Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
του Κωνσταντίνου Μπούρα
Την Κυριακή 27 Απριλίου, μετά το πέρας της παράστασης «Μαζί», επακολούθησε συζήτηση μεταξύ συντελεστών και θεατών με εκπροσώπους από το εργαστήριο Κριτικής Σκέψης που εμπνεύστηκα, δημιούργησα και συντονίζω εδώ και πέντε χρόνια.
Εκεί ανέκυψαν πολλά κοινωνικά ζητήματα που μας απασχολούν σήμερα και όχι μόνον σχετικά με τα άτομα που ιδιαιτέρων ικανοτήτων, αλλά για όλους εμάς, που τρέχουμε αγωνιωδώς να προλάβουμε το τραίνο τής τεχνολογίας εν μέσω σεισμών, λοιμών, λιμών, πολέμων… κι αναζητούμε μία λογική λύση στα καθημερινά μας προβλήματα που θα μας εξασφαλίσει την ασφάλεια έστω, την ικανή και αναγκαία γαλήνη που θα μας επιτρέψει να συνυπάρχουν ειρηνικά με τον πλησίον μας.
Στο σταυρόλεξο που λύνει επί σκηνής η μάννα τού κακοποιημένου και τραυματισμένου παιδιού ακούγονται οι λέξεις: «συμπύκνωση», «σιωπή», «ανάπηρος», «φυσιολογικός»… Κι η κακόμοιρη η γυναίκα, που παλεύει να διατηρήσει την αξιοπρέπεια τής οικογένειάς της, αναρωτιέται ευλόγως και φωναχτά: «ποιος θα τραβήξει τη γραμμή ανάμεσα στο τι είναι φυσιολογικό και τι δεν είναι;». Πέρασαν οι Σκοτεινοί Μεσαίωνες όπου καίγανε στην πυρά ή πετούσανε στον Καιάδα κάθε τι διαφορετικό που ξέφευγε από την εκάστοτε «επίσημη» κανονικότητα.
Οι νόρμες ήδη έχουν αμφισβητηθεί εμπράκτως από τις αρχές τού εικοστού αιώνα με την εκλαΐκευση τής Θεωρίας τής Σχετικότητας και με την Κβαντομηχανική. Στο θέατρο τις εφάρμοσε ο μετέπειτα Νομπελίστας Λογοτεχνίας Λουίτζι Πιραντέλλο.
Σήμερα τα επιστημονικά πράγματα βαίνουν προς μία αναπόφευκτη κλιμάκωση, σε βάθος δεκαετίας μάλλον… το πολύ, το αργότερο. Άνθρωποι φοβούνται ότι θα χάσουν τις δουλειές τους, η ανασφάλεια χτυπάει κόκκινο, η γενική αναταραχή κορυφώνεται.
Η απαίτηση τής αυθεντίας, της ευρεσιτεχνίας, των ανακαλύψεων κι εφευρέσεων που έθρεψαν την Πρώτη Βιομηχανική Επανάσταση υποχωρούν τώρα έναντι τής συνδημιουργικότητας, της συνεργατικότητας, της συμβατότητας, της συναδελφικότητας, της συμφιλίωσης, της συγχώρεσης, της σύμπνοιας, της συμπόνοιας, της συμπύκνωσης, της συνεργασίας εν τέλει.
Ακόμα και στην Τέχνη τώρα δεν αναζητούνται εμπνευσμένες μεγαλοφυίες και τα μεγαλόπνοα σχέδια επαφίενται στους CEO μεγάλων πολυεθνικών εταιριών.
Τα τραστ μετεξελίχθηκαν σε άλλες υβριδικές μορφές, οι συνεταιρισμοί σε “cluster” (συστάδες επιχειρήσεων με κοινό στόχο-συμφέρον) και οι μεμονωμένοι ρομαντικοί ποιητές συνδικαλίζονται σε σωματεία, συνδιαλέγονται σε ανθολογίες, φεστιβάλ και παρουσιάσεις βιβλίων. Οι συλλογικοί τόμοι υπερισχύουν των ατομικών έργων, οι ενωμένες φωνές κατισχύουν των μεμονωμένων «κούκων» που δεν δύνανται μονάχοι τους να φέρουν την πολυπόθητη (Πολιτιστική) Άνοιξη, την Αναγέννηση ενός παρηκμασμένου υλιστικού αδιέξοδου πολιτισμού, που δεν μοιάζει να έχειν πια μήτε ιερό μήτε όσιο.
Όλα αυτά υπονοούνται σε αυτό το καλογραμμένο, εν πολλοίς μελοδραματικό, μεσογειακού τύπου κοινωνικό έργο, που ευτύχησε σε μια εύστοχη νεορεαλιστική σκηνοθεσία και χάρη στις λυσιτελείς ερμηνείες φτάνει στην πλατεία και αγγίζει τον ψυχισμό τού εκάστοτε θεατή, ανάλογα με τις προσλαμβάνουσες εικόνες, τα τραύματα, τις πληγές και τις εμπειρίες του/της.
«Η Αλήθεια θα σας απελευθερώσει», κηρύττει ο Εσταυρωμένος και Αναστημένος.
Όσο τα άτομα εμμένουν στη σιωπή και κρατάνε βαθιά θαμμένα μέσα τους μυστικά και ντοκουμέντα τόσο πλαταίνει το χάσμα τους με τους άλλους και το επικοινωνιακό στοίχημα χάνεται αναπόφευκτα.
Όταν όμως χαμηλώσουν, απαρνηθούν τον εγωισμό τους, βάλουν νερό στο κρασί τους και μειώσουν την ισχυρογνωμοσύνη τους, αμφισβητώντας στην πράξη κοινωνικούς αυτοματισμούς αιώνων, τότε βαθιά ριζωμένες δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις παύουν να ρυθμίζουν την καθημερινότητά τους. Ξεβολεύονται για λίγο, όμως δεν αργούν να εξερευνήσουν καινούργιες εσωτερικές ηπείρους και να εξωτερικεύσουν τα αισθήματά τους με την ταπεινότητα που αρμόζει σε ένα κοινωνικό όν όταν βιώνει μία αγχωτική πραγματικότητα εν εξελίξει.
Η τελειοθηρία είναι εμμονή και ο αυταρχισμός παράνοια. Μόνον όταν δείξουμε τον αδύναμο εαυτό μας μπορούμε να κερδίσουμε την συμπόνοια, την κατανόηση, την υποστήριξη.
Μόνον όταν σεβαστούμε εαυτούς τε και αλλήλους, τότε και μόνον τότε μπορούμε να συνεκτιμήσουμε καλύτερα την όποια δυσλειτουργική κατάσταση και να βρούμε όλες/όλοι/όλα ΜΑΖΙ λύση/λύσεις. Αυτό το «Μαζί» στον τίτλο τού έργου, μαζί με την εικόνα ενός παζλ κι ενός σταυρολέξου δίνει τη θεματική, ηθική αλλά και αισθητική στόχευση αυτής τής κοινώς καθομολογουμένης επιτυχημένης προσπάθειας για συμπερίληψη απάντων.
Το θέατρο λειτουργεί και ομοιοπαθητικά και δραματοθεραπευτικά και παιδαγωγικά, έτσι ώστε να εμπεδώσουμε τεχνικές (έστω και δια της μιμήσεως) που θα μας βοηθήσουν να επαυξήσουμε τις κοινωνικές μας δεξιότητες για το καλό όλων.
Τα κλειδιά αποκωδικοποίησης αυτού του καλλιτεχνήματος είναι ορατά και εμφανή. Ουδέν ερεβώδες. Όπως «ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον».
Η ειλικρίνεια είναι η καλύτερη στρατηγική στην εποχή τής διαδικτυακής Διαφάνειας, Διαύγειας, Διαδραστικότητας, Διαπερατότητας, Διαλειτουργικότητας, Διακειμενικότητας…
