Αρτηριακή πίεση, είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών καθώς ρέει μέσα σε αυτές. Η αρτηριακή πίεση εξαρτάται από την ροή του αίματος και από την αντίσταση που προβάλουν τα αγγεία μας στην ροή αυτή. Εάν η αρτηριακή πίεση είναι υψηλή, τότε η καρδιά μας πρέπει να εργαστεί δυνατότερα για να διατηρήσει επαρκή ροή αίματος στο σώμα μας.
Σύμφωνα με την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, για να αποφύγουμε την υψηλή αρτηριακή πίεση, υπάρχουν μέτρα που μπορούμε να λάβουμε για να προστατεύσουμε τον οργανισμό μας.
1. Δίαιτα
Η διατροφή μας πρέπει να είναι ισοζυγισμένη. Σε μια δίαιτα που περιέχει 30% λίπος, όχι περισσότερες από 10% των θερμίδων θα πρέπει να προέρχονται από κεκορεσμένα λίπη (ζωικές τροφές). Το υπόλοιπο 20% των θερμίδων θα πρέπει να προέρχεται από ακόρεστα (φυτικά) έλαια. Οποιοδήποτε τύπο λίπους κανείς καταναλώνει, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει ορισμένα έλαια στη διατροφή του. Αυτά τα έλαια περιέχουν συγκεκριμένα λιπαρά οξέα (τμήματα λίπους) που δεν μπορούμε να συνθέσουμε αλλά είναι απαραίτητα για την καλή υγεία. Αυτά ονομάζονται απαραίτητα λιπαρά οξέα. Πρόκειται για πολυακόρεστα λίπη που προέρχονται κυρίως από φυτικά έλαια όπως το λάδι του κάρδαμου, το καλαμποκέλαιο, το ελαιόλαδο και το σογιέλαιο. Η έλλειψη αυτών των ελαίων από την καθημερινή μας δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα στην υγεία.
Το αλάτι
Το αλάτι είναι απαραίτητο για πολλές λειτουργίες του οργανισμού μας. Όμως, δεν χρειαζόμαστε το επιτραπέζιο αλάτι. Στην πραγματικότητα ακόμα και αν δεν χρησιμοποιήσουμε ποτέ την αλατιέρα θα προσλαμβάνουμε αρκετό αλάτι από τη διατροφή μας για τις ανάγκες του οργανισμού μας. Γιατί; Επειδή όλες οι έτοιμες τροφές περιέχουν μεγάλη ποσότητα σε αλάτι.
Το αλάτι είναι η εύκολη λύση στο μαγείρεμα : η φτηνή νοστιμιά. Οι ημερήσιες ανάγκες για αλάτι είναι 1,5 γραμμάρια ενώ η μέση ημερήσια πρόσληψη είναι 10 με 15 γραμμάρια. Υπέρμετρη κατανάλωση άλατος προκαλεί παθολογικά αυξημένη αρτηριακή πίεση σε αρκετούς ανθρώπους ή επιδεινώνει προϋπάρχουσα υπέρταση.
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι όσο πιο νωρίς ένα άτομο συνηθίσει στην κατανάλωση του άλατος, τόσο πιο ευαίσθητο γίνεται το άτομο αυτό στην ανάπτυξη υπέρτασης. Για αυτό είναι σημαντικό τα παιδιά να μην συνηθίζουν τα αλμυρά φαγητά.
Το τσάι και ο καφές βλάπτουν;
Το τσάι και ο καφές είναι ροφήματα πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες που δρουν ευεργετικά στο μεταβολισμό της χοληστερόλης. Όσον αφορά όμως την αρτηριακή πίεση και τα δύο ροφήματα έχουν σημαντική περιεκτικότητα σε καφεΐνη που προκαλεί αγγειοσύσπαση και αύξησή της. Ιδίως η κατανάλωση νες καφέ δεν συνιστάται καθώς περιέχει σε μεγαλύτερη συγκέντρωση καφεΐνη. Οι πρόσφατες μελέτες συνιστούν μέτρια κατανάλωση καφέ – ένα με δύο φλιτζάνια περιεκτικότητας σε καφεΐνη 27,5% – καθώς δεν φαίνεται να επηρεάζουν τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης και έχουν ευεργετική επίδραση στην καρδιοαγγειακή λειτουργία.
Ο ελληνικός ή ο καφές φίλτρου προτιμάται, ενώ ο στιγμιαίος καλό είναι να αποφεύγεται.
Ο μύθος της πορτοκαλάδας
Υπάρχει ο μύθος ότι η πορτοκαλάδα αυξάνει την πίεση. Στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, καθώς τα πορτοκάλια είναι πλούσια σε κάλιο. Το κάλιο όπως και το νάτριο έχουν πολύ σημαντικό ρόλο στην μεταβίβαση του νευρικού σήματος και στη γένεση του ερεθίσματος που προκαλεί την συστολή της καρδιάς. Το κάλιο στη δίαιτα μας βοηθά να διατηρούμε χαμηλή αρτηριακή πίεση ή να μειωθούν ήδη αυξημένα επίπεδα. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι τα πορτοκάλια, οι μπανάνες, καθώς και όλα τα φρέσκα φρούτα, τα αβοκάντος, τα ωμά λαχανικά, τα σπόρια, τα αμύγδαλα και τα καρύδια (ανάλατα).
Σκόρδο και κρεμμύδι
Δεν έχει διαπιστωθεί σε ελεγχόμενες μελέτες επίδραση στην πίεση αυξημένης κατανάλωσης σκόρδου ή κρεμμυδιού ή σκευασμάτων τους. Επομένως, αν και δεν απαγορεύονται, δεν συνιστώνται.
2. Κάπνισμα
Το κάπνισμα είναι αποδεδειγμένα ο μεγαλύτερος εχθρός για την υγεία. Ο κίνδυνος μάλιστα αυξάνεται με τον αριθμό των τσιγάρων και τα έτη καπνίσματος. Ακόμα και το παθητικό κάπνισμα, αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο σε μη καπνιστές. Φαίνεται ότι ένας από τους άμεσους μηχανισμούς του καπνίσματος είναι η αύξηση της σκληρίας των αγγείων που οδηγεί σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αλλά και η δημιουργία θρόμβου που μπορεί να αποφράσσει τον αυλό αγγείων και να οδηγήσει σε σοβαρή ισχαιμία της περιοχής του σώματος που αιματωνόταν από το συγκεκριμένο αγγείο. Στον υπερτασικό ασθενή, το κάπνισμα δεν αθροίζει κίνδυνο μόνο άμεσα, αλλά και ενισχύει τις βλάβες της υπέρτασης.
3. Υπερλιπιδαιμία
Τη λέξη χοληστερόλη την έχουμε συνδυάσει με έναν εχθρό για την υγεία μας. Η χοληστερόλη είναι ένα μαλακό, εύπλαστο λίπος. Το συναντάμε στις ζωικές τροφές που καταναλώνουμε αλλά παράγεται και από τον οργανισμό μας. Η περίσσεια χοληστερόλης εναποτίθεται στο αρτηριακό τοίχωμα, και έτσι οι αυξημένες τιμές ολικής χοληστερόλης αποτελούν ένα από τους σημαντικότερους παράγοντες για την εμφάνιση θανατηφόρων ή μη καρδιοαγγειακών επεισοδίων. Αντίθετα μια μορφή λιποπρωτείνης που υπάρχει στο αίμα μας η HDL λιποπρωτείνη δρα ευεργετικά για τον οργανισμό μας. Αυτό γιατί αποτελεί έναν από τους μηχανισμούς του οργανισμού μας για να αντιμετωπίσει την περίσσεια της χοληστερόλης απομακρύνοντας την από την κυκλοφορία του αίματος.
Η Μεσογειακή διατροφή, που δυστυχώς στην παραδοσιακή της μορφή έχει εγκαταλειφθεί σε μεγάλο βαθμό από τους σύγχρονους Έλληνες, φαίνεται ότι μπορεί να προλάβει 14 από τα 100 στεφανιαία επεισόδια που οφείλονται σε αυξημένες τιμές χοληστερίνης, γεγονός που αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην έντονη αντιοξειδωτική δράση των διατροφικών στοιχείων που περιέχει, αλλά και στον περιορισμό των προσλαμβανόμενων θερμίδων που οδηγεί σε καλύτερη ρύθμιση του σωματικού βάρους.
4. Σωματική άσκηση
Η μέτριας έντασης φυσική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης υπέρτασης, σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκίας, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, στεφανιαίας νόσου, ενώ βελτιώνει την λειτουργία του ενδοθηλίου. Η άσκηση μειώνει την αρτηριακή πίεση στους υπερτασικούς, βελτιώνει τον μεταβολισμό των υδατανθράκων στους διαβητικούς και των λιπιδίων στους δυσλιπιδαιμικούς ασθενείς.
Η άσκηση θα πρέπει να είναι αερόβιος ή ισοτονική (περπάτημα, ποδήλατο, κολύμβηση).
Η ισομετρική άσκηση αντίθετα, όπως η άρση βαρών και η ενόργανη γυμναστική, όχι μόνο δεν έχουν δείξει ευεργετικές επιδράσεις, αλλά συνδυάζονται με αυξημένη επίπτωση υπέρτασης. Η διάρκεια της άσκησης θα ήταν προτιμότερο να είναι 30 με 60 λεπτά τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα με μέτρια ένταση. Η πιο ασφαλής και φτηνή άσκηση είναι το βάδισμα σε ρυθμό ένα χιλιόμετρο σε 7-10 λεπτά.
5. Παχυσαρκία
Η παχυσαρκία σχετίζεται με τον καρδιοαγγειακό κίνδυνο αλλά και με την παρουσία υπέρτασης. Μια μείωση του σωματικού βάρους ακόμα και 4-5 kg οδηγεί σε σημαντική μείωση της αρτηριακής πίεσης. Επιπλέον όταν η μείωση του σωματικού βάρους προστίθεται στην αντιυπερτασική θεραπεία τότε επιτυγχάνεται σημαντικά καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
6. Άγχος
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το οξύ στρες προκαλεί μια παροδική αύξηση των τιμών της αρτηριακής πίεσης. Φαίνεται όμως ότι η μετάβαση των σύγχρονων ανθρώπων από τον παραδοσιακό τρόπο ζωής στις μικρές κοινωνίες των χωρών-κωμοπόλεων στις μεγάλες πόλεις οδήγησε σε αύξηση των επιπέδων αρτηριακής πίεσης και του πληθυσμού των υπερτασικών. Δεν είναι όμως ακόμα ξεκάθαρο αν αυτό οφείλεται αποκλειστικά στους αγχώδους ρυθμούς ζωής ή συμμετέχουν και οι διατροφικές αλλαγές με την καθιστική ζωή. Σίγουρα όμως όλοι συμφωνούν ότι σε σημαντικό ποσοστό το χρόνιο στρες συμβάλει στην εμφάνιση υπέρτασης. Η χρήση όμως ηρεμιστικών φαρμάκων δεν μειώνει την πίεση, παρά μόνο περιστασιακά.
Πηγή: Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία
