Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
του Δημήτρη Καμπουράκη
Τα κόμματα δεν σταμάτησαν στιγμή να ερευνούν την κοινή γνώμη, εκτός ίσως από τις τρεις-τέσσερις πρώτες μέρες μετά το σοκαριστικό δυστύχημα των Τεμπών. Παρά τα όσα έλεγαν δημοσίως για πένθη και προσβολή στην μνήμη των νεκρών, στην πραγματικότητα οι εταιρείες δημοσκοπήσεων ενέτειναν αντί να σταματήσουν την δραστηριότητα τους.
Ο λόγος ήταν πολύ απλός. Το δυστύχημα έφερε τα πάνω-κάτω στο πολιτικό σκηνικό, άλλαξε τα δεδομένα του προεκλογικού αγώνα, κινητοποίησε μάζες ανθρώπων που ως τότε κάθονταν στους καναπέδες και στις καφετέριες. Αν λοιπόν αυτή ξαφνικά αλλαγή της κοινωνικής δραστηριότητας και αυτή η έκρηξη συναισθημάτων δεν είναι πεδία προς διερεύνηση, τότε ποια είναι;
Το δυστύχημα τα άλλαξε όλα
Βεβαίως χρειάστηκε να περάσουν τρεις βδομάδες για να εμφανιστούν τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, όμως δεν πρέπει να συγχέεται η δημοσιοποίηση με την διεξαγωγή. Γκάλοπ γίνονταν συνέχεια, απλώς τα κρατούσαν στα συρτάρια. Κι αν κάποιοι τηλεοπτικοί σταθμοί ή εφημερίδες ανέβαλαν για λίγο προγραμματισμένες έρευνες (καθώς παραγγέλλονται μόνο για να δημοσιευτούν), τα κόμματα και οι μεμονωμένοι υποψήφιοι συνέχισαν ακάθεκτοι να πληρώνουν δημοσκοπήσεις και μέσα στην αναταραχή, διότι τότε ήταν που τις χρειάζονταν περισσότερο κι από πριν. Εξάλλου δεν χρειάστηκαν παρά δυο-τρεις μέρες μετά το δυστύχημα για να γίνει κατανοητό σε όλους ότι καμία από τις εκλογικές στρατηγικές που είχαν εκπονηθεί ως τότε, δεν ήταν πλέον χρήσιμη. Στρατηγικές και τακτικές έπρεπε να σχεδιαστούν απ’ την αρχή. Το δυστύχημα τα είχε αλλάξει όλα.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα
Και ο χρόνος των εκλογών αναβλήθηκε, από 9 Απριλίου πήγε για μέσα Μαΐου, αλλά και η λαϊκή δυσαρέσκεια μετέτρεψε τον προεκλογικό αγώνα σ’ ένα είδος πολιτικής ιεροσυλίας. Όλοι ξεκινούν τις ομιλίες τους με ένα υποκριτικό «ξέρω ότι οι προεκλογικές ομιλίες ενώ υπάρχουν 57 νεκροί είναι κάτι άχαρο…», ενώ ένα από τα πολύ must ρεπορτάζ των ημερών είναι γίνεται σύνδεση με κάποιον συγγενή νεκρού ο οποίος εξοργισμένος ουρλιάζει «να πάψουν να μιλούν οι πολιτικοί, είναι ντροπή τους». Όλοι δίκιο έχουν τελικά κι αυτό είναι το χειρότερο απ’ όλα. Διότι και τα θύματα της τραγωδίας δεν θέλουν να ακούνε για πολιτική, αλλά παράλληλα μια γενικευμένη σιωπή του πολιτικού συστήματος θα εκλαμβάνονταν ως υπεκφυγή για να ξεφύγει από τα δύσκολα και ως αδυναμία του να προτείνει κάτι ουσιώδες ώστε να μην ξαναϋπάρξει τέτοια τραγωδία. Και όταν μιλούν είναι κατηγορούμενοι και όταν σωπαίνουν. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα…
Πολιτική καταγγελία
Η λύση όμως απέναντι σε μια τραγωδία σαν αυτή που μας βρήκε δεν μπορεί να είναι ούτε διοικητική, ούτε τεχνοκρατική, ούτε τεχνολογική, ούτε οικονομική. Προφανώς περιέχει κάτι απ’ όλα αυτά, όμως σε τελευταία ανάλυση η συνολική λύση μόνο πολιτική μπορεί να είναι. Αυτό άλλωστε έδειξαν και οι διαδηλώσεις στους δρόμους. Πολιτική οργή έβγαζαν οι διαδηλωτές, πολιτική λύση θα ‘πρεπε κανονικά να προτείνουν. Βέβαια, η κοινή τους συνιστώσα ήταν η πολιτική καταγγελία και όχι η ενιαία πολιτική πρόταση, αλλά κι αυτή η αδυναμία τους πολιτική είναι. Με δυο λόγια, είτε το θέλουμε είτε όχι, είτε μας αρέσει είτε όχι, η επίλυση του γρίφου των Τεμπών θα γίνει με την προσφυγή στις κάλπες. Εκεί θα φανεί τι θέλει η πλειοψηφία του λαού και προς ποια κατεύθυνση επιθυμεί να κατευθυνθεί η «λύση».
Μετά την τραγωδία
Τα Τέμπη μπορεί να άλλαξαν τις προεκλογικές τακτικές που είχαν σχεδιάσει τα κόμματα, δεν άλλαξαν τους θεμελιώδεις τελικούς στόχους των κομμάτων. Μπορεί ο Συριζα να μην πάει τώρα στις κάλπες με βασικό του όπλο την ακρίβεια ή τις υποκλοπές, αλλά με αιχμή του δόρατος του τις κυβερνητικές ευθύνες για το δυστύχημα. Δεν μπορεί όμως να αλλάξει το βασικό του αφήγημα που παραμένει η «προοδευτική συμμαχική κυβέρνηση», καθώς οι δημοσκοπήσεις δεν τον φέρνουν στην πρώτη θέση ώστε να φέρει τούμπα το τροπάριο του.
Μπορεί η ΝΔ να μην πάει στις κάλπες με τα παλιότερα αφηγήματα της που ήταν η οικονομική ανάπτυξη, η πολιτική σταθερότητα και η κυβερνησιμότητα, αλλά να πάει με βασικά όπλα την ανάγκη αλλαγής του βαθέως κράτους ή τον Πολακισμό του αντιπάλου της. Κι αυτή όμως δεν μπορεί να αλλάξει το βασικό της αφήγημα που είναι η ανάγκη για αυτοδυναμία της στην δεύτερη κάλπη.
Ούτε το ΠΑΣΟΚ θα ξεφύγει εν τέλει από το βασικό του δίλημμα που είναι το με ποιον θα πάει και ποιον θα αφήσει την επομένη της δεύτερης κάλπης, αν δεν υπάρξει αυτοδυναμία. Τα Τέμπη λοιπόν, άλλαξαν πολλά, αλλά όχι όλα. Και όχι τα βασικά ή τα ουσιώδη.
