Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του ποιητή, θεατρολόγου, μεταφρασεολόγου και κριτικού Κωνσταντίνου Μπούρα
Εάν η εποχή μας άμουση και ατονική δεν ευθύνονται μόνον οι «πνευματικοί άνθρωποι» και οι «λογοτέχνες» που ποιητικίζουν πιθηκίζοντας ξένες ληγμένες «πρωτοπορίες» που εισάγονται με χρονοκαθυστέρηση (συνήθως μίας τουλάχιστον γενεάς).
Οι εκφωνητές των ειδήσεων όντας πολύγλωσσοι και πολύγλωσσες δίκην αεροσυνοδών επέφεραν μία ισοπεδοποίηση τής ελληνικής λαλιάς [ας μου επιτραπεί ο νεολογισμός]. Η μεγάλη τραγωδός, η τιμημένη με Όσκαρ Κατίνα Παξινού επεσήμανε για πρώτη φορά αυτή τη μουσική «γενοκτονία».
Κι εάν σήμερα παραπονιόμαστε πως έχασε η ποίηση τη σύνδεσή της με το κοινό, δεν θα πρέπει να απορούμε και να εξανιστάμεθα παρά μόνον ρητορικώς τε και θεατρικώ τω τρόπω.
Πόσοι από εμάς σήμερα ξέρουν την αρχαία ελληνική μετρική και χειρίζονται άριστα τα νεοελληνικά μέτρα; Πόσοι «φιλόλογοι» είναι πράγματι καθηγητές και δάσκαλοι ήθους;
Πόσοι «υποκριτές» είναι αντάξιοι των διονυσιακών τεχνιτών που μεταλαμπάδευσαν αρχαία Γνώση μέσα από μορφικές κατακτήσεις αιώνων; Ο Αριστοτέλης γνωμάτευσε πως «Ηθική και Αισθητική είναι συνώνυμες, αν όχι και ταυτόσημες έννοιες». Όταν ξεπουλάμε κοψοχρονιά τα πολιτισμικά μας «ασημικά», οσφυοκάμπτες σε κάθε τι που γυαλίζει, σαν τους ταλαίπωρους ιθαγενείς «Ινδιάνους» που υποδέχτηκαν τους μακελάρηδές τους προσφέροντας «γην και ύδωρ»;
Ερωτήματα, ερωτήματα, ερωτήματα. Η ποίησή μας κατήντησε «λέξεις, λέξεις, λέξεις» (σύμφωνα με τον σαιξπηρικό Άμλετ).
Όμως το νόημα από μόνο του είναι πεζολογία, ιδεολογία, αμπελοφιλοσοφία (ούτε καν).
Θα καταθέσω σήμερα εδώ τι συνέβη το Σάββατο 5 Μαρτίου 2011, στις 12:00 το μεσημέρι, στον Ιανό (Αριστοτέλους 7, Θεσσαλονίκη), όπου παρουσίασα την ποιητική μου συλλογή με τον συμβολικό τίτλο «Ελευθερίας Ανατολή», από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Μίλησαν οι: – Ζωή Σαμαρά, ομότιμη καθηγήτρια θεωρίας της λογοτεχνίας-ποιήτρια, – Παναγιώτης Θ. Μαυρίδης, ποιητής. Ο Γιώργος Χρονάς συνομίλησε μαζί μου και στο τέλος απήγγειλα με μουσικό τρόπο ποιήματά μου.
Στους ακροατές ήταν και ο αείμνηστος θυμόσοφος Ντίνος Χριστιανόπουλος, δηκτικός και ειρωνικός όπως πάντα. Στο τέλος με ρώτησε «τι είναι φιλοσοφική ποίηση».
Η έκπληξη της ημέρας όμως ήταν για μένα η ομιλία τού διπλωματούχου μηχανικού, ποιητή και μεταφραστική από και προς την κινεζική γλώσσα (!!!) Παναγιώτη Μαυρίδη, ο οποίος επεσήμανε ένα ολοσέλιδο αφηγηματικό μου ποίημα γραμμένο σε πλήρες ιθυφαλλικό μέτρο: – υ – υ – – 5:5. (Πηγή: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.3.2021).
Έμεινα άναυδος και απόρησα με την τόση στιχουργική μου δεινότητα, αλλά δεν θυμόμουνα καν ποιο να ήταν άραγε αυτό το μέτρο.
Αργότερα, όταν γύρισα στην Αθήνα διαπίστωσα τού λόγου του το αληθές και βάλθηκα μετά μανίας να ξαναγράψω κάτι σε αυτόν τον σπανιότατο πλέον μετρικό πόδα, αλλά ατύχησα δίδοντας μάχην οικτράν με την απείθαρχη και πολυεπίπεδη νεοελληνική γλώσσα.
Συμπέρασμα: κουβαλάμε, εμπεριέχουμε την αρχαία μετρική μέσα από το δημοτικό τραγούδι, χάρη στην χορευτική παράδοση που δονεί τα κύτταρά μας όταν το σώμα μας κινείται ενοποιημένο σε αρχέγονους σκοπούς κατά τα γονιμολατρικά δρώμενα που έφτασαν έως εμάς ως καρναβαλικές εκτονώσεις.
Εξάλλου, τα ιθυφαλλικά άσματα ακριβώς αυτόν τον κοινωνικό σκοπό επιτελούσαν και στην Αρχαιότητα: επέτρεπαν την ασφαλή αισθητική ανάπλαση πρωταρχικών παρορμήσεων με τον ενθουσιασμό τής διονυσιακής ελεγχόμενης μέθης και τής εκστατικής βακχείας που διαφέρει από τον μαιναδισμό χάρη στο απολλώνιο πνεύμα.
Έκτοτε, ξαναμελέτησα συστηματικά την αρχαία και τη νεοελληνική μετρική που διδάχτηκα στο νεοσύστατο τότε Τμήμα Θεατρικών Σπουδών τού Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου φοίτησα και αρίστευσα το χρονικό διάστημα 1990-1994.
Προτείνω λοιπόν σε όλους τους ομοτέχνους που θέλουν να αποκαλούνται θεράποντες τής Μούσας Ερατώς, καλώ όσους και όσες έχουν το θράσος να μεταφράζουν το αρχαίο δράμα να συστηματοποιήσουν την έρευνά τους πάνω στο ρεμπέτικο, στο θέατρο σκιών, στα λαϊκά δρώμενα προκειμένου να είμαστε επαρκείς μελετητές των πολιτισμικών φαινομένων και ίσως τότε – κάποτε – να αφήσουμε κι εμείς το πενιχρό μας στίγμα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα τού Πανανθρώπινου Πολιτισμού, αλλιώς ο Πανδαμάτωρ Χρόνος θα μας ανακυκλώσει μαζί με άλλα χρήσιμα λιπάσματα.
