Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
του Δημήτρη Καμπουράκη
Σε τέσσερις υποψήφιους για την αρχηγία κατέληξε τελικά ο Σύριζα. Αν και οι υποψηφιότητες θα είναι ανοικτές μέχρι και τα τέλη Αυγούστου, θεωρείται πιθανότερο να αποσυρθεί κάποιος αναμετρώντας τις πενιχρές πιθανότητες εκλογής του, παρά να προστεθούν άλλοι υποψήφιοι στους τέσσερις που ήδη το έχουν ανακοινώσει. Δηλαδή στην Έφη Αχτσιόγλου, στον Ευκλείδη Τσακαλώτο, τον Νίκο Παππά και στον Στέφανο Τζουμάκα. Ο τελευταίος ήταν και η έκπληξη της Κεντρικής Επιτροπής, κανένας δεν περίμενε τέτοια κίνηση και άπαντες απόρησαν για την σκοπιμότητα της.
Ο 77χρονος πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ που προσχώρησε στον Σύριζα μετά το 2019, ούτε την ανανέωση μπορεί να ισχυριστεί ότι υπηρετεί, ούτε χαίρει κάποιας ιδιαίτερης εκτίμησης στο εσωτερικό του Σύριζα ή στον κόσμο του. Σε αντίθεση με τους άλλους τρεις που έχουν ρίζες και ερείσματα μέσα στο κόμμα και στους οπαδούς, άρα κάτι και κάποιους εκφράζουν, ο Τζουμάκας εκφράζει μόνο τις προσωπικές του πολιτικές εμμονές και τίποτα άλλο.
Πέραν των τεσσάρων αυτών υποψηφίων, υπήρξαν άλλοι τρεις που φάνηκε προς στιγμήν να μπαίνουν στην κούρσα αλλά, για διάφορους λόγους, το μετάνιωσαν. Η Ρένα Δούρου της οποίας το όνομα αναφέρθηκε από πληροφορίες αλλά εκ μέρους της δεν υπήρξε η παραμικρή κίνηση, καθώς και οι Διονύσης Τεμπονέρας και Παύλος Πολάκης που έθεσαν συγκεκριμένους όρους για το χρονοδιάγραμμα της εκλογικής διαδικασίας, εξαρτώντας την υποψηφιότητα τους από την αποδοχή του ή όχι. Στην πραγματικότητα, οι δυο τελευταίοι ήθελαν μια πιο μακρόσυρτη διαδικασία εκλογής αρχηγού κάπου στον Νοέμβριο, μετά την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και τις αυτοδιοικητικές εκλογές, πρόταση που απορρίφθηκε από την πλειοψηφία της Κεντρικής Επιτροπής.
Πρώτα η ΔΕΘ
Τα μέλη του ανώτατου οργάνου ου Σύριζα θεώρησαν ότι δεν ήταν δυνατόν να μην εκπροσωπηθεί το κόμμα στην ΔΕΘ στα μέσα Σεπτεμβρίου ή να μην έχει αρχηγό ενώ θα δίνεται η μάχη των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών. Τέλος πάντων, μέσα από πολυποίκιλες αντιπαραθέσεις μέσα στην συνεδρίαση, συγκρούστηκαν δυο βασικές απόψεις. Η μια πολύ «αριστερή», που λέει ότι πρώτα πρέπει να βγουν οι θέσεις του κόμματος μέσα από βασανιστικές διαδικασίες και μετά να εκλεγεί το πρόσωπο που θα τις υπηρετήσει. Απέναντι της υπάρχει η πραγματιστική αντίληψη που συναντάμε και σε πολλά σύγχρονα –αλλά φευ αστικά- κόμματα, τα οποία ως πολιτικοί οργανισμοί στοιχίζονται πίσω από τις ιδέες, τις αποφάσεις και το στυλ του αρχηγού που εκλέγουν.
Όπου αποφασίσει να πάει ο αρχηγός, πάει και το κόμμα. Εξάλλου με σύστημα πρωθυπουργοκεντρικό κυβερνιέται η χώρα και όλα τα μεγάλα μας κόμματα αρχηγικά έχουν καταλήξει, του Τσιπρικού Σύριζα περιλαμβανομένου. Κατ’ αυτή την λογική λοιπόν που επικράτησε στην Κεντρική Επιτροπή, ο κόσμος του Σύριζα θα εκλέξει έναν ή μία αρχηγό και ο νικητής θα φτιάξει τον νέο Σύριζα κατά πολιτική εικόνα και ομοίωση του, για να διεκδικήσει μ’ αυτή την φυσιογνωμία την επάνοδο τους στην εξουσία. Εφικτό ή ανέφικτο, θα φανεί στην πράξη.
Βασανιστική διαδικασία
Ανεξάρτητα πάντως από το μοντέλο που έχει το κάθε στέλεχος στο μυαλό του, οι δυο βαριές εκλογικές ήττες, η παραίτηση του Αλέξη και η αναγκαιότητα επιλογής νέου αρχηγού, έβαλε τον Σύριζα μπροστά σε μια βασανιστική διαδικασία που το 2019 την είχαν αποφύγει. Είναι υποχρεωμένοι να συζητήσουν και να αποφασίσουν πάνω στην φυσιογνωμία του κόμματος τους, την ιδεολογία του αλλά και τον τρόπο άσκησης της πολιτικής τους. Δύσκολα θέματα που ως τώρα δεν συζητήθηκαν ποτέ ουσιαστικά, είχαν απομείνει σ’ ένα γενικόλογο «κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς» δίχως ιδιαίτερη επεξεργασία πάνω στα κοινωνικά στρώματα στα οποί απευθυνόταν και στηριζόταν.
Αριστερά και ακροδεξιό κομματίδιο
Παράλληλα δεν έδειχναν και καμιά ιδιαίτερη πρεμούρα να περιφρουρήσουν τις αρχές τους. Το πιο καραμπινάτο ερώτημα ήταν «τι ζητά ένα κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς να συγκυβερνήσει μ’ ένα ακροδεξιό κομματίδιο και μάλιστα έχοντας τετραετή αγαστή συνεργασία»; Δεν πρόκειται για παρανυχίδα της φυσιογνωμίας τους αλλά για τον πυρήνα του προβλήματος τους. Τι είδους αριστερός είναι αυτός που ταιριάζει με την ακροδεξιά; Είναι πραγματικά αριστερός ή μήπως δεν ξέρει καν τι είναι;
Τώρα, με αφορμή τις υποψηφιότητες των τεσσάρων, στον Σύριζα είναι υποχρεωμένοι να συζητήσουν επιτέλους ουσιαστικά. Το πρώτο μέρος αυτής της πλατιάς συζήτησης είναι αν ο Σύριζα είναι κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς μόνο ή και του κέντρου. Το δεύτερο και παρεμφερές θέμα τους είναι αν απευθύνονται στα μεσαία και μικροαστικά κοινωνικά στρώματα (που όλοι τα θέλουν μαζί τους) ξεκινώντας από θέση αριστερής ηγεμονίας ή αν για να τα προσεγγίσουν πρέπει να υιοθετήσουν και ένα μέρος της λογικής τους. Είναι εξίσου σοβαρό και αυτό, διότι άλλο είναι να λες «είμαι ένας καθαρόαιμος αριστερός που θα πείσω ή θα σύρω τα μεσαία στρώματα στην πολιτική μου» κι άλλο να λες «για να προσεγγίσω τα μεσαία στρώματα πρέπει να προσαρμόσω την πολιτική μου ώστε να γίνει πιο κεντρώα».
Ακόμα και η συζήτηση που τους ταλανίζει για το αν η εκλογή του νέου αρχηγού πρέπει να γίνει τάχιστα ή με την ησυχία τους και σε βάθος χρόνου, θέτει το παραπάνω ιδεολογικό και πολιτικό ζητήματα από άλλη σκοπιά. Αυτοί που βιάζονται θέλουν ένα αρχηγικό κόμμα, αυτοί που ζητούν μακρόσυρτες διαδικασίες θέλουν ένα κλασσικά αριστερό κόμμα με συλλογικότερες διαδικασίες ελέγχου της ηγεσίας. Οφείλω πάντως να αναγνωρίσω ότι παρά τις μικροκορυφώσεις σε αντιπαραθέσεις και εντάσεις που εμφανίζονται στην εσωκομματική διαδικασία, σε γενικές γραμμές τα στελέχη του Σύριζα έχουν επιδείξει ως τώρα μετριοπάθεια και πολιτικό πολιτισμό. Συνήθως στις εσωκομματικές μάχες για επιλογή αρχηγού τα πράγματα αγριεύουν, η δε αριστερά έχει μακρά ιστορία διασπάσεων για ψύλλου πήδημα. Ως τώρα ο Σύριζα πάντως έχει επιδείξει αυτοσυγκράτηση και διάθεση να παραμείνουν όλοι μαζί ως το τέλος. Θα το δούμε.
Και ο Μαραντζίδης στην Αχτσιόγλου
Σε επίπεδο ρεπορτάζ πάντως, φαίνεται ότι η Έφη Αχτσιόγλου ήταν έτοιμη από καιρό για τον ρόλο της υποψήφιας αρχηγού και αυτή την στιγμή όχι μόνο θεωρείται το επικρατέστερο φαβορί, αλλά βρίσκεται και σε πολύ καλύτερη οργανωτικά κατάσταση έναντι των υπολοίπων συνυποψηφίων της. Έχει μηχανισμό υποστήριξης, εσωκομματικές διασυνδέσεις σε όλη την Ελλάδα, επαφή με τα μέσα ενημέρωσης και πολύ καλές …μετρήσεις της κοινής γνώμης. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που ο Νίκος Μαραντζίδης μεταπήδησε από το επιτελείο του Αλέξη κατ’ ευθείαν στο επιτελείο της Έφης.
Αντιθέτως, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ούτε έτοιμος φάνηκε, ούτε αντέδρασε με ταχύτητα, ούτε έχει καταφέρει να συσπειρώσει στην υποψηφιότητα του ακόμα και ολόκληρη την αριστερή τάση στην οποία θεωρείται ηγέτης. Μέχρι και οι τρεις υπαρχηγοί του (Βούτσης, Σκουρλέτης, Φίλης) δηλώνουν ή διοχετεύουν πληροφορίες ότι ψηφίζουν Αχτσιόγλου. Ο Ευκλείδης βέβαια ξέρει ότι όντας ηλικιακά μεγαλύτερος από τον Αλέξη, δεν υπηρετεί την ιδέα της ανανέωσης του Σύριζα. Απλώς θέτει υποψηφιότητα για να κατοχυρώσει την δύναμη της αριστερής πτέρυγας του κόμματος και να δηλώσει ότι θα είναι ο ισχυρός παράγων των εσωκομματικών εξελίξεων στον Σύριζα όταν θα διακυβευτούν τα –κατά την γνώμη του- ιδεολογικά όσια ιερά τους. Θα είναι εκεί επίσης, αν ο Σύριζα στις ευρωεκλογές βρεθεί σε καινούρια κατρακύλα και ξανατεθεί θέμα ηγεσίας.
Ο Νίκος Παππάς δεν έχει ελπίδες εκλογής, το ξέρει. Γι αυτό και δεν πρέπει να θεωρηθεί διόλου απίθανη η περίπτωση να αποσυρθεί λίγο πριν την κάλπη. Όμως, υποδηλώνει την πολιτική του παρουσία, με την υποψηφιότητα του επανανομιμοποιείται στο εσωτερικό του Σύριζα που κάποτε διοικούσε υπό την σκιά του Αλέξη και βάζει υποθήκη για κάποιες μελλοντικές κομματικές εξελίξεις που επί του παρόντος είναι άδηλες. Όσο για τον Στέφανο Τζουμάκα, είναι η επικοινωνιακή, τηλεοπτική και διαδικτυακή ατραξιόν της εκλογής, τελεία και παύλα. Σε κάθε περίπτωση, η παραπάνω καταγραφή είναι μια φωτογραφία της στιγμής και τίποτα άλλο. Τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο, σίγουρο ή τελειωμένο, αυτό άλλωστε μάθαμε και στις κάλπες του Μάη και του Ιούνη. Οι απρογραμμάτιστες εκπλήξεις, είναι πάντα μέσα στο πρόγραμμα.
