Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Δρ Κωνσταντίνου Μπούρα
https://konstantinosbouras.gr
Ο διαχρονικός και πάντα επίκαιρος, ο ανατριχιαστικά οξυδερκέστατος Δημοσθένης Βουτυράς, ένας υποτιμημένος (στην εποχή του) Λογοτέχνης.
Στο επανατυπωμένο βιβλίο με τίτλο «Η Επανάσταση των ζώων», που επιμελήθηκε και κυκλοφορεί ο Διαμαντής Καράβολας από τις Εκδόσεις «Φαρφουλάς» (με έδρα τους την Πάτρα πλέον) αναδεικνύεται μία πολύπλευρη (αταξινόμητη και άνευ επισήμου αξιολογήσεως ακόμη) συγγραφική προσωπικότητα με τεράστιες λογοτεχνικές εξακτινώσεις και πρωτεϊκή επινοητικότητα που εκπλήσσει τον επαρκή αναγνώστη, φιλοπερίεργο θεατή των πολιτισμικών φαινομένων.
Τα πολιτιστικά προϊόντα είναι συνήθως τυποποιημένα, ταξινομημένα κατά είδος, κατά σχολή, κατά «γενιά», κατά πολιτικές ή άλλες στρατεύσεις. Όμως ένας στυγνός ρεαλιστής (που τείνει μάλλον προς το νατουραλισμό παρά στον λεγόμενο «μαγικό ρεαλισμό»), που είναι ταυτόχρονα και φουτουριστής και
σουρεαλιστής και θεραπεύει το λογοτεχνικό είδος «τού Φανταστικού» είναι σίγουρα πέρα από τις ταξινομητικές επιστημονικίζουσες δυνατότητές μας. Η σχολαστικότητα είναι απαραίτητη σε Επιστήμες όπως η Μικροβιολογία, η Βιολογία, η Ανατομία, τα κλασικά Μαθηματικά και λοιπά. Όμως στην
περίπτωση τής ζώσας Τέχνης, της παλλόμενης ευαισθησίας, τής παλμογραφικής καταγραφής των πολιτισμικών σεισμικών ρευμάτων, κάθε απόπειρα «ψυχρής» προσπελάσεως περιορίζεται απλώς σε στεγνά στατιστικά μεγέθη που αφορούν ως επί το πλείστον την «πρόσληψη» τού έργου ζωής ενός συγγραφέα από τους συγχρόνους του ή από τους «επιγόνους» του (εάν κι εφ’ όσον υπάρχουν).
Ο Δημοσθένης Βουτυράς (1872-1958) δεν δημιούργησε «σχολή», δεν άφησε πίσω του «μαθητές». Η κληρονομιά του ήταν η ακριβολογία, η παρατήρηση τού κοινωνικού ιστού, η υπέρβαση τής σκληρής καθημερινότητας δια της Φαντασίας, αυτά δηλαδή τα συστατικά κάθε σοβαρής ισόβιας (δια βίου)
λογοτεχνικής ενασχολήσεως.
Αν και επηρέασε πολλούς, μας επηρέασε όλους μας, ποιητές και διηγηματογράφους, όσους και όσες από εμάς υπηρετούμε την «μικρή φόρμα», η αφηγηματική του τεχνική είναι απροσδιόριστη, ακριβώς επειδή δεν ακολουθεί κάποια «συνταγή».
Απόδειξη τα απολύτως διαφορετικά (αν και όχι ετερόκλητα) διηγήματα αυτού τού βιβλίου (που εκδόθηκε και πρωτοκυκλοφόρησε το 1931) καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα τόσο θεματολογικό όσο και υφολογικό-αισθητικό.
Αυτή η πολυπραγμοσύνη δεν συνιστά αδυναμία συγκέντρωσης μήτε – φυσικά – ασαφές καλλιτεχνικό στίγμα. Το αντίθετο. Σε συνδυασμό με την υποτιθέμενη «ταχυγραφία» του (κάτι για το οποίο τον κατηγόρησαν οι «τα φαιά φορούντες» τής εποχής του) και σε συνδυασμό με την ακροβατική ευκολία του να μεταπηδά σε άλλους τόνους (μετατροπία) και να αξιοποιεί στο έπακρο τη μουσική αντίστιξη (ως πλήρης κάτοχος των εκφραστικών του μέσων), η πληθωρική δημιουργικότατη παραγωγικότητά του είναι συνώνυμη τής εξελικτικής ανάπτυξης.
Και μόνον από τους τίτλους των είκοσι τριών (23) συστεγαζομένων λακωνικών, λιτών, ευθύβολων και εύστοχων αυτών αφηγημάτων μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα άκρως κατατοπιστικό «μετά-κείμενο», διαφωτιστικό για τις προθέσεις ετούτου τού «αναγεννησιακού» συγγραφέα εξαιρετικών
στιγμών.
Ας τους παραθέσουμε:
«Η επανάσταση των ζώων»: απολύτως προφητικό. Σε μια δυστοπική λειψυδρία τα διψασμένα ζωάκια ισοπεδώνουν κατεδαφίζοντας ό,τι βρεθεί μπροστά τους. Ο απόλυτα συγγνωστός αλλά ανεξέλεγκτος πανικός τους θυμίζει αναλογικά πολλές παράλογες ανθρώπινες μαζικές αντιδράσεις.
Και να φανταστείτε ότι γράφτηκε πολύ πριν γυριστούν τα εφιαλτικά «Πουλιά» τού Χίτσκοκ.
«Τα φτωχικά σπιτάκια», «Αγορά καρδιών», «Τους τριγύριζε», «Ο κατακλυσμός», «Για να πάψει η τρικυμία», «Η μοίρα του δεν ήταν καλή», «Όταν χάνεται ο ήλιος», «Το σαράκι της ανθρωπότητας» (εξαιρετικό!!!), «Το παραμύθι της πέτρας», «Μετά τη μπόρα», «Οι συμβουλές του Καρούφη», «Ο
τυχερός», «Δίχως να μετρά» (ο τραγέλαφος της συμβατικής ηλικίας που γράφουν οι ταυτότητες), «Η μποτίλια είναι λέξη ελληνική» (σατιρικόν), «Άγγελος ή Σατανάς;», «Το γιατρικό», «Ο νέος άνθρωπος», «Η πολιτεία που χάνεται» (ξεχωρίζει!!!), «Η διαταγή της κυρίας πρωθυπουργού» (σαν να έχει ξεπηδήσει από την Αθηναϊκή Επιθεώρηση), «Η κόρη του δασκάλου», «Τροφή και ζέστη» (διαχρονικό), «Η Μεγάλη Επανάσταση» (ποιητική αδεία).
Από τον τραγικωμικό Ευριπίδη, στον Αριστοφάνη και μέσω τού Μολιέρου στον Τσέχωφ και από τον Αισχύλο στον Ντοστογιέφσκι δεν είναι μακρύς ο πολιτισμικός ο δρόμος.
Ο Βουτυράς (όπως και όλοι οι μεγάλοι Λογοτέχνες) είναι Ποιητής. Κι ας τον λοιδόρησαν στην εποχή του ως «προχειρογράφο». Οι όποιες συγγραφικές «ευκολίες» προϋποθέτουν δουλειά, άπειρες εργατοώρες και τέχνη που προκύπτει από την διαρκώς ανανεούμενη, εξελισσόμενη, αναπτυσσόμενη τεχνική.
Κατατοπιστικός πρόλογος από τον Διαμαντή Καράβολα.
Αρίστη επιμέλεια από τον Πάρι Δάγλα.
Πολιτιστικό αγαθό προσεγμένο και στην τελευταία του λεπτομέρεια.
Βιβλίο κατάλληλο για τις διακοπές από την νοησιαρχική ανοσοκατασταλτική ανία. Η μονοτονία έχει αντίδοτο: ένα καλό ανάγνωσμα που σε ταξιδεύει ως συνδημιουργό σε παράλληλα σύμπαντα, αξιοθαύμαστα.
