Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Δρ Κωνσταντίνου Μπούρα
Από τον επίσημο διαδικτυακό τόπο τού Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2024, για τρεις ξενόφερτες παραγωγές διαβάζουμε προσεκτικά ότι δύο από αυτές βασίζονται σε έργα του Ευριπίδη («Εκάβη» και «Μήδεια») ενώ η τρίτη παραγωγή είναι η «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη (κάτι βεβαίως που δεν αληθεύει, αφού πρόκειται για ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΣΚΕΥΗ τού γνωστού μύθου με ελαχιστοποιημένη την παρουσία τού Χορού και κουτσουρεμένα τα χορικά, ενώ η «από μηχανής θεά» Άρτεμις αντικαθίστανται αυθαίρετα από την μετανεωτερική «τρομοκρατική οργάνωση Άρτεμη»). Και μέχρις εδώ όλα καλά (τρόπος τού λέγειν).
Όμως ας πάρουμε τα δύο παραδείγματα προς δραματουργικήν (κι επικοινωνιακήν) μίμησιν:
1. International Theater Amsterdam-Simon Stone-Μήδεια (9-11 Ιουλίου στο Θέατρο Παλλάς). Διαβάζουμε: «Εμπνευσμένος από την ιστορία μιας γιατρού στο Κάνσας που σκότωσε τον άντρα της και δύο από τα τρία παιδιά τους στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο διακεκριμένος Αυστραλός δημιουργός Σάιμον Στόουν προτείνει μια σύγχρονη ανάγνωση του δράματος, με το υποκριτικό σύνολο του Internationaal Theater Amsterdam, από τους ισχυρότερους θεατρικούς οργανισμούς στην Ευρώπη. Ο πυρήνας του μύθου, αναλλοίωτος, ζυμώνεται με φόντο τη μεσοαστική Αμερική του σήμερα.»
2. Comédie-Française – Tiago Rodrigues, Hecuba, not Hecuba. Διαβάζουμε και πάλι το απόλυτα ικανοποιητικό κι ακριβοδίκαιο σημείωμα: «Μετά τη θριαμβευτική υποδοχή της παράστασης Ηλέκτρα / Ορέστης σε σκηνοθεσία Ίβο βαν Χόβε το 2019, ο κορυφαίος θίασος της Κομεντί Φρανσέζ έρχεται ξανά στην Επίδαυρο συμπράττοντας αυτή τη φορά με τον πολυσυζητημένο Πορτογάλο σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες, νέο διευθυντή του Φεστιβάλ της Αβινιόν. Στην πρώτη του συνεργασία με τον θίασο της Κομεντί Φρανσέζ, ο Τιάγκο Ροντρίγκες καταπιάνεται με την ιστορία της Εκάβης. Και όπως γίνεται πάντα στο χαρακτηριστικό μετωπικό του ιδίωμα, συμπλέκει το δράμα ενός αρχαίου μ’ ενός σύγχρονου ήρωα στον ίδιο διαχρονικό καμβά: εδώ μια Τρωαδίτισσα με μια γυναίκα σημερινή, ηθοποιό και μητέρα. Ο Τιάγκο Ροντρίγκες συνηθίζει να λέει ότι δεν γράφει για το θέατρο, αλλά για τους / τις ηθοποιούς που κάνουν το έργο στο θέατρο. Στο έργο, μια ηθοποιός κάνει πρόβα στην Εκάβη του Ευριπίδη. Υποδύεται τον ρόλο της χήρας του Πριάμου. Που με την ήττα της Τροίας έχασε τα πάντα: τον άντρα της, τον θρόνο της, την ελευθερία της και, το πλέον οδυνηρό, σχεδόν όλα τα παιδιά της. Είναι μια γυναίκα που αξιώνει δικαιοσύνη. Ο μύθος της τραγωδίας συναντάει όμως σπαρακτικά την οικεία πραγματικότητα της ηθοποιού, μητέρας ενός εφήβου στο φάσμα του αυτισμού, που έχει υποστεί κακοποίηση από το προσωπικό του ιδρύματος όπου τον έχει εμπιστευτεί. Καθώς οι ιθύνοντες προσπαθούν να συγκαλύψουν την υπόθεση, αποφασίζει να τη δημοσιοποιήσει στον Τύπο. Στις πρόβες για την παράσταση παρεμβάλλεται με αμφίσημο τρόπο η δικαστική έρευνα. Σε ένα ιδιόμορφο, μεταιχμιακό σκηνικό, οι δύο αυτοί κόσμοι έρχονται σε αντιπαράθεση σε μια βασανιστική και συνταρακτική μείξη του μυθικού με το πραγματικό, του θεάτρου με τη δικαιοσύνη. Η παράσταση θα παρουσιαστεί στην Επίδαυρο αμέσως μετά την πρεμιέρα της τον Ιούλιο στο Φεστιβάλ της Αβινιόν.».
Και το «παράδειγμα προς αποφυγήν» (γενικώς τε ειδικώς):
«Τιμοφέι Κουλιάμπιν, Ιφιγένεια η εν Αυλίδι του Ευριπίδη. Μετά τις αριστουργηματικές Τρεις αδερφές (2018), που θα μας μείνουν αξέχαστες λόγω της εξ ολοκλήρου απόδοσης του τσεχοφικού έργου στη νοηματική γλώσσα, ο διεθνώς καταξιωμένος σκηνοθέτης Τιμοφέι Κουλιάμπιν επανέρχεται στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, που τον σύστησε στο ελληνικό κοινό. Ο γνωστός για την ποιητική σκηνοθετική ματιά του σκηνοθέτης θα ανοίξει τα φετινά Επιδαύρια με το έργο Ιφιγένεια η εν Αυλίδι του Ευριπίδη, μια διεθνή παραγωγή του Φεστιβάλ σε παγκόσμια πρεμιέρα. Σπουδαίοι *ες Έλληνες και Ελληνίδες ηθοποιοί απαρτίζουν τον θίασο, δίνοντας σάρκα και οστά στο κορυφαίο αυτό καλλιτεχνικό εγχείρημα. Σχεδιασμένη αποκλειστικά για το αργολικό θέατρο, η πολυαναμενόμενη αυτή παραγωγή ενώνει δημιουργικά γι’ άλλη μια φορά έναν ξένο σκηνοθέτη με την ελληνική σκηνή, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τον διεθνή χαρακτήρα του Φεστιβάλ και το πνεύμα της εξωστρέφειας που επιδιώκεται συνειδητά τα τελευταία χρόνια.» (κατά λέξη αντιγραφή από το επίσημο site τού Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου).
Και τώρα αναρωτιέμαι (φωναχτά, γραπτώς τε ρητορικώς): είναι ή δεν είναι αγορανομική παράβαση να πουλάς ένα fake προϊόν, απομίμηση μιας διάσημης εμπορικής «φίρμας» χωρίς να ενημερώνεις τον επίδοξο καταναλωτή/πελάτη πως είναι ανακατασκευή, αναδημιουργία, διασκευή ή απλώς «βάση» (για να μην χρησιμοποιήσουμε την προνεωτερική ποινικοποιημένη πλέον και πολιτικώς ανορθόδοξη λέξη «έμπνευση») για παντοειδή σύγχρονα μετανεωτερικά δραματουργικά συμπιλήματα;
