Δημοσιεύτηκε στην Today Press
του Δρ.Κωνσταντίνου Μπούρα
Μπορεί να χάσαμε τη συμβολική σύνδεσή μας με τις Μούσες, μπορεί η λέξη «έμπνευση» να παραπέμπει σε θεοκρατικές πρωτόγονες συλλήψεις του κόσμου, όμως καλόν είναι πολύ πριν επισκεφθούμε ένα μουσείο να εφαρμόσουμε την αρχαία προτροπή: «Αρχή σοφίας ονομάτων επί-σκεψις». Η ετυμολογία, όσο κι αν είναι ενίοτε παρακινδυνευμένη, είναι όμως μία κάποια βάση συλλογιστικής αντιμετώπισης τού Επιστητού.
Είμαστε ευλογημένοι γιατί κατοικούμε σε μια χώρα με πληθώρα εκπληκτικών μουσείων με μοναδικά εκθέματα. Η Διεθνής Ημέρα Μουσείων καθιερώθηκε το 1977 από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), «με σκοπό την ενίσχυση της μόρφωσης, την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης, την ειρήνη και τη συνεργασία μεταξύ των λαών» (όπως γράφουν στον επίσημο ιστότοπο της Ελληνικής Αντιπροσωπείας).
Η πολιτιστική διπλωματία είναι το αποτελεσματικότερο όπλο για την επίτευξη της παγκόσμιας ειρήνης μέσα από την καθημερινή εξάσκηση τής ενσυναίσθησης που προσφέρει η ανθρώπινη εγγύτητα και το μοίρασμα κάθε αισθητικής απόλαυσης που μας εξυψώνει.
Και μπορεί η «Ιδανική Πολιτεία» τού Πλάτωνα, καθώς και διάφορες μεταγενέστερες ουτοπίες να μην έχουν υλοποιηθεί ακόμη, όμως ο συνδημιουργικός καλλιτεχνικός οραματισμός σύγχρονων ευτοπιών προγυμνάζει την Πανανθρώπινη Συνειδητότητα για το στατιστικώς αναμενόμενο ενδεχόμενο μίας καινούργιας διαρκούς Αναγέννησης με θεμέλιο λίθο τα ουμανιστικά ιδεώδη τού Διαφωτισμού και χωρίς τα περιοριστικά ανθρωποκεντρικά μέτρα προηγουμένων πολιτικών συστημάτων που επέφεραν δυσαναστρέψιμες οικολογικές μεταβολές στον πλανήτη γη.
Είναι σαφές, ήδη από τις αρχές του προηγούμενου εικοστού αιώνα, πως ο Δυτικός Πολιτισμός διέρχεται μία επώδυνη μεταβατική φάση, όντας στο μεταίχμιο μεταξύ τού ελληνορωμαϊκού και χριστιανικού παρελθόντος του και μιας υλιστικής, πραγματιστικής αντιμετώπισης τού κόσμου, του ανθρώπου, των ζώων και των πραγμάτων.
Η ανεξέλεγκτη τεχνολογική κούρσα (περάσαμε μέσα σε δύο αιώνες τέσσερις «βιομηχανικές» επαναστάσεις) προκαλεί διάφορες αγκυλώσεις εξαιτίας τής ολοένα αυξανόμενης ανάγκης για επιστημονική και εργασιακή εξειδίκευση.
Ο άνθρωπος ακρωτηριάζεται, τεμαχίζεται, ευνουχίζεται κι από ελεύθερο χαρίεν ον, όπως ο «φυσικός άνθρωπος» που οραματίστηκε ο Ρουσσώ, μετατρέπεται καθημερινώς σε εξάρτημα μίας «Δαιμόνιας μηχανής» (θεατρικό έργο τού Κοκτώ).
Η επίσκεψη σε μουσεία (είτε αρχαιοελληνικού-ρωμαϊκού είτε χριστιανικού- βυζαντινού είτε λαογραφικού ενδιαφέροντος) μας επαναφέρει σε μία προτέρα παραδείσια κατάσταση, που πόρρω απέχει τής σημερινής δυστοπίας.
Ο επιμορφωτικός-εκπαιδευτικός ρόλος των υπευθύνων για επίσημες και εγγυημένες ξεναγήσεις σε μουσεία είναι αναντίρρητα περισσότερο σημαντικός στην παρούσα μεταιχμιακή μετακίνηση των πολιτισμών και στην αρμονική συνύπαρξη όλων στο πλαίσιο τής συνδημιουργίας ειρηνικών καλλιτεχνικών και λογοτεχνικών, αρχιτεκτονικών-πολεοδομικών αριστουργημάτων τού μέλλοντος, με ιδιαίτερη έγνοια για την αναβάθμιση τού υλικού και τού πνευματικού περιβάλλοντος.
Ατενίζοντας το παρελθόν, κατανοούμε το παρόν και σχεδιάζουμε ένα μέλλον αρμονικό.
«Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω», έγραφε στο υπέρθυρο τού Ναού τού Απόλλωνα στους Δελφούς. Σήμερα δεν μας λείπει η Πληροφορία αλλά η Γνώση.
Η εξάσκηση τής κριτικής σκέψης πρέπει να θεσμοθετηθεί σε όλες τις βαθμίδες τής εκπαίδευσης και της κοινωνικής ζωής. Η δια βίου μάθηση και τα πλεονεκτήματά της στον επαγγελματικό μας βίο έχουν ήδη νομοθετηθεί. Ας εφαρμοστούν λοιπόν στην πράξη και η αειφόρος ανάπτυξις και η διαρκής αυτοβελτίωση ατόμων και συλλογικοτήτων έτσι ώστε η λέξη «πόλεμος» να μπει στα μουσεία τής γλωσσικής Ιστορίας για πάντα. Δεν είναι μόνον η δεκάτη ογδόη κάθε πέμπτου μηνός ετησίως «Διεθνής Ημέρα Μουσείων». Κάθε ημέρα, ας αποταμιεύσουμε λίγο χρόνο, έστω και για εικονική- ψηφιακή περιδιάβασή τους.
Αθάνατη, εύπλαστη ελληνική γλώσσα: περιδιάβαση, επίσκεψη…
Επί τη ευκαιρία προτείνω να γίνει Μουσείο Γλωσσών. Μόνον έτσι θα βιώσουμε την αναγεννησιακή ευτοπία τού μέλλοντος κόσμου δίχως αποκλεισμούς και αφαιρέσεις.
Μόνον με συμπεριλήψεις προχωράει ο κόσμος μπροστά.
Η διαφορά των επιθέτων «πολιτιστικός» και «πολιτισμικός» είναι – ελπίζω – σαφής.
Δεν είναι συνώνυμα. Το ένα δηλώνει μέσον, τρόπο. Το άλλο προοιωνίζει το ευκταίον αποτέλεσμα, αλλά και το «μνημείον» των πνευματικών κατακτήσεων τού παρελθόντος. Η έννοια «πολιτισμός» είναι ευρυτέρα τού επιθέτου «πολιτιστικός» και το εμπεριέχει ως υποσύνολο δράσεων. Κάθε εποχή δικαιούται την διαρκή αναδρομή στη Συλλογική Συνειδητότητα καλλιεργώντας το Πανανθρώπινο Υποσυνείδητο μέσα από τη συμβολοποιητική λειτουργία τής Τέχνης και ειδικά τής Λογοτεχνίας.
