Επί περίπου 11 με 12 χρόνια το πρότζεκτ της «Διπλής Ανάπλασης», με αιχμή του δόρατος το νέο ποδοσφαιρικό γήπεδο του Παναθηναϊκού και τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Ερασιτέχνη Παναθηναϊκού, έμοιαζε με ένα «βαλτωμένο» σχέδιο το οποίο παρέμενε κλειδωμένο στο «συρτάρι», έχοντας «πληρώσει» εν πολλοίς την «πολεμική» μίας άλλης εποχής σε όλα τα επίπεδα, η οποία δεν επέτρεψε και στο τέλος της ημέρας «μπλόκαρε» τη δημιουργία των απαιτούμενων συνθηκών για να προχωρήσει το έργο ως το τέλος.
Ο Παναθηναϊκός παρέμενε για έτη χωρίς σύγχρονη γηπεδική λύση σε μία εποχή που έβλεπε ανταγωνιστές του να προχωρούν τα δικά τους σχέδια και μια μεγάλη γειτονιά της Αθήνας, παρέμενε απόλυτα υποβαθμισμένη και «ξεχασμένη», έχοντας καταντήσει ένας απέραντος σκουπιδότοπος.
Ο νυν Δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης ήταν ο πρώτος που επιχείρησε να επαναφέρει στον «αφρό» το πρότζεκτ το 2019, βλέποντας πως παρά τα ουκ ολίγα προβλήματα που έπρεπε να ξεπεραστούν για να στηθεί και να σταθεί ξανά όλο το σχέδιο, εκεί ήταν η «λύση» για όλα.
Αναλαμβάνοντας τα ηνία της πόλης μετά τις προηγούμενες δημοτικές εκλογές ξεκίνησε μία τεράστια προσπάθεια, πρώτα απ’ όλα για να «γεφυρωθούν» αποστάσεις του παρελθόντος και να καταλήξουν όλες οι εμπλεκόμενες στο πρότζεκτ πλευρές (Ερασιτέχνης και ΠΑΕ Παναθηναϊκός, κυβέρνηση, τραπεζική κοινοπραξία) σε μία κοινή συνισταμένη. Σε μία κοινή πορεία προς την υλοποίηση της μεγαλύτερης αστικής παρέμβασης στη μεταπολεμική Αθήνα. Ξοδεύτηκαν εκατοντάδες ώρες σε διαπραγματεύσεις, συζητήσεις, μελέτες, ξεπεράστηκαν διαφωνίες και «κενά», αναζητήθηκε, βρέθηκε κι εξασφαλίστηκε μέσω εγχώριων (Ταμείο Κρατικών Επενδύσεων) κι ευρωπαϊκών πόρων η μεγάλη χρηματοδότηση του έργου, συμφωνήθηκαν κατόπιν διαβουλεύσεων οι συμβάσεις και δημιουργήθηκαν βήμα με το βήμα οι συνθήκες για να μπει όλο αυτό το πρότζεκτ στην τελική ευθεία.
Τα πρώτα, τα πολλά, τα δύσκολα έχουν πλέον γίνει κι στόχος είναι πλέον μπροστά για το Δήμο Αθηναίων, για τον Παναθηναϊκό, για όλη την πόλη της Αθήνας, που προσδοκά μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2026 να έχει στην περιοχή του Βοτανικού μία νέα, υπερσύγχρονη αθλητική «κυψέλη» με elite αθλητικές εγκαταστάσεις και πολλούς ξεχωριστούς «πνεύμονες» πρασίνου σε δύο διαφορετικά σημεία της πρωτεύουσας.
Ο πρώτος πολίτης της Αθήνας, Κώστας Μπακογιάννης μίλησε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) για όλα όσα έχουν γίνει ως τώρα, αλλά κι αυτά που έρχονται, προκειμένου να υλοποιηθεί ένα μεγάλο όραμα πολλών γενιών των φίλων του Παναθηναϊκού. Για ένα έργο που όπως τόνισε δεν γίνεται για το «τώρα», αλλά πάνω απ’ όλα για το «αύριο» και τις επόμενες γενιές, χτίζοντας τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα όχι μόνο του Παναθηναϊκού, αλλά ολόκληρης της Αθήνας.
Παράλληλα, αποκάλυψε πως μέσα στο φθινόπωρο θα έχουν «τρέξει» οι διαγωνισμοί των υπολοίπων συνοδευτικών έργων πρασίνου και υποδομών υποστήριξης στην περιοχή του Βοτανικού, ενώ μέσα στο 2024 θα προχωρήσουν και οι εγκαταστάσεις του Ερασιτέχνη Παναθηναϊκού.
-Όπως έχει επισημανθεί κι απ’ την πλευρά σας στο παρελθόν κύριε Δήμαρχε, το πρότζεκτ της «Διπλής Ανάπλασης», είναι δεδομένα το πλέον πολυσύνθετο και πολύπλευρο έργο στο μεταπολεμική Αθήνα. Πριν τις προηγούμενες εκλογές ήσασταν ο πρώτος που το επανέφερε στην επικαιρότητα. Τι ήταν αυτό που σας είχε πείσει εκείνη την περίοδο, πως θα μπορούσατε να βρείτε τις λύσεις και να μπορέσετε να φέρετε σε φάση υλοποίησης ένα πρότζεκτ που -κατά τα ψέματα- είχε τελματώσει επί 15 χρόνια;
«Καλώς ήλθατε στο Δημαρχείο της Αθήνας και σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση. Γιατί το επαναφέραμε προεκλογικά το 2019; Για έναν ξεκάθαρο λόγο: Γιατί είχαμε σχέδιο! Πάμε λίγο πίσω. Όπως ξέρετε η “Διπλή Ανάπλαση” είναι μία μεγάλη, ιστορική εκκρεμότητα της πόλης, περίπου από το 2004-2005. Έχουμε ακούσει πάρα πολλά για τη “Διπλή Ανάπλαση” και πάντα ζούσαμε τις ματαιώσεις, τις ακυρώσεις, τις απογοητεύσεις. Γι’ αυτό όπως θυμάστε, όταν ξεκινούσαμε, υπήρχε πολύς -απόλυτα κατανοητός- κυνισμός. Τώρα, όμως, είναι ξεκάθαρο -και το αποδέχονται και οι πλέον δύσπιστοι- πως το νερό έχει μπει στ’ αυλάκι. Που είμαστε; Έχουμε ένα έργο με τις πρόδρομες εργασίες που είναι σε εξέλιξη. Στον Βοτανικό οι εργασίες προχωράνε. Έχουμε το ίδιο το γήπεδο, την αρένα των 38.000 θέσεων, η οποία έχει συμβασιοποιηθεί και είναι θέμα χρόνου να βγει η πολεοδομική άδεια για να αρχίσει να δουλεύεται. Κι έχουμε και κάτι ακόμα , που έχει μεγάλη σημασία για μένα, το πάρκο γύρω από την αρένα όπως και τις υποδομές -τους δρόμους, τον φωτισμό, τα δίκτυα- που θα δημοπρατηθούν μέσα στους επόμενους μήνες. Πρακτικά, λοιπόν, είμαστε μέσα στους στόχους μας. Να παραδοθεί το γήπεδο μέσα στο 2026, ώστε στη συνέχεια να ανοίξει ο δρόμος για να “πέσει” η Λεωφόρος και να κερδίσει η Αθήνα έναν “πνεύμονα” ζωής στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας».
-Θα σταθώ λίγο παραπάνω στην τελευταία τοποθέτησή σας για το κομμάτι του πρασίνου. Διότι εκτός από τις νέες, υπερσύγχρονες γηπεδικές εγκαταστάσεις που θα αποκτήσει η ΠΑΕ κι ο Ερασιτέχνης Παναθηναϊκός που είναι και η «αιχμή» του δόρατος, ένα τεράστιο κέρδος από το πρότζεκτ της «Διπλής Ανάπλασης», είναι η τεράστια «ανάσα» που θα πάρει όλη η Αθήνα με τους πνεύμονες πρασίνου που θα δημιουργηθούν και στους δυο «πόλους». Προ ημερών παρουσιάσατε το πάρκο 215 στρεμμάτων που θα δημιουργηθεί στον Βοτανικό. Κι αν μη τι άλλο είναι κι αυτό ένα μεγάλο, κερδισμένο στοίχημα για την πρωτεύουσα…
«Μιλάμε για μία πράσινη ανάπλαση. Όχι μόνο λόγω του Παναθηναϊκού, αλλά κι επειδή κάνουμε ένα μεγάλο βήμα για το περιβάλλον. Και να συμφωνήσουμε σε κάτι… Είδαμε τις καταστροφικές φωτιές της Πάρνηθας. Τι άλλο πρέπει να συμβεί, λοιπόν, για να καταλάβουμε πως αν δεν αρχίσουμε τώρα να δουλεύουμε, τα παιδιά μας δεν θα έχουν οξυγόνο. Τι έχουμε αυτή την στιγμή στον Βοτανικό; Έχουμε μία περιοχή απολύτως εγκαταλελειμμένη. Ξεχασμένη εδώ και δεκαετίες, βιώνει την αδιαφορία του κεντρικού κράτους και του Δήμου. Μία περιοχή που απέχει μόλις ενάμισι χιλιόμετρο από την πλατεία Ομονοίας. Από εδώ που είμαστε τώρα, στην πλατεία Κοτζιά, “βαριά” δέκα λεπτά με το αυτοκίνητο. Κι εκεί δημιουργούμε ένα πάρκο 215 στρεμμάτων. Ένα πάρκο που για να έχετε μία αίσθηση, θα είναι το μεγαλύτερο σύγχρονο πάρκο της Αθήνας. Το Πεδίον του Άρεως είναι περίπου 270 στρέμματα. Εδώ μιλάμε για 215. Καταλαβαίνετε, λοιπόν , πως τα μεγέθη είναι πάρα πολύ σημαντικά. Και ταυτόχρονα, όταν “πέσει” η Λεωφόρος κερδίζουμε άλλο ένα πολύ σημαντικό πάρκο στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, το οποίο συνδέεται με το πάρκο που βρίσκεται πίσω. Και πλέον μπορούμε να το λέμε πάρκο, διότι έχει γίνει μία πολύ ωραία ανάπλαση, ενώ μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν όλο τσιμέντο…».
-Σ’ όλη αυτή τη διαδρομή των τελευταίων ετών, μέχρι τις οριστικές συμφωνίες και τις συμβάσεις με τις εμπλεκόμενες πλευρές, ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που κληθήκατε να ξεπεράσετε εσείς και οι συνεργάτες σας;
«Ο Δήμος Αθηναίων ήταν και είναι όχι μόνο ο φορέας υλοποίησης του έργου, αλλά και ο καταλύτης, ο συντονιστής, ο ρυθμιστής. Διότι εδώ εμπλέκονται πολλά διαφορετικά μέρη. Και με αυτή την ευκαιρία, θέλω να πω για άλλη μία φορά -και θα το κάνω πάντα – γιατί πάνω απ’ όλα το παιχνίδι είναι ομαδικό κι επειδή είμαστε λίγο πριν από εκλογές, δεν σημαίνει πως πρέπει να επιτρέπουμε στους εγωισμούς μας να βγαίνουν μπροστά, ένα ευχαριστώ στον Ερασιτέχνη Παναθηναϊκό, στην ΠΑΕ Παναθηναϊκός, στην Κυβέρνηση σε όλους εκείνους που έβαλαν πλάτη για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Ξέρετε, δείξαμε και κάτι ακόμα: Στείλαμε ένα “μήνυμα” στις Βρυξέλλες και σε όλους εκείνους που κατά καιρούς μας αμφισβητούν σαν χώρα, ότι μπορούμε να δουλεύουμε, να προχωράμε και να υλοποιούμε μεγάλα έργα μέσα στα χρονοδιαγράμματά μας. Γιατί μην ξεχνάτε πως ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της χρηματοδότησης προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης».
-Υπήρξε κάποια στιγμή που να αισθανθήκατε μέσα σας κάποιον κίνδυνο ή κάποια ανησυχία, πως όλη αυτή η διαδικασία δεν θα μπορούσε να προχωρήσει ως το τέλος;
«Δεν ήταν εύκολο… Να τα λέμε όλα. Έπρεπε να ξεπεράσουμε πάρα πολλά εμπόδια. Δεν είναι τυχαίο ότι για πολλά χρόνια το έργο αυτό είχε μείνει σε εκκρεμότητα. Όμως ποτέ δεν επέτρεψα στον εαυτό μου την… πολυτέλεια να δειλιάσω. Ή να χάσω αν θέλετε το κουράγιο μου. Γιατί πίστευα πραγματικά σε αυτό το έργο. Το έχει ανάγκη ο Παναθηναϊκός, το έχει ανάγκη και η Αθήνα. Μην ξεχνάτε ότι μιλάμε για ένα υπερτοπικό, αναπτυξιακό πρόγραμμα με δύο πυλώνες. Έναν στον Βοτανικό κι έναν στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Με γήπεδο, με πράσινο, με υποδομές, αλλά και με κάτι ακόμα: Επενδύσεις! Έχουμε τη μελέτη, όπου στοιχειοθετείται ξεκάθαρα πως θα προσελκύσουμε πάνω από 400 εκατ. ευρώ άμεσες επενδύσεις. Που σημαίνει ποιοτικές θέσεις εργασίας στην πρωτεύουσα. Είναι δυνατόν να μην δώσεις όλο σου το “είναι” για να γίνει αυτό πραγματικότητα;»
-Επί χρόνια ο ιδιοκτήτης και πρόεδρος της ΠΑΕ Παναθηναϊκός, κ. Ιωάννης Αλαφούζος δεν έδειχνε να είναι πολύ «θερμός» με το πρότζεκτ της «Διπλής Ανάπλασης», ενδεχομένως διότι μπορεί και να έβλεπε μπροστά του, μία σειρά από αξεπέραστες δυσκολίες. Όταν καλέσατε τις εμπλεκόμενες πλευρές σε διάλογο, στην εκκίνηση αυτής της διαδικασίας, ποια ήταν τα σημεία που του θέσατε ώστε να αλλάξετε τις σκέψεις τους πάνω στον συγκεκριμένο γηπεδικό δρόμο;
«Κοιτάξτε, καταλαβαίνω πως υπάρχει ένα μεγάλο συναισθηματικό φορτίο όταν μιλάμε για το γήπεδο της Λεωφόρου. Κι εγώ Παναθηναϊκός είμαι. Μεγαλώσαμε μέσα στη Λεωφόρο, είναι η ιστορική έδρα της ομάδας. Άρα η απόφαση του αποχαιρετισμού δεν είναι σε καμία περίπτωση εύκολη. Καταλαβαίνω επίσης, όπως είπα και νωρίτερα, ότι όλα αυτά τα χρόνια έχουν συσσωρευτεί πολλές διαψεύσεις. Εγώ από την πρώτη στιγμή -και θα το θυμάστε από το 2019- δεν είπα μεγάλες κουβέντες και δεν έδωσα μεγάλες υποσχέσεις. Ακόμα κι όταν αισθανόμουν την πίεση του κόσμου του Παναθηναϊκού, του κόσμου της Αθήνας ήμουν πάντα πάρα πολύ προσεκτικός και μετρούσα τα λόγια μου. Διότι στο τέλος της ημέρας, η πιο πειστική απάντηση στις εύλογες ερωτήσεις και στις απόλυτα κατανοητές απορίες, είναι η δουλειά. Η σκληρή δουλειά και το αποτέλεσμα. Το ορατό αποτέλεσμα, το απτό αποτέλεσμα. Αυτό ισχύει για τη “Διπλή Ανάπλαση”, ισχύει συνολικά για τον Δήμο Αθηναίων και ισχύει και για τη ζωή…».
-Υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και πλάνο όσον αφορά τους διαγωνισμούς των υπολοίπων συνοδευτικών έργων πρασίνου, υποδομών και υποστήριξης του πρότζεκτ, αλλά και των εγκαταστάσεων του Ερασιτέχνη Παναθηναϊκού;
«Να τα πάρουμε ένα-ένα; Πράσινο και υποδομές στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Μέσα στο φθινόπωρο, πριν από το τέλος του 2023, όπως έχουμε πει… Εντός του 2024 θα προχωρήσουν και οι εγκαταστάσεις του Ερασιτέχνη. Να πω εδώ, πως είναι πραγματικά εντυπωσιακές. Νομίζω πως έχετε δει την παρουσίαση. Μιλάμε για εγκαταστάσεις υπερσύγχρονες. Αντίστοιχες δεν υπάρχουν στην Ελλάδα. Μιλάμε για 7.500 τ.μ., ένα τεράστιο κλειστό γήπεδο, ανοικτή πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων, στις οποίες μπορούν να προπονούνται και να ασκούνται πάρα πολλά αθλήματα ταυτόχρονα. Εκεί θα είναι μία πραγματική “κυψέλη” για τα παιδιά της Αθήνας και δένει πολύ αρμονικά με το χώρο. Διότι στο τέλος της ημέρας, αυτό είναι που φαντάζομαι. Πως τα παιδιά μας -διότι κακά τα ψέματα ζούμε σε μία τσιμεντούπολη και είμαστε πολύ στριμωγμένοι- θα παίρνουν το Μετρό και θα βρίσκονται εύκολα και πολύ γρήγορα σε ένα ασφαλές, σύγχρονο, πράσινο τόπο, όπου θα ασκούνται, θα αθλούνται, θα δραστηριοποιούνται. Έτσι χτίζεται η βιωσιμότητα και η ανθεκτικότητα. Από τα κάτω…».
-Από τις συμβάσεις που έχουν ήδη υπογραφεί υπάρχει ακόμη μία μικρή εκκρεμότητα που αφορά το θέμα της πρόσληψης τεχνικού συμβούλου ο οποίος είναι άμεσος συνεργάτης του Δήμου και θα έχει κι αυτός την «εποπτεία» όλου του πρότζεκτ. Επ’ αυτού έχει αρχίσει να «τρέχει» ο διαγωνισμός;
«Δεν υπάρχει καμία εκκρεμότητα. Είμαστε στον “αέρα” και είναι θέμα ελάχιστου χρόνου. Αυτό ξέρετε είναι και το λιγότερο. Θα είναι ενισχυτικός ο ρόλος, δεν το υποτιμώ, έχει τη σημασία του. Εδώ βεβαίως, αν δεν… παινέψεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει. Και θέλω να πω ένα μεγάλο “ευχαριστώ” σε μία εξαιρετική ομάδα που έχουμε στο Δήμο Αθηναίων. Μπορεί εγώ να βγαίνω μπροστά και να μιλάω στην κάμερα, αλλά έχουν δουλέψει πάρα πολλοί άνθρωποι. Κι έχουν καταφέρει να φέρουν αυτό το πολύ δύσκολο, πολύπλοκο σε αυτό το σημείο, ώστε να μιλάμε σήμερα για το μεγάλο, κερδισμένο στοίχημα της Αθήνας».
-Επειδή στον κόσμο αρέσει πολλές φορές να μιλάμε (και) για αριθμούς. Και είπατε νωρίτερα έναν τέτοιο αριθμό, αναφέροντας τις 38.000 όσον αφορά τη χωρητικότητα. Ένα από τα θέματα συζήτησης που κυριαρχούν και στις τάξεις των φίλων της ομάδας, είναι η τελική χωρητικότητα του νέου ποδοσφαιρικού γηπέδου στον Βοτανικό. Οι συμβάσεις αναφέρουν «γήπεδο έως 40.000 θέσεων». Αυτό πότε αναμένεται να οριστικοποιηθεί ως προς τον τελικό αριθμό χωρητικότητας, μέσω της τελικής μελέτης;
«Με ρωτάνε και στο δρόμο. Κοντός ψαλμός αλληλούια. Είναι θέμα χρόνου να οριστικοποιηθούν οι τελικές μελέτες και να έχουμε τον ακριβή αριθμό. Σε κάθε περίπτωση κρατήστε το μίνιμουμ που είναι 38.000 και το μάξιμουμ που είναι έως 40.000 θέσεις».
-Με το χέρι στην καρδιά. Μετά από τόσες συζητήσεις, διαπραγματεύσεις, ατελείωτες εργατοώρες δικές σας και των συνεργατών σας πάνω στο συγκεκριμένο πρότζεκτ, υπάρχει κάτι που να σας «φοβίζει» πλέον πως ενδεχομένως να «φρενάρει» τις όλες διαδικασίες της «Διπλής Ανάπλασης»;
«Να τα πάρουμε ένα-ένα, γιατί να απαντήσω απλά ένα “όχι”, δεν είναι εξαιρετικά πειστικό… Χρήματα έχουμε; Ναι, έχουν εξασφαλιστεί οι πόροι και οι εθνικοί και οι ευρωπαϊκοί και του Ταμείου Ανάκαμψης. Μελέτες έχουμε; Τις έχουμε κι αν υπάρχει οποιαδήποτε εκκρεμότητα τεχνικής φύσεως, κάποια μικρή λεπτομέρεια την ολοκληρώνουμε και φεύγουμε μπροστά. Η γραφειοκρατία μας τρομάζει; Όχι, γιατί έχουμε συμβασιοποιήσει ήδη το γήπεδο και προχωράμε πάρα πολύ γρήγορα. Δεν μπορώ να φανταστώ τι μπορεί να πάει λάθος…».
-Κλείνοντας θα ήθελα τη δική σας ευχή και το δικό σας όραμα. Προ ημερών, στη συνέντευξη Τύπου του τελικού του UEFA Super Cup στο «Γ. Καραϊσκάκης», είπατε «άντε τώρα και στον Βοτανικό». Είναι κάτι που ήδη το έχετε βάλει στο μυαλό σας;
«Ναι, εννοείται… Να είμαι κι εγώ εκεί. Να κάτσω, όταν ανοίξει το γήπεδο τις πόρτες του, μαζί με δεκάδες χιλιάδες Παναθηναϊκούς, δεκάδες χιλιάδες φιλάθλους να ζήσουμε αυτή την στιγμή. Όχι μόνο εμείς, αλλά και τα παιδιά μας. Γιατί στο κάτω-κάτω της γραφής, μην ξεχνάτε ότι αυτά είναι έργα που δεν γίνονται για το σήμερα, αλλά για το αύριο. Δεν γίνονται για εμάς, γίνονται και για τους επόμενους…».
-Σας ευχαριστούμε πολύ, ευχόμαστε σε τρία χρόνια, να τα λέμε από το νέο γήπεδο στον Βοτανικό…
«Αυτό είναι σίγουρο…».
