Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Γιάννη Καντέλη
Ο κίνδυνος ευρύτερης ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή είναι μεγαλύτερος από κάθε άλλη στιγμή στον έναν χρόνο που συμπληρώνεται από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ. Το Τελ Αβίβ δείχνει αποφασισμένο να προχωρήσει μέχρι τέλους στη σύγκρουση με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ που αποτελούν διαρκή τρομοκρατική απειλή στα σύνορα του εδώ και δεκαετίες βάζοντας στο στόχαστρο και το Ιράν που αποτελεί την κινητήριο δύναμη πίσω από τις δύο τρομοκρατικές οργανώσεις. Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες μετά την εξόντωση Χανίγια και Νασράλα και ένας γενικευμένος πόλεμος δεν είναι πλέον αναπόφευκτος. Το αντίθετο. Με τις συνέπειες του να προκαλούν φόβο σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Η ανησυχία είναι έκδηλη και στην Αθήνα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις επαφές που είχε στη Νέα Υόρκη με τους ηγέτες όλων των εμπλεκόμενων μερών επανέλαβε σε όλους τους τόνους την ανάγκη να αποφευχθεί μία ευρύτερη σύγκρουση, ενώνοντας τη φωνή του με άλλους δυτικούς αξιωματούχους. Τίποτα, όμως, δεν δείχνει ικανό να οδηγήσει τις αντιμαχόμενες πλευρές στην κατάπαυση του πυρός, ειδικά μετά την πυραυλική επίθεση που εξαπέλυσε η Τεχεράνη προς το Ισραήλ. Αυτό που μπορεί να κάνει πια η Ελλάδα είναι να προετοιμαστεί για τις συνέπειες που φέρνουν οι εξελίξεις στη γειτονιά της.
Δύο είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι που απασχολούν το Μέγαρο Μαξίμου και έχουν αρχίσει να μελετούν ακόμα και τα πιο ακραία σενάρια προκειμένου η κυβέρνηση να είναι έτοιμη για όλα τα ενδεχόμενα. Ο πρώτος αφορά την οικονομία. Ένα πιθανό χτύπημα στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν θα σημάνει εκτόξευση της τιμής του πετρελαίου, η οποία ήδη κινείται ανοδικά. Οι επιπτώσεις σε αυτό το σενάριο θα είναι άμεσες και επώδυνες. Αμέσως θα συμπαρασύρει τις τιμές των καυσίμων, οι οποίες τους τελευταίους μήνες είχαν υποχωρήσει αποκλιμακώνοντας την πίεση στα εισοδήματα που ούτως ή άλλως δοκιμάζονται από την ακρίβεια. Και αυτό λίγες εβδομάδες πριν ξεκινήσει η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης που συνεχίζει να αποτελεί βασική πηγή για την θέρμανση των νοικοκυριών. Ειδικοί αναλυτές εκτιμούν ότι άμεση θα είναι η επίπτωση και στις τιμές ενέργειας. Ο κίνδυνος για έναν δύσκολο ευρωπαϊκό χειμώνα είναι ξανά ορατός και τα δημοσιονομικά περιθώρια επιπλέον στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών είναι περιορισμένα δεδομένης της πιο σφιχτής οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζουν πλέον οι Βρυξέλλες για την συγκράτηση των ελλειμμάτων.
Μπορεί η ελληνική οικονομία μόνη της να στηρίξει μία νέα πολιτική ενισχύσεων;
«Οι δυνατότητες του προϋπολογισμού είναι δεδομένες», σημειώνουν αρμόδιες πηγές, ενώ το υπουργείο Οικονομικών καλείται να εξετάσει εκ νέου τα βασικά μεγέθη του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα μέχρι το 2028 έχει καταρτιστεί με την πρόβλεψη για την τιμή του πετρελαίου στα 80 δολάρια το βαρέλι. Μία ανατροπή αυτής της υπόθεσης θα αναθεωρήσει μία σειρά παραμέτρων που θα καταστήσουν επισφαλή την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, όπως αυτοί παρουσιάστηκαν στο υπουργικό συμβούλιο της Δευτέρας τόσο σε επίπεδο ανάπτυξης όσο και μείωσης του χρέους. Ειδικά αν συνυπολογιστεί στην εξίσωση η αναταραχή στις διεθνείς αγορές που θα ανεβάσει το κόστος δανεισμού. «Η θωράκιση της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και τα υπερπλεονάσματα του προϋπολογισμού αποτελούν μία ισχυρή ασπίδα απέναντι σε αυτές τις αναταράξεις», σημειώνουν αρμόδιες πηγές, όμως σε κάθε περίπτωση η ανησυχία είναι έκδηλη.
Ο δεύτερος κίνδυνος αφορά το μεταναστευτικό. Στον Λίβανο αυτή τη στιγμή φιλοξενούνται περίπου 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες, κυρίως Παλαιστίνιοι, σε δομές που τις διαχειρίζεται η Χεζμπολάχ. Αριθμός στον οποίο θα μπορούσαν να προστεθούν σε ενδεχόμενη επέκταση του πολέμου κάτοικοι της χώρας και να ξεπεράσουν συνολικά τα 3 εκ. Η επέκταση των συγκρούσεων θα οδηγήσει μεγάλο μέρος αυτών των ανθρώπων να μετακινηθούν προς άλλες χώρες με βασικούς προορισμούς την Τουρκία, τη Λιβύη, σύμφωνα με εκτιμήσεις του αρμόδιου υπουργείου. Και στη συνέχεια να αναζητήσουν διαφυγή προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Δεν σημαίνει ότι το σύνολο τους θα μετακινηθεί προς τη Δύση, ωστόσο «προετοιμαζόμαστε ώστε να μην χρειαστεί να βρεθούμε προ απροόπτου», σύμφωνα με πηγές. Αντίστοιχος συναγερμός υπήρξε και στην αρχή της κρίσης στη Μέση Ανατολή χωρίς να επιβεβαιωθούν οι φόβοι αυτοί.
Το υπουργείο Μετανάστευσης επιταχύνει τις διαδικασίες για την αποκατάσταση φθορών στις δομές ανά τη χώρα ώστε να φτάσουν στο 100% της χωρητικότητας τους. Αυτή τη στιγμή έχει καλυφθεί περίπου το 50% της δυναμικότητας με 22.000 μετανάστες και το μήνυμα της Αθήνας είναι ότι δεν θα δεχθούμε περισσότερους μετανάστες από όσους μπορούμε να αντέξουμε. Δηλαδή επιπλέον 30 χιλιάδες πρόσφυγες, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του αρμόδιου υπουργείου.
Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα δεν δύναται μόνη της να αντιμετωπίσει μία τέτοια κρίση και θα απαιτηθεί ένα ευρωπαϊκό σχέδιο που θα περιλαμβάνει επιπλέον χρηματοδότηση -περιλαμβανομένων τρίτων χωρών- και δίκαιο καταμερισμό των βαρών εντός της Ένωσης.
Το μεταναστευτικό σκοπεύει να θέσει στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 17 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζητώντας από όλους τους ηγέτες να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να υπάρξει ευρωπαϊκή απάντηση σε ένα κρίσιμο ζήτημα για το σύνολο της Ένωσης.
Σε διαρκή επιφυλακή βρίσκονται ΕΥΠ και αστυνομία που εντείνουν τους ελέγχους και τη συνεργασία με υπηρεσίες άλλων χωρών για ανταλλαγή πληροφοριών. Αυξημένη φύλαξη υπάρχει σε πιθανούς στόχους ισραηλινών συμφερόντων. Οι ελληνικές αρχές παραμένουν σε εγρήγορση σε όλα τα επίπεδα, εντείνουν ελέγχους και συνεργασία για ανταλλαγή πληροφοριών. Αυξημένη επιτήρηση υπάρχει και στα σύνορα.
Μέχρι στιγμής το σύστημα ελέγχου και ταυτοποίησης πιθανών υπόπτων για τρομοκρατία έχει λειτουργήσει ικανοποιητικά, καθώς οι υπηρεσίες ασφαλείας είναι σε κόκκινο συναγερμό από τον Οκτώβριο του 2023 μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ.
