Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του ποιητή, θεατρολόγου, μεταφρασεολόγου και κριτικού Κωνσταντίνου Μπούρα
Σοβαρή επαγγελματική δουλειά τής Comédie-Française – Tiago Rodrigues και στην Επίδαυρο με θέαμα επίκαιρο για τις κακοποιήσεις ανηλίκων, εμπνευσμένο από την ευριπίδεια «Εκάβη» και τον δίσημο (τίμιο) τίτλο «Hecuba, not Hecuba», «βασισμένο» στο κλασικό έργο.
Μακάρι όλα τα θεατρικά σχήματα που «οργώνουν» το κοίλον τής Επιδαύρου να ήταν τόσο σοβαρά στις προθέσεις τους, τόσο αποτελεσματικά στις επιδόσεις τους, τόσο έντιμα στον χαρακτηρισμό τού σκηνικού πολιτιστικού προϊόντος.
Πρώτον, εδώ δεν έχουμε καταχρηστική αγορανομική παράβαση: ΔΕΝ υποκρίνονται ότι πωλούν Ευριπίδη!!!
Δεύτερον, χαρακτηρίζουν οι ίδιοι το έργο τους «πρόβα» (ανοικτή έστω).
Στη μετανεωτερική συνθήκη, ήδη από την δεκαετία τού 1990, με πρωτεργάτιδα την Ρούλα Πατεράκη, πολλές παραστάσεις με εισιτήριο χαρακτηρίζονται “work in progress”.
Αυτό καταδεικνύει και τον πειραματικό και τον ερευνητικό και τον διαδραστικό χαρακτήρα κάθε θεατρικής πράξης, που αλλάζει κάθε βραδιά, αφού το κοινό (ο «επαρκής θεατής») είναι συνδημιουργικός κρίκος στο παραστασιακό «κείμενο» (που ΔΕΝ ταυτίζεται με το γραπτό κείμενο, στο χαρτί και στους υπέρτιτλους).
Τρίτον, αυτοσαρκάζονται κατά τη διάρκεια τής παράστασης, δικαιολογώντας έτσι τις ελάχιστες (για σοβαρούς επαγγελματίες) πρόβες που τους δόθηκαν επί τόπου.
Τέταρτον, ΔΕΝ κάλυψαν την ορχήστρα (όπως έπραξε ο Τερζόπουλος) γνωρίζοντας καλώς πως το «ηχείο» χάρη στο οποίο επιτυγχάνεται η περίφημη ακουστική τού κομψότερου σωζόμενου αρχαίου θεάτρου οφείλεται και στο έδαφος κάτω από το χώμα πού πατάνε υποκριτές και Χορός.
Πέμπτον, συντόμευσαν δια της ταχίστης εκφοράς και του προσαρμοσμένου ρυθμού τη διάρκεια σε δύο ώρες (το όριο για τις μέσες αντοχές ενός ανθρώπου σε αυτά τα άβολα δίχως πλάτη έδρανα).
Έκτον, ήταν καταπληκτικοί ηθοποιοί απόλυτα συντονισμένοι. Δεν έλεγαν άλλα από τους υπέρτιτλους, δεν «μάσκαραν» τους άλλους, δεν βιάζονταν, δεν προπορεύονταν όπως άλλες-άλλοι εγχώριοι προπέτες με τεράστια «εγώ».
Έβδομον, ήταν απόλυτα πειθαρχημένοι-πειθαρχημένες στα κελεύσματα τού σκηνοθέτη-κειμενογράφου ενορχηστρωτή και συντονιστή τους, που τους άφηνε όμως – προφανέστατα – περιθώρια αυτοσχεδιασμού, ενσωματώνοντας τις όποιες ιδέες-προτάσεις-πρωτοβουλίες τους στο κομψό παραστασιακό αποτέλεσμα.
Τα αρνητικά τώρα [αφού ο κριτικός πρέπει να ασκήσει και το εποικοδομητικό λειτούργημα που ανέλαβε]:
ηχηρή η απουσία εξειδικευμένου δραματουργού να επιμεληθεί το σχοινοτενές, φλύαρο, ανοικονόμητο, πλαδαρό «κείμενο» τού γραπτού (εκφερόμενου) «έργου» της παράστασης. Καλά τα παραγλωσσικά στοιχεία και οι παράπλευροι συμπληρωματικοί κώδικες, όμως σε αυτό το είδος ποιητικού δράματος «εν αρχή ήν ο λόγος».
Και ο λόγος που ακούσαμε και διαβάσαμε στους υπέρτιτλους παραήταν αναλυτικός, επεξηγηματικός, πλεοναστικός, ακατέργαστος εν τέλει.
Η μόδα να κάνουν οι σκηνοθέτες ΚΑΙ τους συγγραφείς-διασκευαστές-μεταφραστές είναι σε γενικές γραμμές και νόμιμη και πρακτική και επιθυμητή ενδεχομένως (όσον αφορά την αισθητική και ρυθμολογική ενότητα τού αποτελέσματος).
Όταν όμως δεν είσαι δοκιμασμένος λογοτέχνης-συγγραφέας-γραφιάς, ρωτάς!!!
Ήταν το μόνο αλλά βασικό αυτής τής ωραίας και συγκινητικής κατά τα άλλα παράστασης που τιμάει και την ελληνογαλλική φιλία και τον πανευρωπαϊκό πολιτισμό.
Info:
Κείμενο – Σκηνοθεσία Tiago Rodrigues
Μετάφραση στα γαλλικά Thomas Resedes
Σκηνογραφία Fernando Ribeiro
Κοστούμια José António Tenente
Φωτισμός Rui Monteiro
Πρωτότυπη μουσική και ήχος Pedro Costa
Καλλιτεχνική συνεργασία Sophie Bricaire
Με τον θίασο της Comédie-Française Eric Génovèse, Denis Podalydès, Elsa Lepoivre, Loïc Corbery, Gaël Kamilindi, Elissa Alloula, Séphora Pondi
Παραγωγή Comédie-Française
Συμπαραγωγή Festival d’Avignon, ThéâtredelaCité Centre dramatique
national, Toulouse Occitanie
Ελληνικοί υπέρτιτλοι Δημήτρης Κοσμίδης
