Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
της Μάρθας Λεκκάκου
Ζήσαμε, δυστυχώς, δύσκολο καλοκαίρι με πολλές φυσικές καταστροφές, πυρκαγιές και πλημμύρες. Ποια είναι η απάντηση του Υπουργείου Περιβάλλοντος για την ολοκληρωμένη προστασία των δασών μας, ώστε να μην ξαναζήσουμε τέτοιες στιγμές?
Πράγματι, το καλοκαίρι του 2023 βιώσαμε με τον πλέον σκληρό τρόπο ότι η κλιματική κρίση είναι εδώ και έχει επιπτώσεις στη ζωή όλων μας και στο φυσικό περιβάλλον. Διάχυση του φαινομένου των megafires σε μεγάλο μέρος της χώρας, Έβρος, Ρόδος, Πάρνηθα, Δυτική Αττική και αλλού και δύο πρωτοφανή καιρικά φαινόμενα, τον Daniel και τον Elias που χτύπησαν, δυστυχώς, τη Θεσσαλία και τους ανθρώπους της.
Από την πρώτη στιγμή στο ΥΠΕΝ ο Υπουργός κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης έθεσε σε εφαρμογή έναν σύνθετο σχεδιασμό σε δύο επίπεδα: πρώτον, την όσο το δυνατόν συντομότερη αποκατάσταση των καταστροφών στα δασικά συστήματα που επλήγησαν και δεύτερον, την εκπόνηση και εφαρμογή ενός νέου συστήματος για την ολοκληρωμένη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων της Ελλάδας. Παρουσιάστηκε τον περασμένο Οκτώβριο και πολύ σύντομα, πιθανόν και μέσα στον επόμενο μήνα, θα αποτελεί νόμο.
Πολύ ενδιαφέρον. Μπορείτε να μας πείτε κάτι πιο συγκεκριμένο;
Καταρχάς θα επιδιώξουμε το αυτονόητο που για αρκετές δεκαετίες παραμένει ζητούμενο: δηλαδή, να μην υπάρχει κανένα δάσος χωρίς διαχείριση, χωρίς ολοκληρωμένη διαχειριστική μελέτη που να καθορίζει τη λειτουργία του: Επικαιροποιημένες διαχειριστικές μελέτες, λοιπόν, το συντομότερο και παντού!
Από εκεί και πέρα, το νέο δάσος πρέπει να γίνει και θα γίνει παραγωγικό δάσος. Με αξιοποίηση του συνόλου της βιομάζας που παράγει. Σε ελάχιστες μέρες σχετική Υπουργική Απόφαση που επεξεργάστηκε η Δασική Υπηρεσία μαζί μας θα είναι έτοιμη. Με επιδότηση της απόληψης δασικής πιστοποιημένης βιομάζας, αλλά και ομογενοποίηση του συστήματος αυτού μεταξύ δασών της Βόρειας Ελλάδας- που ήδη επιτυγχάνει ικανοποιητική διαχείριση από αρκετά χρόνια- με εκείνα της Νότιας Ελλάδας, που χρειάζεται να εντείνουμε την προσπάθεια. Μία ας πούμε, «αδελφοποίηση» δασών Βορρά-Νότου στις σχετικές προκηρύξεις που θα εκδίδονται. Με την καθιέρωση, ακόμα, νέων υβριδικών συνεργατικών σχημάτων, που θα παντρεύουν την τεχνογνωσία και τη δουλειά των μελών των ΔΑΣΕ, των δασικών συνεταιρισμών δηλαδή, με ιδιωτικό κεφάλαιο, ώστε να επιτύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Επιπλέον με σύστημα δημιουργίας Carbon Credits, ένα από τα πρώτα τέτοια εθελοντικά συστήματα στην Ευρώπη, μια πρωτοποριακή εξέλιξη για τα ελληνικά δεδομένα. Και αρκετά άλλα χαρακτηριστικά σημεία, τα οποία πολύ σύντομα θα ανακοινωθούν, ώστε η μεγάλη δασική μεταρρύθμιση να πάρει τον θεσμικό δρόμο της διαβούλευσης και της εισαγωγής στη Βουλή για ψήφιση και εφαρμογή.
Ακούμε σε κάθε πυρκαγιά για την υποστελέχωση της Δασικής Υπηρεσίας της και την αδυναμία της σε μέσα αντιμετώπισης.
Είναι μια αλήθεια αυτό. Οι τελευταίοι δασικοί υπάλληλοι μπήκαν στη δύναμή της το μακρινό 2001 και σε πολύ μικρότερο βαθμό το 2005. 20-25 χρόνια δεν έχει γίνει καμία πρόσληψη, με αποτέλεσμα ως σήμερα η Δασική Υπηρεσία να γερνάει, να μικραίνει και να συρρικνώνεται. Αυτό αλλάζει μέσα στο 2024, που θα είναι η πρώτη χρονιά μετά από δεκαετίες που πάνω από 300 νέα στελέχη θα ενταχθούν στη δύναμή της μέσω ΑΣΕΠ. Την ίδια στιγμή, ξεκίνησαν οι διαγωνιστικές διαδικασίες για την προμήθεια 500 νέων οχημάτων πρώτης επέμβασης για τις δασικές υπηρεσίες όλης της χώρας. 300 οχήματα εντάσσονται αυτές τις ημέρες στο πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ- συνεργαστήκαμε ως ΥΠΕΝ σε αυτό το κομμάτι με τον Υπουργό Πολιτικής Προστασίας κ. Κικίλια-150 ακόμα θα προμηθευτούμε μέσω διαγωνισμού που εκτελεί στο ΥΠΕΝ ο ΟΦΥΠΕΚΑ, για την προετοιμασία του οποίου συνεργαστήκαμε σε πολύ σύντομο χρόνο και ήδη υπάρχει προέγκριση από τη Διαχειριστική Αρχή και ο διαγωνισμός βγαίνει στον αέρα. Τέλος, το μεγαλύτερο πρόγραμμα προστασίας και αναβάθμισης Δασών στα χρονικά του Πράσινου Ταμείου, ύψους 21 εκ. ευρώ περίπου που θα εκτελέσει ο φορέας αυτός του Υπουργείου μας θα χρηματοδοτήσει 40 ακόμα ειδικά οχήματα. Καλύπτουμε έτσι σε 2 μόλις χρόνια ελλείψεις παρουσιάστηκαν τα προηγούμενα 25. Από εκεί και πέρα το ΥΠΕΝ αναζητά τρόπους, σε συνεργασία με την Πολιτική Προστασία και το Υπ. Ψηφιακής Πολιτικής, για τον εξοπλισμό των βασικών δασικών συστημάτων της χώρας με drones και συστήματα ηλεκτρονικής παρακολούθησης και άμεσης αντίδρασης. Και σε αυτό το κεφαλαιώδες ζήτημα θα έχουμε πολύ σύντομα εξελίξεις και χρηματοδοτικά εργαλεία.
Θα επιμείνω λίγο στη μεγάλη απώλεια δασικής έκτασης στον Έβρο. Θα πω ότι η Δαδιά στενοχώρησε και πόνεσε. Πόσες από αυτές τις ζημιές μπορούν να αποκατασταθούν σύντομα?
Η εντολή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Υπουργού κ. Σκυλακάκη από την πρώτη στιγμή ήταν να πέσουμε κυριολεκτικά πάνω από τον Έβρο. Από τον Οκτώβριο κιόλας ξεκίνησε η συγκρότηση και λειτουργία Ειδικής Κυβερνητικής Επιτροπής για την αποκατάσταση του Έβρου υπό τον Υφυπουργό κ. Τριαντόπουλο και με τη συμμετοχή του κ. Σταύρου Μπένου, η ομάδα του οποίου διαχειρίστηκε με επιτυχία το πρόγραμμα αποκατάστασης της Β. Εύβοιας μετά τις πυρκαγιές του 2021. Στις συνεδριάσεις της Επιτροπής αυτής που διεξάγονται στο Κέντρο Ενημέρωσης Δάσους Δαδιάς και στις οποίες συμμετέχω ως μέλος κάθε μήνα, παρουσιάστηκε το ολοκληρωμένο σχέδιο Έβρος Μετά. Η Γενική Διεύθυνση Δασών υπό τον κ. Ευάγγελο Γκουντούφα και το σύνολο των στελεχών μας στις εκεί υπηρεσίες εργάζεται καθημερινά για την αποκατάσταση της Δαδιάς. Το σύνολο των έργων αποκατάστασης εντάχθηκε για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με προϋπολογισμό 86.400.000€ για Έβρο και Ροδόπη. Σε διάστημα ενός (1) μήνα μετά την πυρκαγιά, συντάχθηκαν και εγκρίθηκαν συνολικά 18 μελέτες για την εκτέλεση αντιδιαβρωτικών έργων σε περιοχές που επελέγησαν με βάση κριτήρια: Περιβαλλοντικά και κοινωνικά. Σε συνεργασία μας με το ΤΑΙΠΕΔ εκδώσαμε ήδη τις 2 Προσκλήσεις και συμβασιοποιήσαμε τα σχετικά έργα 10 εκ. ευρώ που ξεκίνησαν με τη διαδικασία του κατεπείγοντος στα Δασαρχεία Σουφλίου και Αλεξανδρούπολης, ώστε να αποκατασταθεί το συντομότερο η ζημιά που υπέστη το Δάσος της Δαδιάς. Θα υπάρξουν και συμπληρωματικά έργα εκεί με νέες προσκλήσεις. Την ολιστική μελέτη Ολιστική Μελέτη ολοκληρώνει αυτές τις μέρες τη WWF ΕΛΛΑΣ, ενώ και ο ιδιωτικός τομέας έχει μπει στον αγώνα αυτό, καθώς έχουμε ήδη 3 Πράξεις Ορισμού Αναδόχου Αποκατάστασης στις περιοχές Παλαγίας (ΔΧ Αλεξανδρούπολης) Άβαντα (ΔΧ Αλεξανδρούπολης) «Ύψωμα Καμίνια» (ΔΧ Σουφλίου)
Να κλείσουμε με δυο λόγια για το πρόγραμμα Antinero.
To Antinero είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα πρόληψης και καθαρισμού δασών που έχει εκπονηθεί στη χώρα. Το RRF έχει εξασφαλίσει πόρους πάνω από 500 εκ. ευρώ για το διάστημα 2021-2025. Τα έργα εκτελούνται υπό την επίβλεψη των δασικών υπηρεσιών.
Στις δύο φάσεις του ANTINERO IΙ 2022/2023 εκτελέστηκαν 8 προσκλήσεις με προϋπολογισμό 38.960.304,46€ και 20 με προϋπολογισμό 31.819.690,40€, αντίστοιχα, ενώ είχαν προηγηθεί 5 με προϋπολογισμό 20.844.056,58€ και 11 με προϋπολογισμό 17.125.222,74€ στο ξεκίνημα του προγράμματος το Αντινέρο 1.
Τα ποσά αυτά αξιοποιήθηκαν για εργασίες καθαρισμών δασών – δασικών εκτάσεων σε 5.200ha Έγινε συντήρηση δασικού οδικού δικτύου μήκους 12.600km και διάνοιξη – συντήρηση αντιπυρικών ζωνών 2.000km
ANTINERO II – 2023 από RRF
Τα στοιχεία: Αριθμός προσκλήσεων : 17 με προϋπολογισμό 86.600.000€ και Αριθμός συμβάσεων: 47 με προϋπολογισμό 85.010.078,06€ Τα ποσά αυτά αξιοποιήθηκαν για εργασίες καθαρισμών δασών – δασικών εκτάσεων σε 6.500ha.Έγινε συντήρηση δασικού οδικού δικτύου μήκους 20.000km και διάνοιξη – συντήρηση αντιπυρικών ζωνών 1.000km
Με το ANTINERO III ολοκληρώνουμε το τεράστιο αυτό πρόγραμμα για τη διετία 2024-2025 με 30 επιπλέον προσκλήσεις που καλύπτουν όλη τη χώρα με ποσά πάνω από 330 εκ ευρώ. Έχουμε ήδη εκδώσει τις 28 και συμβασιοποιήσει ήδη 12 και την επόμενη εβδομάδα εκδίδονται και οι άλλες 2.
Έχουμε επισκεφθεί με τον Υπουργό και την υπηρεσία πολλές περιοχές αποκατάστασης, όπου και οι ιδιώτες ανάδοχοι, όπως πχ η ΔΕΗ, η Helleniq Energy, η ΤΕΡΝΑ, το Ίδρυμα Λασκαρίδη ή η Motor Oil σε Πάρνηθα και Δυτική Αττική ή στα δασικά φυτώρια της Αμυγδαλέζας σε συνεργασία με μέλη Δασικών Συνεταιρσμών που δουλεύουν στα έργα έχουν γρήγορο και ποιοτικό αποτέλεσμα. Η δουλειά, επίσης, που έχει γίνει σε δάση όπως το Περιαστικό των Ιωαννίνων, της Νικόπολης στην Πρέβεζα ή το Δάσος πόλης Άρτας, στον Καϊάφα στην Ηλεία η στην περιοχή συγκροτήματος Θεσσαλονίκης είναι εκπληκτική.
