Στην επίλυση των προβλημάτων καθυστερήσεων στις προσλήψεις του Δημοσίου, μέσω ΑΣΕΠ – με την αξιοποίηση της διαλειτουργικότητας των υπηρεσιών – την στήριξη των νησιωτικών και ορεινών περιοχών, την άμβλυνση του στεγαστικού προβλήματος και την επιστροφή των νέων στον τόπο τους – με την αυξημένη μοριοδότηση της εντοπιότητας στις προσλήψεις – την αύξηση της αποδοτικότητας των δημοσίων υπαλλήλων – μέσω του συστήματος κινήτρων και ανταμοιβής – εστίασε την κεντρική του ομιλία ο υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, κατά την συζήτηση του νομοσχεδίου για την βελτίωση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης.
Το νομοσχέδιο με τον τίτλο «Επιτάχυνση προσλήψεων μέσω Α.Σ.Ε.Π., τροποποιήσεις στον Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. και στον Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων, σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής δημοσίων υπαλλήλων, ρυθμίσεις για το σύστημα αξιολόγησης δημοσίων υπαλλήλων και λοιπές διατάξεις για τη βελτίωση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης», ψηφίστηκε απόψε από την Ολομέλεια της Βουλής. Υπέρ ψήφισε η ΝΔ, “παρών” ψήφισε η Πλεύση Ελευθερίας και τα υπόλοιπα κόμματα καταψήφισαν το νομοσχέδιο.
Ο κ. Λιβάνιος απάντησε κυρίως στις αντιρρήσεις που εξέφρασαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης επισημαίνοντας πως η κυβέρνηση εγκαλείται διότι άλλαξε πολλές φορές τις διατάξεις του νόμου για τις προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ, λέγοντας πως αν χρειαστεί θα το κάνει κι άλλες εκατό φορές στην περίπτωση που διαπιστώσει ότι υπάρχει κάτι που δεν λειτουργεί και θα μπορούσε να το κάνει να λειτουργήσει. “Δεν θεωρώ πως οτιδήποτε νομοθετείται αποτελεί και την πλάκα του Μωυσέως. Προφανώς και πρέπει να υπάρχει εξαντλητική μελέτη, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις που χρειάζονται βελτιώσεις. Και σε αυτές τις βελτιώσεις θα είμαστε εδώ και θα τις συζητάμε και θα τις θέτουμε ενώπιόν σας. ‘Αλλωστε, πιστεύω πάρα πολύ στον διάλογο και αυτός είναι και ο λόγος που είχαμε αναλάβει και την πρωτοβουλία και έστειλα σε όλα τα κόμματα προσωπικά το σχέδιο νόμου, ζητώντας παρατηρήσεις, ιδέες, πριν καν ουσιαστικά ξεκινήσει η διαβούλευση στο OpenGov.gr, προκειμένου να συζητήσουμε και να καταλήξουμε στο τι είναι βέλτιστο να γίνει, διότι έχουμε εντοπίσει ένα πρόβλημα, ότι οι διαγωνισμοί του ΑΣΕΠ καθυστερούν. Και αφού, λοιπόν, διαπιστώνουμε ένα πρόβλημα, πρέπει να δούμε ποια θα μπορούσε να είναι η λύση”, είπε χαρακτηριστικά.
Επισήμανε ότι η λύση θα μπορούσε να ήταν οι προσλήψεις στο ΑΣΕΠ ώστε να γίνεται η δουλειά του ελέγχου ιδίως των αιτήσεων αλλά προτίμησε την χαρτογράφηση όλων των σταδίων διαγωνισμού, από την προκήρυξη έως την έκδοση των αποτελεσμάτων για να εντοπιστούν σημειακά προβλήματα στο στάδιο της διαδικασίας του ΑΣΕΠ να επέμβει επιταχύνοντας και κυρίως αξιοποιώντας δεδομένα, τα οποία είναι κεκτημένα πλέον του ελληνικού κράτους, όπως η ψηφιοποίηση και η διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών. “Έχουμε ξεκινήσει και αναπτύσσουμε διαλειτουργικότητες, δομές διαλειτουργικότητες, με τον ΕΦΚΑ, με το Μητρώο Πολιτών, με την ΗΔΙΚΑ, με τα ΚΕΠΑ που έχουν τις βεβαιώσεις αναπηρίας, κλπ. Στόχος είναι μεγάλο κομμάτι της αίτησης ενός υποψηφίου να συμπληρώνεται σχεδόν αυτόματα. Κι έτσι πρώτον, περιορίζεται δραστικά ο χρόνος ελέγχου της αίτησης, διότι ό,τι αντλείται ψηφιακά δεν χρειάζεται να ελεγχθεί και με το μάτι και, δεύτερον, μειώνεται κατά πολύ ο αριθμός «de facto» των ενστάσεων οι οποίες καθυστερούν πολύ τη διενέργεια ενός διαγωνισμού”, τόνισε χαρακτηριστικά.
Εξήγησε ότι είχαν σημειωθεί καθυστερήσεις από το στάδιο της προκήρυξης, διότι ένας φορέας δεν έστελνε ποτέ την αναλογία των θέσεων που αντιστοιχούν στα άτομα με αναπηρία, με αποτέλεσμα να κολλάει όλους τους διαγωνισμούς μέχρι τον απίστευτα μεγάλο χρόνο που χρειαζόταν από την έκδοση των οριστικών πινάκων για να καθίσει εν τέλει στην καρέκλα του ο διορισμένος υπάλληλος.
Καθώς η υπήρξε κριτική στην ρύθμιση για την μοριοδότηση της εντοπιότητας, ο αρμόδιος υπουργός τόνισε ότι αυξήθηκε η μοριοδότηση διότι το ποσοστό άρνησης των θέσεων είναι πάρα πολύ μεγάλο.
“Δημιουργούμε επί της ουσίας «de facto» μία ξεχωριστή δεξαμενή προτεραιότητας των μόνιμων κατοίκων. Άρα, λοιπόν, είναι επιθυμία, πρόθεση και βούληση ο νέος οικονομολόγος ο οποίος είναι στον Δήμο Αγράφων, εφ’ όσον το επιθυμεί, να διοριστεί στον κλάδο ΠΕ διοικητικού, για παράδειγμα, στον Δήμο Αγράφων. Γιατί; Διότι, πρώτον, μετά από δύο, τρία χρόνια, δεν θα ψάχνει να φύγει. Δεύτερον, διότι έτσι στηρίζουμε εμπράκτως τις ορεινές και νησιωτικές περιοχές να μη φεύγει ο κόσμος και πηγαίνει στα μεγάλα αστικά κέντρα. Η απογραφή του 2021 ήταν ενδεικτική. Η αστυφιλία μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο και κυρίως γερνά και ο πληθυσμός ο οποίος μένει στην ελληνική περιφέρεια. Αδειάζουν τα χωριά από νεώτερους και μένουν ηλικιωμένοι” εξήγησε ο αρμόδιος υπουργός. Ο κ. Λιβάνιος, τόνισε επίσης ότι έτσι επιχειρείται να λυθεί το μεγάλο στεγαστικό πρόβλημα στα νησιά, καθώς ο μόνιμος κάτοικος της Ρόδου, επί παραδείγματι, δεν χρειάζεται να νοικιάσει σπίτι. Σχετικώς με την υποχρέωση να παραμείνει στη θέση του επί δεκαετία και πέντε χρόνια εντός της περιμέτρου της περιφερειακής ενότητας ο υπάλληλος που κάνει χρήση της αυξημένης μοριοδότησης εντοπιότητας, είπε ότι πρώτον κανείς δεν διορίζεται σε θέσεις που δεν έχει επιλέξει και δεύτερον παρακινείται ο υποψήφιος να δηλώνει αυτό που πραγματικά θέλει. Σχετικώς με τους επιτυχόντες, όσους πέρασαν δηλαδή τη βάση του γραπτού διαγωνισμού που έγινε τον Μάρτιο του 2023, ξεκαθάρισε ότι στον ν. 4765 πουθενά δεν λέει ότι διορίζεται υποχρεωτικά όποιος περνά τη βάση, παρά υπάρχει μια δεξαμενή, καθώς γίνεται μια προεπιλογή από τον γραπτό διαγωνισμό και στη συνέχεια αυτοί που περνάνε τη βάση καλούνται να δηλώσουν τις θέσεις για τις οποίες ενδιαφέρονται, εφ’ όσον ενδιαφέρονται.
Αναφορικώς με το σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής, ο υπουργός Εσωτερικών επισήμανε ότι σε οποιαδήποτε ιεραρχική δομή πάντα ο προϊστάμενος αξιολογεί τον υφιστάμενο και σε κάθε περίπτωση, σχετικώς με την απόδοση μπόνους στους δημοσίους υπαλλήλους, είπε ότι είναι ένα βαθιά ιδεολογικό θέμα κι η κυβέρνηση αυτή θέλει να επιβραβεύει αυτόν που εργάζεται αποτελεσματικά αλλά και για δημιουργήσει ένα κίνητρο στους υπόλοιπους να μπουν σε αυτή τη δεξαμενή και να είναι και αυτοί την επόμενη χρονιά δικαιούχοι του μπόνους.
Καταλήγοντας την ομιλία του ο υπουργός Εσωτερικών, δέχθηκε ότι στο Δημόσιο δεν είναι όλα τέλεια, ωστόσο τόνισε ότι έχουν γίνει βήματα τα τελευταία χρόνια, όπως η ηλεκτρονική έκδοση κατά 95%, των πιστοποιητικών, των υπεύθυνων δηλώσεων και των εξουσιοδοτήσεων. “Πρέπει να αλλάξουν πολλά πράγματα και γι’ αυτό δουλεύουμε. Για να φτιάξουμε ένα δημόσιο σύγχρονο, το οποίο να καλύπτει τις απαιτήσεις που υπάρχουν σε κάθε τομέα. Με εμβληματικές, δράσεις για την ενίσχυση της δημόσιας υγείας και της δημόσιας παιδείας” τόνισε και υπενθύμισε ότι φέτος δόθηκαν 4.000 προσλήψεις στο Υπουργείο Υγείας, 10.000 διορισμοί μόνιμων καθηγητών και δασκάλων στην εκπαίδευση, 3.500 προσλήψεις στην Αυτοδιοίκηση, συμπεριλαμβανομένης στο 100% της αποδοχής όλων των προτάσεων για πρόσληψη προσωπικού σε ανταποδοτικές υπηρεσίες. Σε κείνα που πρέπει να αλλάξουν ο κ. Λιβάνιος συμπεριέλαβε τις κρίσεις των προϊσταμένων, που πρέπει να γίνουν γρήγορα, την επιτάχυνση του πειθαρχικού, ώστε να μην βρίσκονται σε τέλμα υποθέσεις, οι οποίες απασχολούν πάρα πολύ.
“Ναι, υπάρχουν πολλά να κάνουμε, αλλά σε κάθε περίπτωση εμείς είμαστε εδώ και δουλεύουμε, για να τα επιλύσουμε και προσπαθούμε με κάθε τρόπο να έχουμε μία εικόνα και αξιολόγησης των δράσεών μας, αλλά και ειλικρινούς διαλόγου με όλα τα κόμματα, προκειμένου να ακούσουμε τις προτάσεις τους, γιατί ο δημόσιος τομέας είναι ένα σημαντικό κομμάτι για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών που ζουν σε αυτή τη χώρα” κατέληξε στην ομιλία του ο υπουργός Εσωτερικών.
Τα κόμματα
Η Ραλλία Χρηστίδου, εισηγήτρια της μειοψηφίας, έκανε λόγο για ρυθμίσεις με επικοινωνιακή αποκλειστικά στόχευση που δεν οδηγούν σε ουσιαστική επίλυση των χρόνιων προβλημάτων στον δημόσιο τομέα και τόνισε ότι η κυβέρνηση οφείλει να δει την αιτία της υποστελέχωσης του Δημοσίου και όχι να επιχειρεί με ανορθόδοξες και αναποτελεσματικές μεθόδους να δώσει πρόσκαιρες λύσεις.
Ως προς το κριτήριο της εντοπιότητας, ανέφερε ότι δεν το αμφισβητεί, αμφισβητεί ωστόσο τις πολιτικές της κυβέρνησης που οδηγούν σε επικίνδυνα μονοπάτια μακριά από την αξιοκρατία και την ισότητα των ευκαιριών.
“Η λύση είναι ο σχεδιασμός από την αρχή του συστήματος κινήτρων, ανταμοιβής και αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων, μέσα από ένα αντικειμενικό σύστημα από εκλεγμένους από υπηρεσιακά όργανα προϊσταμένους με τη στοχοθεσία να προσαρμόζεται και να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες και τα δεδομένα της κάθε υπηρεσίας” τόνισε.
Εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ, ο Παύλος Χρηστίδης, σχολίασε ότι το νομοσχέδιο θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μια παράφραση της λαϊκής παροιμίας «Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει πέντε χρόνια κοσκινίζει», καθώς όπως είπε στην πραγματικότητα δεν λύνει αλλά διαιωνίζει προβλήματα.
Ανέφερε ότι δεν προξενεί καμία εντύπωση η μεταχείριση που επιφυλάσσει διαχρονικά η ΝΔ στο ΑΣΕΠ, του Αναστάσιου Πεπονή και του ΠΑΣΟΚ. Σημείωσε ότι το η κυβέρνηση φορτώνει το Δημόσιο με συμβασιούχους ορισμένου και σύντομου χρόνου που μέχρι να εξοικειωθούν με τις αρμοδιότητές τους αντικαθίστανται από την επόμενη γενιά συμβασιούχων, ενώ το μισθολόγιο του Δημοσίου υπολείπεται σημαντικά του ιδιωτικού τομέα, ενώ για το κριτήριο της εντοπιότητας διερωτήθηκε πως θα λύσει τα προβλήματα, όπως ισχυρίζεται ο υπουργός, όπως και απέρριψε το σύστημα κινήτρων και την ρύθμιση για 10ετή παραμονή όσων το αξιοποιήσουν να παραμείνουν στην ίδια θέση. Το ίδιο απορριπτικός εμφανίστηκε ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ και για τις ρυθμίσεις που αφορούν την στελέχωση των Δήμων και υποστήριξε σχετικώς με τις διατάξεις για την διαλειτουργικότητα ότι στόχος δεν είναι η μετατροπή της γραφειοκρατίας από χειρόγραφη σε ψηφιακή.
Την αντίθεση του ΚΚΕ στο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τις προσλήψεις στο Δημόσιο με τον ΑΣΕΠ, εξέφρασε ο ειδικός αγορητής του Κόμματος Γιάννης Δελής, ο οποίος είπε ότι η κυβέρνηση ισχυρίζεται πως με αυτό το σχέδιο νόμου θα γίνονται πιο γρήγορα οι προσλήψεις στο Δημόσιο μέσω ΑΣΕΠ, με τη χρονική σύντμηση των διαδικασιών διορισμού, τη λήψη ειδικής μέριμνας του κράτους για τους ορεινούς, νησιωτικούς και ηπειρωτικούς δήμους της χώρας, καθώς και με την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών, κάνει όμως ότι βλέπει τον ελέφαντα στο δωμάτιο, τον ελέφαντα της υποστελέχωσης, η οποία στην πραγματικότητα μονιμοποιείται και γίνεται αορίστου χρόνου. Όπως είπε, όταν η κυβέρνηση αναφέρεται στην υποστελέχωση των δημόσιων υπηρεσιών, την εντοπίζει μόνο στους ορεινούς και νησιωτικούς δήμους, «αλλά, ως γνωστόν, υπάρχει και ζει και βασιλεύει και σε όλη τη χώρα, και σε όλους χωρίς εξαίρεση τους υπόλοιπους δήμους είτε στην περιφέρεια είτε στα μεγάλα αστικά κέντρα». Διευκρίνισε ότι το ΚΚΕ υπερψηφίζει τις διατάξεις για τους επιτυχόντες του γραπτού διαγωνισμού του ΑΣΕΠ, ενώ αναφερόμενος στις διατάξεις για την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών στις προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ, υπογράμμισε πως «κανείς λογικός άνθρωπος δεν μπορεί να είναι αντίθετος», αλλά «πέρα από ορισμένους υπερώριμους εκσυγχρονισμούς, που έπρεπε από καιρό να έχουν γίνει, τελικά η ψηφιοποίηση στόχο έχει την επιτάχυνση του αντιλαϊκού έργου».
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Βασίλειος Γραμμένος, αναφέρθηκε ιδιαιτέρως στους επιτυχόντες του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ πριν δύο χρόνια, οι οποίοι είπε ότι “παραμένουν εγκλωβισμένοι σε μία δεξαμενή ομηρίας” χωρίς να γνωρίζουν ούτε ποτέ και κυρίως ούτε αν κάποια στιγμή θα διοριστούν. Σχετικώς με το σύστημα κινήτρων και ανταμοιβών των δημοσίων υπαλλήλων με στόχο την ενίσχυση της παραγωγικότητας, εξέφρασε την διαφωνία του διότι – όπως εκτίμησε – το προτεινόμενο νομοθετικό πλαίσιο αφήνει περιθώρια αναξιοκρατίας και σίγουρα αδικίας. Ειδική μνεία έκανε στην ανάγκη άμεσης πρόσληψης ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας και υποστήριξε ότι δεν αρκεί η πρόβλεψη του νομοσχεδίου για την πρόσληψη ειδικών φρουρών, ενώ αναφέρθηκε και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα Σώματα Ασφαλείας και του Στρατού με τις μαζικές αποχωρήσεις από τη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών, ακόμα και από την Ευελπίδων. Τέλος δήλωσε ότι το κόμμα του υπερψηφίζει τις ευνοϊκές διατάξεις για την μοριοδότηση της εντοπιότητας και των ΑμεΑ.
Ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, ειδικός αγορητής της Νέας Αριστεράς, έθεσε τα ερωτήματα αν έχει βελτιωθεί η λειτουργία και οι παρεχόμενες υπηρεσίες του στενού δημόσιου τομέα, αν έχουν καλυφθεί τα χιλιάδες οργανικά κενά, αν έχει βελτιωθεί η μισθολογική κατάσταση των δημοσίων υπαλλήλων, έχει προχωρήσει επαρκώς η ψηφιακή μετάβαση, αν έχει βελτιωθεί η εικόνα στα σχολεία της χώρας και τα νοσοκομεία της, αν έχουν προχωρήσει έργα υποδομής, αν έχει βελτιωθεί η ικανότητα του Δημοσίου να σχεδιάζει στρατηγικά και να υλοποιεί, ποια είναι η αποτίμηση από την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης κι αν έχει ενισχυθεί το σύστημα πολιτικής προστασίας, επίσης αν έχει μειωθεί ο μέσος όρος ηλικίας στον δημόσιο τομέα. Ο κ. Τζανακόπουλος, υποστήριξε ότι υπάρχει στρατηγικό σχέδιο πίσω από την αρνητική απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήματα που δεν είναι άλλο από την απόσυρση του κράτους από τις κοινωνικές υπηρεσίες, έτσι ώστε να ανοίξουν πεδία κερδοφορίας για τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις.
Ο Γεώργιος Ρούντας, από την Νίκη, είπε ότι παρά τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης ότι γίνεται μια εξαιρετική προσπάθεια επίλυσης προβλημάτων της λειτουργίας του δημοσίου τομέα, κυρίως μέσα από την επιδίωξη της επιτάχυνσης των διαδικασιών προσλήψεων στη δημόσια διοίκηση και της στελέχωσης μέσω του ΑΣΕΠ και δεύτερον, μέσα από την προσπάθεια βελτίωσης της λειτουργίας της με το σύστημα αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων και με την εισαγωγή ενός συστήματος κινήτρων και ανταμοιβών, άλλο είναι το σημαντικό πρόβλημα το οποίο πρέπει να επιλύσουμε πρώτα και είναι αυτό της υποστελέχωσης του δημοσίου τομέα. Εξάλλου τοποθετήθηκε αρνητικά για το σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής των δημοσίων υπαλλήλων και καταλόγισε στην κυβέρνηση πρακτική να φέρνει διατάξεις εκτός διαβούλευσης.
Η Ελένη Καραγεωργοπούλου, ειδική αγορήτρια της Πλεύσης Ελευθερίας, υποστήριξε ότι οι προσλήψεις στο Δημόσιο θα επιβραδυνθούν αντί να επιταχυνθούν με το νομοσχέδιο και επισήμανε ότι το νέο νομοσχέδιο θίγει βασικά θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα. “Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έκανε σημαία της την αξιολόγηση υπαλλήλων, όμως σκοπός δεν είναι η αξιοκρατία ούτε η παραγωγικότητα. Σκοπός είναι η εξασφάλιση της σιωπής μέσα σε ένα Δημόσιο που καταρρέει από τις ελλείψεις σε τεχνικά μέσα και ανθρώπινο δυναμικό ή μήπως και η εξασφάλιση της ευφράδειας άλλων τινών; Μήπως ο συνδυασμός αυτών των δύο;” τόνισε.
Κατέληξε σημειώνοντας ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ύπαρξη του ΑΣΕΠ είναι η απλοποίηση της νομοθεσίας σε κάθε επιμέρους τομέα, έτσι ώστε αυτή να καταστεί εύληπτη, προκειμένου να αποσαφηνιστούν οι αρμοδιότητες των οργάνων, να υπάρχει ένα σχέδιο δράσης που να ξεκαθαρίζει ποιος θα εφαρμόσει, με ποιο τρόπο και σε ποιο επίπεδο την εκάστοτε νομοθετική επιλοή, να προηγηθεί ένα περίγραμμα θέσεων που χρειάζεται η διοίκηση βάση ξεκάθαρων, μετρήσιμων στόχων.
Ο Πέτρος Δημητριάδης, από τους “Σπαρτιάτες”, ανέφερε ότι το νομοσχέδιο εστιάζει το θέμα σε λάθος βάση, ενώ το πρόβλημα σήμερα για τις οργανικές θέσεις στο Δημόσιο, για τα κενά που υπάρχουν, προκαλείται από το ότι δεν γίνονται εγκαίρως οι απαραίτητες προσλήψεις και κυρίως ο αριθμός των θέσεων που προκηρύσσονται δεν επαρκεί για να καλύψει τα οργανικά κενά, καθώς υπάρχουν συνταξιοδοτήσεις οι οποίες δεν αναπληρώνονται. Επίσης είπε ότι θα πρέπει να υπάρξει μια αύξηση των μισθών στους δημοσίους υπαλλήλους, θα πρέπει να υπάρξει μια ρύθμιση στο κόστος διαβίωσης και κυρίως να μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να διαβιούν αξιοπρεπώς και να μην αναγκάζονται να παραιτούνται ή να αρνούνται τον διορισμό τους.
