Περνούν οι εβδομάδες και οι μήνες, οι εκλογές πλησιάζουν. Παρά το γεγονός ότι θα ζήσουμε το παράδοξο –για την Ελλάδα- της εξάντλησης της τετραετίας, μόλις καβατζάρουμε τα Χριστούγεννα θα βρεθούμε πια σε κανονική προεκλογική περίοδο. Τέλη Απριλίου ή αρχές Μαΐου θα πάμε στην κάλπη για να ψηφίσουμε. Είμαστε λοιπόν στην τελική ευθεία κι ας μεσολαβεί ένας σκληρός χειμώνας, στον οποίον όλες οι πολιτικές δυνάμεις πλην της κυβέρνησης, έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους για ανατροπή των σημερινών δημοσκοπικών δεδομένων.
Για διπλές κάλπες
Το δεύτερο παράδοξο –μετά την εξάντληση της συνταγματικής προθεσμίας- είναι ότι πάμε σίγουρα για προαναγγελθείσες διπλές κάλπες. Η πρώτη θα στηθεί τέλη Απριλίου και η δεύτερη σαράντα με πενήντα μέρες αργότερα, δηλαδή μέσα Ιουνίου. Αυτό δεν το υπαγορεύει το Σύνταγμα, αλλά τα εκλογικά συστήματα και μια απλή ανάγνωση των απόψεων που έχουν διατυπώσει όλα τα κόμματα. Για τους λιγότερο ενημερωμένους αναγνώστες, εξηγώ. Οι πρώτες εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική, άρα δεν υπάρχει περίπτωση αυτοδυναμίας κάποιου κόμματος. Μόνο με κυβερνητική συμμαχία κομμάτων μπορεί να προκύψει κυβέρνηση.
Κομβικής σημασίας οι πρώτες εκλογές
Κι επειδή –όπως θα δούμε παρακάτω- αυτό δεν φαίνεται στον ορίζοντα, θα έρθει η δεύτερη κάλπη, αφού μεσολαβήσει ένα δεκαήμερο άκαρπων διερευνητικών επαφών και μια δεύτερη προεκλογική περίοδος ενός μήνα. Άρα φτάνουμε Ιούνιο, μέσα στον οποίον θα ψηφίσουμε με σύστημα ενισχυμένης που δίνει κλιμακωτό μπόνους στο πρώτο κόμμα, άρα κάνει πιθανή την επίτευξη αυτοδυναμίας. Τα κόμματα που έχουν χιλιομελετήσει τα συστήματα και τα σενάρια, ξεκινούν την μάχη θεωρώντας τις πρώτες εκλογές κομβικές για τις εξελίξεις και όχι μια παρένθεση άνευ σημασίας. Έχουν δίκιο, το αποτέλεσμα της πρώτης κάλπης θα είναι καθοριστικό για το κλίμα της δεύτερης μάχης.
Το παράλογο και το λογικό
Όμως ζούμε στην Ελλάδα. Που θα πει ότι το παράλογο συναντάται συχνότερα από το λογικό. Η απλή αναλογική, με την οποία γίνονται οι πρώτες εκλογές, είναι το κατ’ εξοχήν σύστημα των κυβερνητικών συνεργασιών. Αποκλείοντας την μονοκρατορία ενός κόμματος εκτός κι αν πάρει το 51% των ψήφων, στην πραγματικότητα επιβάλλει τις συνεργασίες των κομμάτων. Το κόμματα μας όμως, έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν σκοπεύουν να συνεργαστούν με κανέναν. Το λένε με διάφορους τρόπους, αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Συνεργασία γιοκ.
Επίσης, η απλή αναλογική είναι το κατ’ εξοχήν σύστημα υπέρ των μικρών κομμάτων. Τους προσδίδει μεγάλη κοινοβουλευτική και διαπραγματευτική δύναμη, εις βάρος των μεγαλύτερων πολιτικών σχηματισμών. Παρά ταύτα, τα ελληνικά μικρά κόμματα έχουν ήδη διατυπώσει τόσο αποτρεπτικές θέσεις για τις πιθανές συνεργασίες, που νομοτελειακά θα οδηγήσουν σε αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης μετά την πρώτη αναμέτρηση. Άρα οδηγούν από μόνα τους τις εξελίξεις σε δεύτερη κάλπη,η οποία θα τα πετσοκόψει κοινοβουλευτικά και θα μηδενίσει την διαπραγματευτική τους δύναμη. Παράλογο, πλην αληθινό.
Στόχος της ΝΔ η αυτοδυναμία
Η χαρτογράφηση των πολιτικών φορέων και των θέσεων τους αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ο μόνος που από την αρχή είχε καταδικάσει την απλή αναλογική ως καταστροφική και είχε ξεκαθαρίσει ότι στόχος της ΝΔ είναι η αυτοδυναμία. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι θα επιστρέψει άμεσα την διερευνητική εντολή που θα πάρει από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, για να επιταχύνει την δεύτερη κάλπη. Το δίλημμα του (αν και με ποιον θα προσπαθήσει να συνεργαστεί) ενδέχεται να εμφανιστεί εφόσον και μετά τις επαναληπτικές εκλογές δεν καταφέρει να πιάσει τους 151 βουλευτές. Σ’ αυτή την περίπτωση, μόνο με το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να σκεφτεί συνεργασία, πιθανότητα που σήμερα μοιάζει μηδενισμένη λόγω των υποκλοπών. Τον κ. Βελόπουλο τον έχει αποκλείσει ρητά και κατηγορηματικά.
Τσίπρας ο… εμπνευστής
Ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο εμπνευστής και ο μέγας θιασώτης της απλής αναλογικής. Έχει δηλώσει όμως κατ’ επανάληψη ότι βλέπει συνεργασίες μόνο την αριστερή πλευρά του πολιτικού φάσματος, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος είχε τέσσερα χρόνια απροβλημάτιστης συγκυβέρνησης με τον ακροδεξιό Πάνο Καμμένο. Τώρα καταγγέλλει κάθε πιθανή σύμπραξη άλλων με ακραία δεξιά κόμματα. Πάνω στην λογική της εξ’ αριστερών συμμαχίας, είχε κατ’ αρχήν κυκλοφορήσει από στελέχη της Κουμουνδούρου το σενάριο μιας κυβέρνησης ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, Βαρουφάκη και ΚΚΕ. Το σενάριο όχι μόνο δεν περπάτησε, αλλά δημιούργησε τόσο πολλές αντιδράσεις (λόγω των αναμνήσεων του 2015) που αποσύρθηκε άρον-άρον.
Ο σταθερός αποδέκτης του πολιτικού καμακιού του ΣΥΡΙΖΑ για μετεκλογική συνεργασία, είναι το ΠΑΣΟΚ του κ. Ανδρουλάκη. Ο κ. Ανδρουλάκης όμως δεν χάνει ευκαιρία να πει ότι δεν πρόκειται να συνεργαστεί με τον Αλέξη. Κοντολογίς, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται μπροστά στην ακόλουθη παράδοξη κατάσταση. Θέλει να συνεργαστεί με τον κ. Βαρουφάκη αλλά δεν το λέει και κυνηγά το ΠΑΣΟΚ το οποίο όμως αρνείται κάθε σχέση μαζί του. Το τελειωτικό δε χτύπημα στην (δική του) απλή αναλογική, την έδωσε εσχάτως ο κ. Τσίπρας στην ΔΕΘ. Ξεκαθάρισε ότι θα προσπαθήσει να δημιουργήσει κυβέρνηση συνεργασίας, μόνο αν είναι πρώτος στις εκλογές. Αυτό βέβαια αλλοιώνει την βαθύτερη ουσία του ίδιου του συστήματος που η λογική του δεν θέτει τέτοιες προϋποθέσεις, αλλά κυρίως ξεκαθαρίζει ότι την επομένη των πρώτων εκλογών δεν υπάρχει περίπτωση σχηματισμού κυβέρνησης. Γιατί; Μα διότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι μακράν δεύτερος, σύμφωνα με όλα τα (ως σήμερα) δημοσκοπικά δεδομένα.
Και ο Ανδρουλάκης;
Ο Νίκος Ανδρουλάκης πάλι, είναι υπέρ της απλής αναλογικής, αλλά δεν σκοπεύει να γίνει το «δεκανίκι» κανενός. Αλλόκοτη θέση, διότι όταν η χώρα έχει ένα εκλογικό σύστημα που επιβάλλει συνεργασίες, αυτές δεν μπορεί να κατονομάζονται από τις πολιτικές δυνάμεις ως «δεκανίκια». Πέραν τούτου, είναι παράλογο και αντίθετο σε κάθε έννοια λαϊκής κυριαρχίας, να υποστηρίζει κάποιος αρχηγός ότι αγνοεί την λαϊκή εντολή που θέλει τον κ. Μητσοτάκη ή τον κ. Τσίπρα πρωθυπουργούς και στην θέση τους επιβάλλει για πρωθυπουργό κάποιον άλλον δίχως λαϊκή νομιμοποίηση. Τέλος πάντων, το (τρίτο με τα σημερινά δεδομένα) ΠΑΣΟΚ είναι η πιο πολύφερνη νύφη των μετεκλογικών συνεργασιών, αλλά και η πιο τρελιάρα απ’ όλους. Είτε αρνείται πεισματικά να πει τι θα κάνει την επομένη της κάλπης, είτε λέει κάτι παλαβά που αποκλείουν τους αρχηγούς των δυο μεγάλων κομμάτων.
Βαρουφάκης και Βελόπουλος
Πηγαίνοντας πιο κάτω στην κλίμακα, τα πράγματα μπερδεύονται εξίσου. Ο κ. Βαρουφάκης λέει ότι θα δεχόταν μια συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ (όχι με την ΝΔ) αλλά υπό την απαρέγκλιτη προϋπόθεση ότι θα έχουν γίνει προγραμματικές συζητήσεις ανάμεσα στα δυο κόμματα, πριν τις εκλογές όχι μετά. Κάτι τέτοιο δεν θέλει ούτε να διανοηθεί ο κ. Τσίπρας. Μετεκλογικά παζάρια για διαμοιρασμό υπουργείων και κρατικών θέσεων δεν δέχεται ο κ. Βαρουφάκης. Οπότε, αδιέξοδο. Ο κ. Βελόπουλος πάλι, λέει ότι δεν θα συνεργαστεί με κανέναν. Το ενδιαφέρον είναι ότι ούτε και κανένα από τα μεγάλα κόμματα τον θέλει για συνεταίρο, ειδικά ο κ. Μητσοτάκης. Πέραν των διαφόρων ψεκασμένων θέσεων που διατυπώνει, ο κραυγαλέος φιλοπουτινισμός του θα δημιουργούσε αυτομάτως πρόβλημα του κυβερνητικού σχήματος στην Ευρώπη.
ΚΚΕ: Με κανέναν και ποτέ!
Τέλος μένει το ΚΚΕ, που έχει πάγια θέση ότι δεν θα συνεργαστεί ποτέ και με κανέναν. Θεωρεί όλα τα υπόλοιπα κόμματα κομμάτια του συστήματος που θέλει να γκρεμίσει και δεν δείχνει την παραμικρή διάθεση να βοηθήσει οποιοδήποτε απ’ αυτά. Εξάλλου, το ΚΚΕ δεν δέχεται καν την ανάγκη για κυβερνησιμότητα στον τόπο, αν μπορούσε να αφήσει την χώρα δίχως κυβέρνηση επί χρόνια θα το έκανε ευχαρίστως διότι αυτό θα όξυνε τις ταξικές αντιθέσεις και διευκόλυνε την δική του επικράτηση. Στον Περισσό μάλιστα, απορρίπτουν άνευ συζήτησης και κάθε σενάριο που λέει ότι το ΚΚΕ μπορεί να μην δώσει ψήφο εμπιστοσύνης αλλά ψήφο ανοχής σε μια συμμαχική κυβέρνηση. Ούτε από δω υπάρχει φως, το λοιπόν.
Με δυο λόγια, πάμε για εκλογές μ’ ένα σύστημα που πρώτα το ψηφίσαμε μετά βαΐων και κλάδων και μετά κάνουμε τα πάντα για να ακυρώσουμε την ουσία του. Για να βρεθούμε μετά (από δύο ή τρεις αναμετρήσεις) σε μια αυτοδυναμία την οποία όλοι θα κατακεραυνώνουμε ως σύστημα του ενός. Η αιώνια Ελλάδα που όλοι αγαπήσαμε.
