Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
της Νάντιας Καρακώστα
Ιστορική για την ελληνική πολιτεία ήταν η Πέμπτη 30 Νοεμβρίου, όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε την καθιέρωση της επιστολικής ψήφου που θα ισχύσει για πρώτη φορά στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2024. Η σπουδαία αλλαγή συνίσταται στο γεγονός ότι τη δυνατότητα της επιστολικής ψηφοφορίας έχουν όλοι οι Έλληνες, εντός και εκτός της Ελλάδας, εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Οι Έλληνες του εξωτερικού, αλλά και χιλιάδες Έλληνες του εσωτερικού που δεν έχουν τη δυνατότητα μετάβασης στο εκλογικό κέντρο, όπως λόγου χάρη υπερήλικες, ασθενείς, ΑμεΑ, φοιτητές, εργαζόμενοι σε νησιά για την καλοκαιρινή περίοδο, μαθητές Λυκείου εν μέσω εξεταστικής περιόδου, μπορούν πλέον να συμμετέχουν στις δημοκρατικές διαδικασίες από το σπίτι τους. Το βήμα για την ισχύ του μέτρου στις επόμενες εθνικές εκλογές, έχει πλέον γίνει.
Πρόκειται, αναμφίβολα, για μια σπουδαία ιστορική διαιρετική τομή, καθώς στο εξής η εκλογική διαδικασία της Ελληνικής Δημοκρατίας θα χωρίζεται στην πριν και μετά εποχή της εφαρμογής του μέτρου. Παρακολουθώντας κανείς τη συνέντευξη τύπου που έδωσαν η υπουργός Νίκη Κεραμέως και ο αναπληρωτής υπουργός Θοδωρής Λιβάνιος στο Υπουργείο Εσωτερικών, αντιλαμβάνεται αμέσως ότι τόσο η σύλληψη, όσο και η διενέργεια της εκλογικής διαδικασίας, έχουν στον πυρήνα τους μια κοινωνία υψηλών προσδοκιών. Μια κοινωνία που έχει απομακρυνθεί από στερεοτυπικές αγκυλωτικές διαιρέσεις, που επιθυμεί τη μετάβαση σε μια νέα πολιτική εποχή ορθολογικότητας και ενεργητικότητας.
Η διαιρετική αυτή ιστορική τομή, διατρέχει κοινωνικά και δημογραφικά το σύνολο ολόκληρης της ελληνικής πολιτείας. Βέβαια, όπως όλες οι διαιρετικές τομές, αντανακλά και αυτή με τη σειρά της πολλές άλλες λανθάνουσες πολιτικές διαιρέσεις. Ίσως η πιο σημαντική και εύκολα ανιχνεύσιμη, είναι αυτή της διαρκούς σύγκρουσης της ιστορικότητας με τη νεωτερικότητα. Μια σύγκρουση που γίνεται τόσο σε επίπεδο πολιτικής κουλτούρας, όσο και σε επίπεδο πολιτικής εκλογικής συμπεριφοράς. Είναι χωρίς καμία αμφιβολία για μια βαθύτατα ιστορική σύγκρουση που παραπέμπει στη διαδικασία συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους.
Στη σύγχρονη, λοιπόν, δημόσια σφαίρα της ελληνικής κοινωνίας, φαίνεται ότι για πρώτη φορά μια κυβέρνηση διερεύνησε πολύ σοβαρά, και όχι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο, τις σχέσεις της πολιτικής κοινωνικοποίησης, δηλαδή της πολιτικοποίησης των ατόμων. Οι τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις έδειξαν αυξητική τάση στα ποσοστά αποχής του εκλογικού σώματος, γεγονός που σημαίνει ότι η πολιτική παράδοση δεκαετιών έχει διαρρηχθεί στη συνείδηση πολλών πολιτών. Η πολιτική επιλογή των νέων γενεών θέλει πλέον νέους τρόπους, νέα δίκτυα, νέες σχέσεις εκπροσώπησης. Πολιτικοποίηση φυσικά δε σημαίνει κομματικοποίηση. Σημαίνει διαμόρφωση νέων σχέσεων εκπροσώπησης. Είναι ζήτημα αντίληψης της πολιτικής εξουσίας, είναι ένα ζήτημα άμεσα συνδεδεμένο με το ύφος της κυβερνητικής εξουσίας.
Τα όσα έγιναν την 30η Νοεμβρίου, τα όσα πρόκειται να θέσουν σε ψηφοφορία στη Βουλή η Νίκη Κεραμέως και ο Θοδωρής Λιβάνιος, δείχνουν τη σχέση δημοκρατίας-ιστορίας. Η σχέση αυτή, φυσικά, εμπεριέχει τη σχέση της δημοκρατίας με την υπευθυνότητα, τη σχέση του ορθολογισμού με τις δημοκρατικές επιλογές. Είναι στην πραγματικότητα ένα θαρραλέος πραγματισμός που δείχνει την ευελιξία, την ικανότητα και την ιδεολογική ελευθερία εκείνων που τον πιστεύουν να τον υπηρετήσουν. Δείχνει πόσο σημαντικό είναι το τρίπτυχο ηγεσία-κοινωνία-ιστορική στιγμή.
Κωνσταντίνα Δ. Καρακώστα
Επικ. Καθηγήτρια Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας
Πρόκειται για μια απόφαση θαρραλέου πραγματισμού
Αποτελεί μια ιστορική διαιρετική τομή για την ελληνική πολιτεία
Αποδεικνύεται η άρρηκτη σχέση δημοκρατίας – ηγεσίας – ιστορίας
Είναι ζήτημα αντίληψης της πολιτικής εξουσίας, άμεσα συνδεδεμένο με το ύφος της κυβερνητικής εξουσίας
