιήσει πάνω από 300 έργα σε 75 νησιά. Το 2024 εκδώσαμε 25 νέες άδειες για προσωρινή λειτουργία αφαλατώσεων, ενώ τόσες είχαν εκδοθεί τα τελευταία 4 χρόνια συνολικά. Η αφαλάτωση είναι μια καλή λύση, ωστόσο χρειαζόμαστε και οικοσυστημικές λύσεις. Η εμπειρία αυτή μας επιτρέπει να κάνουμε ένα σχεδιασμό τριών σημείων, πρώτον, στην ανάγκη για πιο στοχευμένες χρηματοδοτήσεις, δεύτερον καλύτερη γνώση γύρω από το νερό και μελέτη των ιδιαιτεροτήτων της νησιωτικότητας και τρίτον, στη θέσπιση κανόνων για την ανάκτηση του κόστους του νερού και με κοινωνικά κριτήρια για τα μικρά νησιά», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γενικός γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλης Κουτουλάκης.
Όπως ανέφερε επίσης στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο καθηγητής Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και διευθυντής Έδρας UNESCO Con-E-Ect στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Δημήτρης Εμμανουλούδης, «διαπιστώθηκε ότι με τη βοήθεια τεχνικών παρεμβάσεων και έργων είναι δυνατή η κάλυψη όχι μόνον των σημερινών αναγκών αλλά και της μελλοντικής ζήτησης νερού έως το 2030, κατά την διάρκεια των θερινών μηνών (Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος), σε ποσοστό 100%. Με αυτό τον τρόπο, δίνεται η δυνατότητα αφενός μεν να μην χρησιμοποιηθούν τα υπόγεια υδατικά διαθέσιμα του νησιού, ώστε αυτά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σύνολό τους από τους κατοίκους κατά τους μήνες που δεν υπάρχει τουρισμός, σε κάθε είδους χρήσεις (οικιακή, γεωργία, κτηνοτροφία κλπ), αφετέρου το προσφερόμενο νερό στους επισκέπτες – τουρίστες, να είναι νερό βροχής και όχι αφαλατωμένο με ό,τι αυτό σημαίνει για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς αυτούς».
