Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Από τον ποιητή, θεατρολόγο, μεταφρασεολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα
Από τον Πυθαγόρα έως τον Αρχιμήδη, τον Δημόκριτο, τον Ηράκλειτο και τον Βαν Γκογκ, η ενόραση, η δημιουργική δραστηριότητα τού ά-Λογου μέρους του εγκεφάλου προλαμβάνει την Επιστήμη.
Ο «πατέρας τής Ψυχανάλυσης» Σίγκμουντ Φρόιντ έλεγε πως «κάθε φορά που έμπαινε σε ένα καινούργιο γνωστικό πεδίο τον είχε προλάβει ένας Ποιητής». Εδώ το Πι είναι κεφαλαίο, όχι για να διακριθεί από τον ανυπολόγιστο αριθμό πι αλλά για να ξεχωρίσει την Ποίηση από την Οίηση (κάτι πολύ συχνό στην σύγχρονη χαοτική, αυτοκαταστροφική, αποδομητική μετανεωτερική εποχή μας).
Έκθαμβοι διαβάσαμε πως η σύγχρονη επιστημονική ανάλυση κατέδειξε πως ο περίφημος πίνακας «Έναστρη Νύχτα» του Βίνσεντ Βαν Γκογκ αποδεικνύει πολλές τωρινές φυσικομαθηματικές θεωρίες, αφού αναπαριστά επακριβώς την «τυρβώδη ροή». Η παρατήρηση δεν φτάνει μήτε η νευρολογική ιδιαιτερότητα ενός αδιαίρετου πνευματικού όντος. Το μήλο που πέφτει από το δέντρο στο κεφάλι τού Αρχιμήδη έπεσε και σε εκατομμύρια άλλες κούφιες κεφαλές προηγουμένως, κανείς όμως δεν μίλησε μέχρι τότε για την Βαρύτητα. Το Φως καμπυλώνεται για να υπάρξει, εξ ού και ο Απόλλων Λοξίας.
«Υπάρχουν πράγματα σε γη και ουρανό που η Φιλοσοφία σας δεν τα φτάνει», γνωμοδοτεί ο σαιξπηρικός Άμλετ.
Το θέμα είναι πώς προσλαμβάνουμε την καινοφανή αναδημιουργία μύθων που αναδύονται μέσα από την υψικάμινο τής παράδοσης. Πώς η Κριτική αναγνωρίζει το Αληθές (το αντίθετο τής Λήθης). Πώς ο δημιουργός αναγνωρίζεται εν ζωή.
Το να επαληθεύεται σήμερα στο CERN η ύπαρξη τού «πέμπτου στοιχείου» (τού και αιθέρα καλουμένου αρχαιόθεν) δεν είναι λόγος πανηγυρισμού. Η τεράστια χρονοκαθυστέρηση δεν μας κολακεύει ως πολιτισμό. Ο «σκοτεινός» Ηράκλειτος μίλησε κρυπτικά για εκείνα που εάν παρεξηγούσαν οι αδαείς, οι ημιμαθείς, οι δοκησίσοφοι, θα τον έκαιγαν στην πυρά ή θα του έδιναν να πιει το κώνειο.
Ο Αισχύλος κι ο Ευριπίδης πεθάνανε παραδειγματικά στην αυτοεξορία.
Ο Σωκράτης επέλεξε να μην παίξει τον ρόλο τού φυγάδα.
Εάν ο ενορατικός, προορατικός, διορατικός Σαίξπηρ είχε δίκιο, εάν «την ύπαρξή μας ύπνος την περιβάλλει», εάν όντως «η ζωή είναι ένα όνειρο», εάν «είμαστε το όνειρο Κάποιου που κοιμάται», εάν βιώνουμε μία ελικοειδώς επαναλαμβανόμενη και συνδημιουργικώς εξελισσομένη προσομοίωση, εάν «η Ιστορία επαναλαμβάνεται», εάν εξηγηθεί κάποτε το “déjà vu”, εάν αποκωδικοποιήσουμε την ποιητική, καλλιτεχνική λειτουργία τού ανθρωπίνου όντος (ουχί μόνον του εγκεφάλου), εάν η Ρομποτική, η Κβαντομηχανική Τεχνολογία μάς βοηθήσει δια της Τεχνητής Νοημοσύνης, ενδέχεται να βρούμε κάποτε απαντήσεις σε κάποια από αυτά τα ερωτήματα.
Μέχρι τότε, μην πυροβολείτε τους Ποιητές!!! Βλέπουν μακρύτερα και καθαρότερα από τον κοινό νου, που αναλίσκεται σε στείρους λογιστικούς μαιάνδρους, εγκλωβισμένος στον λαβύρινθο μιας πάση θυσία επιβίωσης, επικράτησης, αναπαραγωγής.
Σεβαστείτε τους καλλιτέχνες και μην τους πετροβολείτε, όταν δεν αναμασάνε κοινοτοπίες, δεν κλέβουν, «δανεικά και αγύριστα», δεν «κάνουν μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα».
Είναι αλήθεια πως ο εγκέφαλος αναγνωρίζει το οικείο, το αποκωδικοποιημένο, το μελετημένο, το καταχωρημένο, το ταξινομημένο στα κουτάκια τής λογικής. Είναι όπως τακτοποιούμε στα συρτάρια τα σιδερωμένα λευκόρουχα.
Όμως, το πραγματικά πρωτότυπο, παράγωγο ιδιοφυών, μεγαλοφυών, ρηξικέλευθων διανοιών προσκρούει στο τείχος τού ανοίκειου, τού ύποπτου, τού «ξένου».
Ο Ποιητής φιλόσοφος καλλιτέχνης εντάσσεται αυτόματα στην κατηγορία τού «αποδιοπομπαίου φαρμακού». Τα κοινωνικά αντανακλαστικά λειτουργούν κατασταλτικά, ανασταλτικά, φιλύποπτα, όταν κάποιος, κάποια, κάτι ξεβολέψει τους νωχελικά ράθυμους αναμασητές των τετριμμένων.
Η υπέρβαση των εσκαμμένων είναι γενναία πράξη που τιμωρείται αυθωρεί και παραχρήμα.
Για να μην μας λοιδωρούν οι έξυπνες μηχανές τού άμεσου μέλλοντός μας, ας γίνουμε περισσότερο ανεκτικοί στην πρωτότυπη συνδημιουργία, αναδημιουργία, ανάδρασης στις προκλήσεις τής ζωής. Η Επιστήμη θα έρθει μία ημέρα και θα ξεδιαλέξει το Αληθές από το ανακυκλώσιμο.
Ο Πανδαμάτωρ Χρόνος αδέκαστος δικαστής εστί.
Νεάντερταλ, Σάπιενς ή «θεοί εσμέν» (σύμφωνα με την Βίβλο);
