Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
της Κωνσταντίνας Δ. Καρακώστα
Η εκπαίδευση αποτελεί τον κυριότερο θεσμικό φορέα στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Η ενίσχυση της παραγωγικότητας της εργασίας, η αύξηση της καινοτόμου δύναμης της οικονομίας, η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών και η διάδοση των γνώσεων, αναπτύσσονται μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα. Για τον λόγο αυτό, η εκπαίδευση βρίσκεται πάντοτε σε άμεση συνάρτηση με την αγορά εργασίας, ή τουλάχιστον θα πρέπει να βρίσκεται, καθώς το εκπαιδευόμενο ανθρώπινο δυναμικό είναι αυτό που θα οδηγήσει στην συνέχεια την οικονομική ανάπτυξη.
Έχοντας επίγνωση αυτής της πραγματικότητας, οι κυβερνήσεις προσπαθούν να οργανώσουν και να εξελίξουν τα εκπαιδευτικά τους συστήματα, στοχεύοντας μακροπρόθεσμα στην οικονομική τους ανάπτυξη μέσα από την επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο. Σε χώρες μάλιστα αναπτυγμένες, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και υψηλές εισοδηματικές κλίμακες, αναπτύχθηκαν σπουδαία ιδιωτικά πανεπιστήμια, επιβεβαιώνοντας αυτή την άρρηκτη σχέση που μόλις σημειώθηκε. Τα τελευταία χρόνια έχουν εκπονηθεί πολλές μελέτες που αποτυπώνουν επί του πεδίου τον αντίκτυπο που έχει η εκπαίδευση στην οικονομική αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ και τον ρόλο της φοίτησης στην εξέλιξη του ανθρώπινου δυναμικού. Το σύστημα των ελληνικών πανεπιστημίων ήταν πάντα δομημένο συγκεντρωτικά και στη βάση μιας εξοντωτικής γραφειοκρατίας.
Λίγο πριν το τέλος του 2023, ο Υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης ανακοίνωσε την ίδρυση μη κρατικών μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ, εισάγοντας σε μια νέα εποχή την τριτοβάθμια εκπαίδευση της χώρας. Οι αλλαγές που πρόκειται να συμβούν τα επόμενα χρόνια, συνιστούν χωρίς αμφιβολία σπουδαία μεταρρύθμιση. Ξεκίνησε έκτοτε μια συζήτηση ανάμεσα στους υποστηρικτές και τους πολέμιους του εγχειρήματος. Τις τελευταίες ημέρες, όμως, οι δρόμοι κλείνουν από τις πορείες, οι μαθητές των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας χάνουν μαθήματα για το άρθρο 16 που αφορά στην τριτοβάθμια, οι εξεταστικές σε πολλά πανεπιστήμια κινδυνεύουν να τιναχτούν στον αέρα. Δάσκαλοι, καθηγητές, μαθητές και φοιτητές πολλοί από τους οποίους φοίτησαν σε ιδιωτικά σχολεία, πλήρωσαν και πληρώνουν τα ιδιωτικά φροντιστήρια και τους ιδιώτες εκπαιδευτικούς που έρχονται στο σπίτι τους, θεωρούν ότι το πανεπιστήμιο οφείλει να είναι μόνο δημόσιο.
Αισθάνονται περήφανοι όταν βλέπουν τους τοίχους γεμάτους γκράφιτι, όταν χάνονται οι εξεταστικές εξαιτίας των καταλήψεων, όταν καταστρέφονται χώροι εργαστηρίων, όταν οι ακαδημαϊκές αυλές τους γίνονται τόποι υποδοχής και συγκέντρωσης παράνομων ομάδων. Αδιαφορούν πλήρως για όλους εκείνους τους φοιτητές που θέλουν να σπουδάσουν σε συνθήκες κανονικότητας, που δεν θέλουν το κρατικό πανεπιστήμιο να είναι ένα πανεπιστήμιο-όμηρος και την ακαδημαϊκή λειτουργία του έρμαιο.
Στους εχθρούς της εξωστρέφειας που επιχειρεί ο Πιερρακάκης, δεν είναι μόνο οι διάφοροι φοιτητές και καθηγητές. Ας μην είμαστε υποκριτές. Πολέμιοι της μεταρρύθμισης του υπουργού είναι και όλοι εκείνοι που δεν θέλουν με ειλικρίνεια να παραδεχτούν ότι δημιουργήθηκαν σχολές σε μικρές πόλεις και κωμοπόλεις έπειτα από κομματικές πιέσεις τοπικών βουλευτών, χωρίς να υπάρχει καμία απολύτως πρόβλεψη σύνδεσής τους με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Πόσοι μπορούν να μιλήσουν ελεύθερα χωρίς να νιώθουν ότι τους πιέζουν οι δεσμεύσεις των συντεχνιακών συμφερόντων τους, των οικονομικών συμφερόντων τους, των κομματικών συμφερόντων τουςꓼ
Τα κατά τόπους κέντρα επιρροής και η κομματική πελατεία δεν επιτρέπουν τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις, γιατί πραγματικά όλα αυτά δεν νοιάζονται για το μέλλον των παιδιών, αλλά για τα οφέλη της εκλογικής βάσης. Πόσοι αναρωτήθηκαν αν πραγματικά αξίζει το υστέρημα από τον οικογενειακό προϋπολογισμό για να σπουδάζουν τα παιδιά σε σχολές που δεν θα τους εφοδιάσουν για το εργασιακό τους μέλλονꓼ Αυτό είναι το ζητούμενο και όχι οι καταλήψεις, ή οι στομφώδεις εκφράσεις περί γενικής και αόριστης πολιτικής ευθύνης.
Κωνσταντίνα Δ. Καρακώστα
Επίκ. Καθηγήτρια Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας
