Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
της Μάρθας Λεκκάκου
Τι σχέση έχουν οι αυτοδιοικητικές εκλογές με τη σχολική και εφηβική βία; Πολύ μεγάλη. Αν έχετε μιλήσει με δημάρχους και δημοτικούς συμβούλους απ’ όλη τη χώρα, θα σας έχουν πει πουν ότι ο μόνιμος πονοκέφαλός τους είναι ο βανδαλισμός δημόσιων χώρων και το επακόλουθο μεγάλο κόστος των αποκαταστάσεων.
Χιλιάδες ευρώ δαπανώνται από τις δημοτικές αρχές για να γίνουν μελέτες και να υλοποιηθούν παιδικές χαρές, πλατείες, αθλητικοί χώροι. Δαπανώνται χρήμα και ανθρώπινοι πόροι, στελέχη της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος και της Τεχνικής Υπηρεσίας του κάθε Δήμου ξοδεύουν πολύτιμο χρόνο που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για άλλες υπηρεσίες και έργα για να έρθουν νυχτιάτικα τα …καμάρια και να τα κάνουν όλα λίμπα. Για να σπάσουν για αδιευκρίνιστους λόγους παγκάκια, κούνιες και τραμπάλες, ταμπλό από τις μπασκέτες, καλαθάκια και κάδους απορριμμάτων, φωτιστικά σώματα, πόρτες πάσης φύσεως δημοτικών και κοινόχρηστων χώρων, περιφράξεις και ό,τι μπορεί να διαλυθεί. Έτσι για πλάκα. Για να διαλύσουν πέτρες και μαδέρια ό,τι μπορεί να σπάσει εντός και εκτός του σχολικού χώρου.
Μου έλεγε έντρομος οδηγός του ΟΑΣΑ που εκτελεί δρομολόγιο μέσα σε σχετικά ήσυχη γειτονιά, ότι κλείνει το παράθυρό του κάθε φορά που περνάει από συγκεκριμένο σημείο πολυσύχναστου δρόμου διότι του πετάνε νεράντζια, πέτρες και γεμάτα μπουκαλάκια νερό, με «challenge», με πρόκληση δηλαδή ποιος θα πετύχει τον οδηγό!
Ένα τετράγωνο πιο κάτω, κάθε απόγευμα, πιτσιρικάδες 12-14 χρόνων το πολύ (κι όμως τόσο μικροί), περιμένουν να βραδιάσει για να επιτεθούν με ό,τι βρουν μπροστά τους, στον 65χρονο κύριο που τους έχει μαλώσει έντονα στο παρελθόν για τη φασαρία που έκαναν κάτω από το σπίτι του.
Εδώ και δυο χρόνια άγουρα αγόρια – και κορίτσια- βγαίνουν με μαύρες μάσκες (fullface) που καλύπτουν όλο το πρόσωπο και επιδίδονται σε πράξεις που θυμίζουν τις ανήλικες συμμορίες των φτωχογειτονιών της Λατινικής Αμερικής. Με σιδηρογροθιές και σουγιάδες, με δαχτυλίδια χοντρά και μυτερά, και ατμιστές στην τσέπη γιατί είναι «μεγάλοι και καπνίζουν ηλεκτρονικό τσιγάρο με άρωμα φράουλα…» παίρνουν στο ψιλό άλλους πιτσιρικάδες, συνήθως τους πιο συνεσταλμένους, μοναχικούς και δυστυχώς, όσους ψάχνονται για τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό.
Σε άλλες γειτονιές, τα πράγματα σκληραίνουν πολύ. Το αστυνομικό δελτίο είναι γεμάτο πλέον με τέτοιες ειδήσεις. Με διαπομπεύσεις, άγριο εκφοβισμό, εξευτελισμούς, με βιασμούς ανηλίκων από συνομηλίκους τους (!), με κλοπές, ληστείες, με ξύλο, με σαδισμό, με κακότητα, με ωμή βία! Σαν να βγήκε πρόωρα η αγνότητα από τις ψυχές αυτών των παιδιών.
Ήρθε η ώρα των γονιών
Και ποιος φταίει για όλο αυτό το χάλι; Είναι το μέλλον αυτής της κοινωνίας η κατάσταση MadMax; Απάντηση για το μέλλον δεν υπάρχει, παρά μόνον η στατιστική προβολή ότι έτσι όπως πάμε θα γίνουμε πολύ χειρότερα. Ωστόσο υπάρχει το παρόν και αφορά στην επείγουσα αλλαγή νοοτροπίας στη διαπαιδαγώγηση των τέκνων μας.
Συνηθίζω να λέω σε γνωστούς, όταν συζητάμε για τα παιδιά μας, ότι όταν γεννάμε, δεν μας δίνουν και από ένα «manual» χρήσης και ορθής συμπεριφοράς γονέα και λογικό είναι να κάνουμε τα μύρια λάθη, που έκαναν και σε εμάς οι δικοί μας γονείς και ούτω καθεξής.
Εδώ όμως μιλάμε για κάτι άλλο, όχι απλά για λάθη και παραλείψεις αλλά για απόλυτη έλλειψη ύπαρξης του γονέα στη ζωή του παιδιού τους. Η φράση που γίνεται όλο και πιο viral είναι «τα παιδιά στον αυτόματο». Ναι αυτά τα παιδιά πληθαίνουν, όλο και περισσότερα παιδιά δεν ακούν, δεν βλέπουν, δεν ασχολούνται καν με την οικογένειά τους. Είναι τα παιδιά ανθρώπων που δουλεύουν είτε από ανάγκη επιβίωσης είτε από καριερίστικη φιλοδοξία πάρα πολύ. Είναι και εκείνα που οι γονείς τους –ο ένας εκ των δύο ενδεχομένως- έχουν προβλήματα με εξαρτήσεις, με τζόγο, ναρκωτικά και ουσίες. Είναι και εκείνα των αστικών οικογενειών -από τα καλά τα σπίτια- που δεν χωρούν τα παιδιά στο πρόγραμμά τους. Είναι και εκείνα που γεννήθηκαν ως προέκταση του εγώ των ανθρώπων που για να ολοκληρώσουν το προφίλ τους, το υπερεγώ τους, έπρεπε να έχουν ένα παιδί. Είναι και εκείνα που έχουν εγκαταλειφθεί από τους γονείς τους, είναι πολλά που έχουν σταθεί άτυχα. Είναι όλα τους τα ευάλωτα παιδιά. Τα παιδιά που πηγαίνουν σχολείο μαζί με τα δικά σου τα παιδιά.
Για φαντάσου, ο γιός σου, είναι κολλητός με ένα παλικαράκι, που χθες ο πατριός του έριξε ξύλο στη μητέρα του, μετά από πολλοστή φορά που είχε μεθύσει. Δεν το γνωρίζεις, αλλά η βία που έζησε στο σπίτι του, με κάποιον τρόπο μπαίνει και στο δικό σου, διότι ο πιτσιρικάς, δαγκώθηκε, πικράθηκε, μίσησε και θέλησε ακόμη και σκοτώσει στο ξύλο τον πατριό του που τόλμησε να σηκώσει χέρι στη μάνα του. Αύριο, στον δρόμο, αν κάποιος πάει να του επιτεθεί, να είσαι σίγουρος ότι θα είναι αμείλικτος, μπορεί ακόμη και να προκαλέσει μεγάλο κακό. Διότι η βία φέρνει βία.
Επιστήμονες, όπως ο J. Bowlby τονίζουν ότι «η αποκλίνουσα συμπεριφορά είναι υποκατάστατο της αγάπης και της ασφάλειας» και ότι εάν το παιδί δεν έχει αναπτύξει την αίσθηση ασφάλειας, η ικανότητά του να δημιουργήσει και να αναπτύξει κοινωνικές σχέσεις, διαταράσσεται. «Ένα παιδί που παίρνει αρκετή αγάπη και υποστήριξη, είναι σε θέση να αναπτύξει αυτοεκτίμηση και εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να δημιουργήσει και να διατηρήσει επαρκή σχέσεις».
Ο θυμός και το άγχος, όπως οι ειδικοί επισημαίνουν, δημιουργούνται από την έλλεψη συναισθηματικής παρουσίας. Τα παιδιά όταν δεν τα προσέχεις, νιώθουν ανάξια φροντίδας και υποστήριξης. Μεγαλώνουν με χαμηλή αυτοπεποίθηση και αποζητούν την αγέλη προστασίας, που θα έπρεπε να ήταν η αγκαλιά της μάνας και του πατέρα.
«Κάνε live να τον ξευτιλίσουμε»
Δεν χρειάζεται να είσαι επιστήμονας για να καταλάβεις πόσο πολύ ανάγκη έχουν τα μέλη των νεανικών συμμοριών να γνωστοποιούν τα ανδραγαθήματά τους μέσα από τα social media. Η απευθείας μετάδοση, η ξαφνική σοκαριστική παρουσία τους ως μέλη εγκληματικής οργάνωσης που αποτελεί φόβητρο και επιβάλλει το δέος σε όλους είναι το ζητούμενο. Η προσοχή είναι το πραγματικό ζητούμενο. Αυτή που δεν έλαβαν από το σπίτι τους. Τα αυτιά που δεν τους άκουσαν και τα μάτια που δεν τους είδαν πώς άλλαζαν, πώς συμπεριφέρονταν στα άλλα παιδιά στο σχολείο, πώς συμπεριφέρονταν σε αυτά οι συμμαθητές τους. Είναι τα παιδιά που θέλουν να υπάρχουν! «Να τα υπολογίζουν».
Τα παιδιά «στον αυτόματο» έχουν πολλές πιθανότητες να γίνουν οι διάφορες εκδοχές του κακού τους εαυτού. Διότι οι γονείς τους δεν ήταν εκεί για να ενθαρρύνουν τις καλές εκδοχές τους. Και τώρα αυτό που ζούμε είναι ενδεχομένως ένα Matrix από το μέλλον, μια προδιαγεγραμμένη, προγραμματισμένη κατάσταση δυστοπίας.
Γι΄αυτό είναι ώρα να λάβουμε δράση. Αργήσαμε. Δεν προλαβαίνουμε να χάσουμε άλλο χρόνο. Διότι δεν χάνουμε χρόνο πια. Χάνουμε τα παιδιά.
