Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
της Κωνσταντίνας Δ. Καρακώστα
Επίκ. Καθηγήτριας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας
Σε τρεις εβδομάδες η Νέα Δημοκρατία θα γιορτάσει στο Ζάππειο μέσα από ένα πανηγυρικό τριήμερο συνέδριο τα 50 χρόνια της ζωής της. Ήταν 29 Σεπτεμβρίου 1974 όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ίδρυσε το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, οραματιζόμενος τη θεσμική αναδιοργάνωση του πολιτικού συστήματος της χώρας. Η πολιτική κρίση της δεκαετίας του ’60 και η συνακόλουθη δικτατορία επέβαλλαν την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου πολιτικού φορέα, απαλλαγμένου από τις δουλείες και τα πάθη του παρελθόντος.
Η ιδρυτική διακήρυξη της Νέας Δημοκρατίας αποτύπωνε χωρίς περιστροφές την επιθυμία του ιδρυτή της να συγκροτήσει ένα κόμμα που θα μπορούσε να αγκαλιάσει ένα κοινό ευρέως ιδεολογικού, πολιτικού και κοινωνικού χώρου.
Σήμερα, 50 χρόνια μετά και έχοντας περάσει μέσα από τους τριγμούς της χρεωκοπίας της χώρας, αξίζει να επιχειρήσει κανείς την αναζήτηση των στοιχείων εκείνων που επιβεβαιώνουν αυτόν τον πολυσυλλεκτικό της χαρακτήρα και της εγγυώνται τη δυναμική παρουσία της στα πολιτικά πράγματα.
Όπως προκύπτει από το κείμενο της διακήρυξης, σκοπός του Καραμανλή ήταν η ταύτιση της Νέας Δημοκρατίας με το δημοκρατικό καθεστώς που είχε ανάγκη η χώρα μετά από την επτάχρονη χούντα των συνταγματαρχών.
Επισημαίνοντας ότι «προχωράει διαρκώς με μεγάλα, τολμηρά αλλά και ασφαλή βήματα στις νέες συνθήκες» επιβεβαίωσε τον μεταρρυθμιστικό σκοπό του νέου κόμματος, που το απομάκρυνε από το συντηρητικό παρελθόν αλλά και την χωρίς όρια προσκόλληση σε κάθε τι νέο.
Τέλος, με την πρόταση ότι «θα υπηρετεί πάντα και μόνο τα αληθινά συμφέροντα του έθνους, που βρίσκονται πέρα και επάνω από τις ετικέτες της Δεξιάς, του Κέντρου και της Αριστεράς» προχώρησε σε ένα ανοιχτό προσκλητήριο που καλούσε σε συστράτευση όλες τις δυνάμεις της χώρας.
Από τις επιλογές των πολιτικών προσώπων που συμμετείχαν στην πρώτη εθνική κυβέρνηση αποδεικνύεται και το πολιτικό φάσμα το οποίο φιλοδοξούσε να καλύψει. Εκτός από έναν βασικό πυρήνα της ΕΡΕ, υπήρχαν και κεντρώοι αλλά και σοσιαλδημοκράτες, αποτυπώνοντας έτσι την επιθυμία του πρωθυπουργού για τη συγκρότηση μιας εθνικής κυβερνητικής πολιτικής, βαθύτατα αντιδικτατορικής που θα υπερέβαινε ταυτόχρονα διαχωριστικές ιδεολογικές και πολιτικές γραμμές.
Το πολιτικό τοπίο της μεταπολιτευτικής Ελλάδας ήταν για το νέο κόμμα ένα πεδίο που θα έπρεπε να αναδειχτεί ο δημοκρατικός, σύγχρονος, φιλελεύθερος, ευρωπαϊκός και εθνικός του χαρακτήρας. Στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1974 η Νέα Δημοκρατία πήρε το ποσοστό του 54,4%. Τον Μάιο του 1979 διεξήχθησαν οι εργασίες του πρώτου συνεδρίου του κόμματος. Τότε ήταν που ο «ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός» μπήκε ως ορολογία στην πολιτική φιλοσοφία της Νέας Δημοκρατίας με σκοπό, όπως τόνιζε ο Καραμανλής, την «συσπείρωση όλων των Ελλήνων στην οικοδόμηση μιας δημοκρατίας, θεμελιωμένης στο σεβασμό της εθνικής ανεξαρτησίας και της λαϊκής κυριαρχίας».
Η αλήθεια είναι πως το ρεύμα του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού συνέδεε την Ελλάδα με τη γαλλική πολιτική σκέψη του 19ου αιώνα και ταυτόχρονα παρέπεμπε ευθέως στα πολιτικά προτάγματα του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Όπως φάνηκε και από τη διακυβέρνησή των δύο ανδρών είναι απαραίτητη η πολιτική πυγμή για την γενναία εφαρμογή πολιτικών. Τα γεγονότα των τελευταίων ετών απέδειξαν πως στην πολιτική διακυβέρνηση απαιτείται πολιτικό θάρρος και όχι ελαφρότητα και αστεϊσμοί.
Στα 50 χρόνια της η Νέα Δημοκρατία έδειξε ότι πράγματι αδυνατεί να σύρει τον χορό σε μαζικά λαϊκά πανηγύρια σε πλατείες. Δεν ξέρω αν είναι θέμα αγωγής, πολιτικής ευφυίας, αισθητικής τάξης ή απλώς θέμα αντίληψης της πολιτικής εξουσίας. Όπως και να ‘χει οι επιλογές της αυτές την κράτησαν 50 χρόνια δυναμική και περήφανη.
