Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
του Δημήτρη Φρέσκου
Καθώς ξετυλίγεται το κουβάρι της τραγικής συντριβής του ουκρανικού αεροσκάφους Antonov, το βράδυ του περασμένου Σαββάτου στην Καβάλα, τα αναπάντητα ερωτήματα πληθαίνουν μαζί με τα κενά, για το τι ακριβώς συνέβη πραγματικά.
Η υπόθεση αποκτά πλέον τις διαστάσεις ενός θρίλερ, στο οποίο εμπλέκονται κυβερνήσεις, υπηρεσίες πληροφοριών και πρόσωπα που θεωρούνται «κεφάλια» στο παράνομο εμπόριο όπλων σε εμπόλεμες ζώνες.
Δεν είναι τυχαίο πως η Αθήνα δήλωσε εξ αρχής και επίμονα… άγνοια για το περιεχόμενο του φορτίου του αεροσκάφους, ενώ έχει προχωρήσει σε διάβημα τόσο προς τη Σερβία όσο και προς τον Ουκρανό πρέσβη στην Αθήνα. Το γεγονός αυτό και μόνο αποδεικνύει πως οι εμπλεκόμενες πλευρές, κάτι δεν λένε ή απλά καθυστερούν να πουν. Σε κάθε περίπτωση, οι πιθανότητες να μην γνώριζαν οι ευαίσθητες υπηρεσίες της χώρας για το φορτίο και την αποστολή του μοιραίου αεροσκάφους μεταφοράς στρατιωτικού υλικού, είναι μηδαμινές.
Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί ένα ακόμα μυστήριο. Τα αλλεπάλληλα ταξίδια που έκανε το Antonov για 48 ώρες, πριν γίνει «φέρετρο» για το οκταμελές ουκρανικής καταγωγής πλήρωμά του και την καταστροφή του 11,5 τόνων φορτίου (κυρίως όλμους σερβικής κατασκευής) που μετέφερε.
Οι «περίεργες πτήσεις» σε Βοσνία, Τουρκία και Σερβία
Επισήμως το Antonov- An 12BK εκτελούσε πτήση από τη Νις της Σερβίας με προορισμό το Αμάν της Ιορδανίας. Αυτό είναι, όμως, μόνο το τελευταίο δρομολόγιο με τη θλιβερή κατάληξη. Αδιάψευστος μάρτυρας το flightradar24.com, η συνδρομητική βάση δεδομένων η οποία καταγράφει σε πραγματικό χρόνο το στίγμα εκατοντάδων χιλιάδων αεροσκαφών ανά την υφήλιο. Εκεί είναι που καταγράφονται αφίξεις του μοιραίου μεταγωγικού αεροσκάφους σε τέσσερα διαφορετικά αεροδρόμια τεσσάρων διαφορετικών χωρών, μέσα σε λιγότερο από 48 ώρες.
Όλα γίνονται με τρόπο που δείχνουν «ενιαία αποστολή». Το Antonov ξεκίνησε το πρωινό της 15ης Ιουλίου από το αεροδρόμιο του Σεγάγεβο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και προσγειώθηκε στο Βελιγράδι μισή ώρα αργότερα. Δύο ώρες μετά, απογειώθηκε και έφτασε στο αεροδρόμιο της Άγκυρας. Εκεί παρέμεινε μία μέρα. Το μεσημέρι της επομένης (16/7) απογειώθηκε για να φτάσει στις 16:09′ στο Σερβικό αεροδρόμιο της πόλης Νις. Μετά από παραμονή 4,5 ωρών επί Σερβικού εδάφους, ξεκίνησε το ταξίδι του με προορισμό το Αμμάν της Ιορδανίας. Η …μοίρα είχε όμως άλλα σχέδια.
Τι γνωρίζουν οι ελληνικές αρχές; Οι «…στάσεις» στην Κρήτη
Η κινητικότητα και οι προορισμοί δείχνουν πως πιθανότατα το ναυλωμένο αεροσκάφος εκτελούσε μυστική στρατιωτική αποστολή. Η επιχείρηση παραμένει άγνωστο αν τελούσε υπό Νατοϊκή επίβλεψη. Αυτό θα το μάθουμε αργότερα, όπως και αν το ελληνικό υπουργείο Άμυνας παρακολουθούσε τον οργασμό δρομολογίων.
Όμως, το παζλ του μυστηρίου που περιβάλει το αεροσκάφος διαθέτει και κομμάτια «περίεργων» πτήσεων σε ελληνικά αεροδρόμια. Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από την ίδια βάση δεδομένων πτήσεων (flightradar24.com) το ουκρανικό Antonov-12, μόλις τον περασμένο μήνα είχε προσγειωθεί δύο φορές -στις 7 και στις 17 Ιουνίου- σε ελληνικό έδαφος, στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου στην Κρήτη. Και στις δύο ημερομηνίες, το μοιραίο αεροσκάφος φαίνεται να χρησιμοποίησε το αεροδρόμιο του Ηρακλείου ως σταθμό τράνζιτ, παραμένοντας για περίπου μία ώρα κάθε φορά.
Ο γρίφος γίνεται ακόμη πιο δισεπίλυτος, όταν κάποιος αναζητήσει τα αναλυτικά στοιχεία των πτήσεων, στα οποία φαίνεται πέρασμα από τη χώρα μας. Και στις δύο περιπτώσεις το στίγμα της πτήσης, περιέργως, δεν καταγράφεται και δεν υπάρχει στο σύστημα. Η διαδρομή του Antonov πριν και μετά το αεροδρόμιο Ηρακλείου, άγνωστο γιατί, παραμένει ασαφής .
Αινιγματική η παρουσία του Antonov στο Ηράκλειο
Το flightradar24 καταγράφει προσγείωση του ουκρανικού αεροσκάφους στο Ηράκλειο στις 7.06 π.μ. της 7 Ιουνίου 2022. Πριν από αυτό, εμφανίζεται να πετά πάνω από τα σύνορα Αλγερίας-Τυνησίας, χωρίς να προκύπτει το αεροδρόμιο από το οποίο είχε ξεκινήσει. Αναχώρησε μια ώρα αργότερα στις 8.01 π.μ. και προσγειώθηκε τελικά στις 10.07 π.μ. στο Τελ Αβίβ, που ήταν ο τελικός του προορισμός.
Στις 17 Ιουνίου 2022 προκύπτει ότι απογειώθηκε στις 17.02 από το Παρίσι. Ως ενδιάμεσος σταθμός της πτήσης φαίνεται το Ηράκλειο στις 22.22. Όταν απογειώνεται και πάλι στις 23.18, το στίγμα του χάνεται πάνω από το Λιβυκό πέλαγος, μεταξύ της Κρήτης και των ακτών της Βόρειας Αφρικής.
Απαντήσεις για την παρουσία του αεροσκάφους σε ελληνικό έδαφος και το φορτίο που τότε μετέφερε, δεν έχουν δοθεί.
Προκύπτει μεταφορά οπλισμού κρυφά από το ΝΑΤΟ;
Το Antonov, αναμφισβήτητα, κατά τη μοιραία πτήση έφερε ευαίσθητο στρατιωτικό υλικό που παρέλαβε κατά τις πτήσεις του σε χώρες παραγωγής οπλισμού, όπως η Τουρκία και η Σερβία. Ο πιλότος, όταν διαπίστωσε τη βλάβη, επέλεξε επιστροφή και όχι προσγείωση στο κοντινό στρατιωτικό αεροδρόμιο της Λήμνου. Στα δύσκολα δεν επέλεξε να προσθαλασσώσει το αεροπλάνο. Για κάποιους όλα αυτά αποτελούν στοιχεία πως είχε σαφή εντολή να κρατήσει μυστικό το είδος του φορτίου και ίσως την ταυτότητα των επιβατών που μετέφερε.
Ο Σέρβος έμπορος όπλων και οι κυρώσεις από τις ΗΠΑ
Σύμφωνα με τον υπουργό Άμυνας της Σερβίας, Νεμπόισα Στεφάνοβιτς, το επικίνδυνο φορτίο με τους 11,5 τόνους φωτιστικά βλήματα όλμων και εκπαιδευτικά βλήματα όλμων προορίζονταν για τις Ένοπλες Δυνάμεις του Μπαγκλαντές και εξήχθησαν από τη σερβική εταιρεία Valir DOO.
Αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ της Σερβίας εμφανίζουν πίσω από την υπόθεση, ως πραγματικό ιδιοκτήτη της Valir DOO, το Σέρβο έμπορο όπλων Slobodan Tesic, ο οποίος χαρακτηρίζεται από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ως «ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους όπλων και πυρομαχικών στα Βαλκάνια» και βρίσκεται αντιμέτωπος με αμερικανικές κυρώσεις, από το Δεκέμβριο του 2017.
Το αεροπλάνο είχε ναυλωθεί από τη Valir DOO για τη μεταφορά του στρατιωτικού υλικού στο Μπαγκλαντές, με δύο προγραμματισμένες στάσεις στο Αμμάν της Ιορδανίας και στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας. Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς πως και οι δύο χώρες συνορεύουν με εμπόλεμες ζώνες, τη Συρία και την Υεμένη αντίστοιχα…
Ποιος είναι ο Slobodan Tesic;
Ο Σέρβος έμπορος όπλων Slobodan Tesic είναι γνωστός για τις διασυνδέσεις του με κυβερνήσεις αναπτυσσόμενων χωρών, που είναι και οι καλύτεροι πελάτες του. Ειδικότητά του οι έμμεσες ή άμεσες δωροδοκίες κυβερνητικών στελεχών, προκειμένου να εξασφαλίσει συμβόλαια πώλησης όπλων, ακόμη και όταν οι διεθνείς οργανισμοί το απαγορεύουν.
Για αυτούς του λόγους, από το 2003 μέχρι το 2012 βρισκόταν στον κατάλογο των Ηνωμένων Εθνών ως ανεπιθύμητος, ενώ του είχαν απαγορευθεί τα ταξίδια λόγω παραβίασης κυρώσεων του ΟΗΕ κατά των εξαγωγών όπλων στη Λιβερία.
Όλα αυτά άλλαξαν όταν στη Σερβία ανέλαβε την εξουσία το Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα. Η νέα κυβέρνηση κατάφερε να διαγράψει τον Slobodan Tesic από τη μαύρη λίστα των Ηνωμένων Εθνών, ενώ του χορηγήθηκε διπλωματικό διαβατήριο για τις μετακινήσεις του, χωρίς φυσικά να είναι διπλωμάτης.
Στις 4 Οκτωβρίου 2021, η Τυνησία εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης για τον Slobodan Tesic, με την κατηγορία της διαφθοράς και του ξεπλύματος μαύρου χρήματος.
«Δουλειές» στις ΗΠΑ, παρά τις κυρώσεις
Για ξέπλυμα μαύρου χρήματος ο Tesic βρίσκεται και στο στόχαστρο του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ . Του έχουν επιβληθεί κυρώσεις, ενώ έχουν παγώσει τα περιουσιακά του στοιχεία .Το 2019, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις και σε εννέα συνεργάτες του που «ενεργούσαν για λογαριασμό ή εξ ονόματός του», σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές.
Η εταιρεία Valir DOO καταχωρήθηκε μόλις δύο εβδομάδες μετά την επιβολή των νέων κυρώσεων. Τα διευθυντικά της στελέχη συνδέονται στενά με τον ίδιο ή μέλη της ομάδας του. Και ενώ ο Tesic δεν μπορεί να συναλλάσσεται με καμία εταιρεία στις ΗΠΑ, η Valir DOO, που σκιωδώς διαχειρίζεται, εξήγαγε 249 τόνους σερβικών όπλων τα τελευταία δύο χρόνια. Μόνο το 2020, η εταιρεία δήλωσε ετήσια έσοδα 15,4 εκατ. δολάρια, μόλις ένα χρόνο μετά την ίδρυσή της.
Οι Ουκρανοί και η Offshore με έδρα την Κύπρο
Αν τελικά η «αποστολή» του Antonov δεν ήταν γνωστή στο ΝΑΤΟ και οι ελληνικές αρχές είναι ειλικρινείς όταν λένε πως δεν γνώριζαν το παραμικρό για το φορτίο της πτήσης, τότε, εκτός του Slobodan Tesic, απαντήσεις χρωστά και ο ιδιοκτήτης της ουκρανικών συμφερόντων εταιρείας MERIDIAN, και ίσως, η κυβέρνηση του Κίεβου που έχει, ενδεχομένως, ρόλο στην υπόθεση.
Η ουκρανική εταιρεία MERIDIAN του Ολεξάντρ Μπογκτάνοβιτς, που σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στην ιστοσελίδα της, ιδρύθηκε το 2003, βρίσκεται πίσω από το αεροσκάφος που κατέπεσε έξω από την Καβάλα. Ο Μπογκτάνοβιτς εμφανίζεται ως στενός συνεργάτης του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ για επείγουσες παραδόσεις φορτίων, μεταξύ αυτών στρατιωτικού υλικού, ενώ υλοποιεί πτήσεις τσάρτερ σε όλον τον κόσμο, συνεργαζόμενος με κρατικές αρχές και ΜΚΟ για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας.
Η ουκρανική MERIDIAN χρησιμοποιεί για αυτό το λόγο τρία αεροσκάφη τύπου Antonov-12, τα οποία, ωστόσο, δεν της ανήκουν και φέρεται να τα διαχειρίζεται με μακροχρόνια μίσθωση από την κυπριακή DS Air Cyprus.
Η εγγεγραμμένη στην Κύπρο ως εταιρεία Limited, περιορισμένης ευθύνης δηλαδή, DS Air INC. (Cyprus), σύμφωνα με τον Κυπριακό Οργανισμό Καταχώρησης, είναι ενεργή με έδρα τη Λευκωσία.
