Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Του Δημήτρη Τζανιδάκη*
«Τα έθνη δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς. Έχουν μόνο σταθερά συμφέροντα» είχε πει κάποτε ο βρετανός πολιτικός, Λόρδος Πάλμερστον. Και μπορεί η φράση αυτή να ειπώθηκε τον 19ο αιώνα, σήμερα, όμως, ηχεί εντελώς επίκαιρη. Η επαναφορά του Ντ. Τραμπ στον Λευκό Οίκο για μια δεύτερη 4ετή θητεία, συνιστά αναμφίβολα, μια ιδιόμορφη άσκηση για τους δρώντες της διεθνούς γεωπολιτικής σκακιέρας. Για πολλούς άσκηση ενηλικίωσης και συνειδητοποίησης της σκληρής πραγματικότητας και για άλλους άσκηση επαναφοράς από τη διεθνή απομόνωση στο προσκήνιο. Οι πρώτες τριάντα καταιγιστικές μέρες διοίκησης Τραμπ, αποτελούν εξαιρετικό πλοηγό για το τι πρόκειται να ακολουθήσει.
Το στίγμα είχε ήδη δοθεί από την τελετή ορκωμοσίας. Οι προσκλήσεις που εστάλησαν ήταν ενδεικτικές για τον τρόπο με τον οποίο πρόκειται να πορευθεί, για τους ηγέτες που λογίζει ως συμμάχους και για τα κόμματα που θεωρεί φίλια και συγγενικά. Ακροδεξιοί λαϊκιστές από όλον τον κόσμο γέμισαν τη λίστα καλεσμένων του Καπιτωλίου, την ίδια ώρα που απουσίαζαν από αυτήν τα ονόματα του Βρετανού Πρωθυπουργού, του Προέδρου της Γαλλίας, του Καγκελάριου της Γερμανίας και της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Κίνηση βέβαια, διόλου τυχαία, αν αναλογιστεί κανείς το τρίπτυχο του νέο δόγματος Τραμπ: Ισχύς, δασμοί και πρώτα η Αμερική.
Το “America first” ένα σύνθημα που ειρήσθω εν παρόδω δεν ανήκει στον Ντ. Τραμπ, αλλά ακούστηκε για πρώτη φορά από τον Δημοκρατικό πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ Γουίντρου Ουίλσον το 1916, συνοψίζει τους βασικούς πυλώνες της εξωτερικής πολιτικής του νέου Προέδρου. Οι πρόσφατες εξαγγελίες για τον τερματισμό της Συνθήκης για τη Διώρυγα του Παναμά, την εξαγορά της Γροιλανδίας από τη Δανία, τη μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού και την ενσωμάτωση του Καναδά ως 51η Πολιτεία των ΗΠΑ ενδεχομένως να παραπέμπουν όχι στο «Πρώτα η Αμερική» αλλά στο «Περισσότερη Αμερική». Από την άλλη πλευρά όμως, καταδεικνύουν έναν αναχρονιστικό μοτίβο διεθνών σχέσεων που στη σημερινή γεωπολιτική συγκυρία, φαντάζει συνταγή ανάφλεξης: την πλήρη «επανεκκίνηση» του δόγματος Μονρόε στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, σύμφωνα με το οποίο oι ΗΠΑ είναι ο μοναδικός και κύριος πόλος στο δυτικό ημισφαίριο και οποιαδήποτε επέμβαση στις πολιτικές υποθέσεις της Αμερικής από ξένες δυνάμεις είναι μια δυνητικά εχθρική πράξη εναντίον της.
Συνιστά άραγε η νέα αυτή ρετσέτα Τραμπ, μια τρόπον τινά «απόσυρση» των ΗΠΑ όπως πολλοί διατείνονται; Kάθε άλλο. Οι κινήσεις στο Ουκρανικό και η έναρξη των διαπραγματεύσεων χωρίς την παρουσία της Ευρώπης αλλά και της ίδιας της Ουκρανίας, αποδεικνύουν πως η αμερικανική διοίκηση αναλαμβάνει μονομερή δράση και τείνει να σχηματίσει έναν άξονα με τον Πούτιν που θα πιέσει την Ευρώπη να πάψει να υπάρχει ως υπερεθνική κοινότητα δημοκρατιών. Κι αν το σενάριο ακούγεται κάπως υπερβολικό, αυτό ανέδειξε εμφατικά η ομιλία του Αντιπροέδρου Βανς στο Μόναχο: οι νέοι ένοικοι του Λευκού Οίκου αισθάνονται μεγαλύτερη συγγένεια και σύγκλιση με φιλοπουτινικές δυνάμεις παρά με τις ευρωπαϊκές ηγεσίες.
«Το μυστικό της διεθνούς πολιτικής είναι να κλείσεις μια καλή συμφωνία με τη Ρωσία» είχε πει στο παρελθόν ο Γερμανός Καγγελάριος Ότο Φον Μπίσμαρκ. Και σίγουρα αυτή την άποψη φαίνεται να ενστερνίζεται ο νέος «Πλανητάρχης». Στη νέα αυτή ιδιότυπη «Γιάλτα» όπου ΗΠΑ και Ρωσία επιχειρούν να χωρίσουν σύνορα, γαίες και σφαίρες επιρροής η Ευρώπη παρουσιάζεται ως ανίσχυρη και καταδικασμένη να προσυπογράψει αυτή την αμερικανορωσική χάραξη του ευρωπαϊκού χάρτη. Εκτός από ασκήσεις ψυχραιμίας, απαιτούνται κυρίως ασκήσεις ισορροπίας. Η νέα εποχή Τραμπ είναι το τελευταίο καμπανάκι αφύπνισης.
*Ο Δημήτρης Τζανιδάκης είναι Διεθνολόγος και Πολιτικός Επιστήμονας, Καθηγητής στο BCA College
O Τραμπ βάζει στο «μάτι» το Associated Press
Ο Ντόναλντ Τραμπ καταφέρθηκε τις πρπηγούμενες ημέρες εναντίον του πρακτορείου ειδήσεων Associated Press το οποίο χαρακτήρισε «οργανισμό της ριζοσπαστικής αριστεράς», εξαιτίας της άρνησης της σύνταξης του να υιοθετήσει τη μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού σε «Κόλπο της Αμερικής».
Στον ανταποκριτή του πρακτορείου στον Λευκό Οίκο, όπως και σε όλους τους συντάκτες του απαγορεύτηκε η πρόσβαση στο Οβάλ Γραφείο και στο προεδρικό αεροσκάφος επ’ αόριστον.
«Βρισκόμαστε σε μάχη με ειδησεογραφικό οργανισμό, το AP, οργανισμό της ριζοσπαστικής αριστεράς, που μας μεταχειρίζεται όλους πολύ άσχημα, και αρνείται να αναγνωρίσει πως ο πρώην Κόλπος του Μεξικού έχει τώρα μετονομαστεί σε ‘Κόλπο της Αμερικής’», είπε ο…πλανητάρχης.
Η κυβέρνηση Τραμπ αποπειράται «να υπαγορεύσει δημόσια στον Τύπο τις λέξεις που πρέπει να χρησιμοποιεί και προχωρά σε αντίποινα αν δεν υπακούει τις διαταγές του», απάντησε η αντιπρόεδρος του AP Λόρεν Ίστον μέσω του Γαλλικού Πρακτορείου
Το AP εξηγεί μάλιστα την απόφασή, λέγοντας πως το εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο μετονομάστηκε ο Κόλπος του Μεξικού δεν έχει ισχύ παρά μόνο στις ΗΠΑ, ενώ άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμοί δεν έχουν καμιά υποχρέωση να το λάβουν υπόψη τους.
Ένα πρακτορείο με ιστορία
Το AP έχει ιστορία μακρά και αναγνώριση παγκόσμια. Ιδρύθηκε το 1846 από δυο νεοϋορκέζικες εφημερίδες, μεταδίδει άρθρα, φωτογραφίες και βίντεο στους συνδρομητές του και το υλικό του αξιοποιείται από πάρα πολλά ΜΜΕ, αμερικανικά και όχι μόνο.
Όπως υπενθυμίζει το ΑΠΕ, χαρακτηρίζεται αληθινός θεσμός της δημοσιογραφίας στις ΗΠΑ, απασχολεί πάνω από 3.000 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Έχει μεταδώσει πάνω από 375.000 τηλεγραφήματα και άρθρα, πάνω από 1,24 εκατ. φωτογραφίες, ανάμεσά τους πολλές που έμειναν στην Ιστορία, και 80.000 βίντεο, σύμφωνα με δεδομένα που είχε δημοσιοποιήσει το 2023.
