Είναι τουλάχιστον ανακόλουθο, αν όχι και τραγελαφικώς ανακόλουθο στα μετά το μεταμοντέρνο «δίσεχτα» χαοτικά χρόνια, όπου η εντροπία τού πολιτιστικού συστήματος εκτινάχθηκε στο ζενίθ και το όλον θερμοδυναμικό «ρευστό» αυτορυθμίζεται με σεισμικώς εκρηκτικό, σχεδόν «ηφαιστειακό» τρόπο να καμώνονται κάποιοι «ειδήμονες», μολιερικοί «αρχοντοχωριάτες» και «σοφολογιότατες» (όλων των φύλων) ότι το εξ ορισμού κι εξαρχής λογοτεχνικό είδος τού δοκιμίου πρέπει να υποταχθεί στους σχολαστικισμούς τής δήθεν «ακαδημαϊκής» δεοντολογίας!!!
Μα η κριτική ήταν πάντα δοκιμιακός λόγος. Πώς θα μπορούσε να γίνει αλλιώς άλλωστε; Πρόκειται για εξειδικευμένη γευσιγνωσία. Ο κριτικός παίρνει τη θέση τού «επαρκούς θεατή» και γνωμοδοτεί κατά το δοκούν υπέρ ή κατά επιχειρηματολογώντας με ορθολογικό τρόπο.
Είναι εμπειρογνώμων-πραγματογνώμων κι αποφαίνεται ως σύμβουλος «σύμφωνα με τους κανόνες τής Τέχνης και τής Επιστήμης», όπως λέμε εμείς οι διπλωματούχοι μηχανικοί όταν προβαίνουμε σε αυτοψίες.
Πρόκειται για μία αδειοδοτημένη ή μη δι-υποκειμενικότητα και η τελική καταξίωση είναι στη συνείδηση τού φιλοθεάμονος, φιλαναγνωστικού κοινού, ενδεχομένως σε «πραγματικό χρόνο» (σε σχέση με άλλα λογοτεχνικά είδη, που κρίνονται τελεσίδικα μετά τον θάνατο τού συγγραφέα).
Εδώ η ανάδραση, η διάδραση, η ανατροφοδότηση είναι δεδομένη (και δια ζώσης και διαδικτυακή). Συμφωνίες, διαφωνίες, ομοφωνίες, ομοβροντίες.
Ο Όσκαρ Ουάιλντ παραδοξολογεί βεβαίως λέγοντας πως «όταν η κριτική διαφωνούν ,το καλλιτέχνημα ή λογοτέχνημα είναι άκρως ενδιαφέρον» (από «Το πορτραίτο τού Ντόριαν Γκρέϊ»). Άλλοι, όπως ο Μπέκετ (στο «Περιμένοντας τον Γκοντό») εξαπολύει ως βρισιά την ιδιότητα «κριτικός Λογοτεχνίας». Θα είχε τους λόγους του βεβαίως.
Όμως, το να έρχονται σήμερα επιφανείς καθηγητάδες/καθηγήτριες, κυρίως περιφερειακών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, και να απαιτούν από εμάς τούς φτωχούς ανιδιοτελείς μερακλήδες κριτικούς να συντάσσουμε τα πονήματά μας στην δική τους ακατάληπτη βραχύβια «ξύλινη γλώσσα» κι όταν δεν συμμορφωνόμαστε να μας απαξιώνουν λοιδορώντας μας σκαιότατα, αυτό υπερβαίνει τα όρια τής «πολιτικής ορθότητας». Όλους μάς κρίνει το κοινό, ο αναγνώστης, ο Πανδαμάτωρ Χρόνος κι η Ιστορία εν τέλει.
Εάν ρίξουμε μια ματιά πίσω στον ταραγμένο εικοστό αιώνα αλλά και στον επίσης δραματικό πέμπτο π.Χ. αιώνα τού Πελοποννησιακού Πολέμου όλοι όσοι περιθωριοποιήθηκαν/αυτοεξορίστηκαν διδάσκονται σε όλα τα πανεπιστήμια τού κόσμου και δραματοποιούνται ανελλιπώς σε πάμπολλα σκηνικά δρώμενα.
Δεν διδασκόμεθα από την Ιστορία ως έλλογον είδος; Ρητορικό το ερώτημα, φυσικά… Κατά τα άλλα, σιωπή, αμλετική… Τραγικωμικός ο άνθρωπος όταν άνθρωπος ΔΕΝ είναι.
