Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
του Κωνσταντίνου Μπούρα
Η διαμεσολαβημένη εμπειρία είναι ένα ασφαλές μέσον όχι μόνον να καταδυθούμε στο Συλλογικό Ασυνείδητο και να αντιμετωπίσουμε τα μυστήρια τής ζωής και του θανάτου με αποτελεσματικό τρόπο αλλά και για να βιώσουμε την αρραγή ενότητα με το ανθρώπινο είδος στην αρχή και με όλα τα άλλα ζωντανά και έμβια όντα αφετέρου.
Αρχή σοφίας ονομάτων επί-Σκεψις. Μουσείον, Μούσες, Μουσηγέτης, μουσόληπτος. Κι έπειτα έμπνευση, εμπνευσμένος, ταλαντούχος… Poeta Vates έλεγαν τον θεόπνευστο «Ποιητή Προφήτη» οι Λατίνοι θεωρητικοί τής Λογοτεχνίας.
Στην Πνευματική Ιστορία τής Γης, ο πλατωνικός (ή μη) «Κόσμος των Ιδεών», είτε βρίσκεται στην έβδομη διάσταση, στον έβδομο ουρανό κι ακόμα πέρα είτε είναι απλώς το “cloud” τής Ανθρωπότητας, η λεγόμενη «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» μοιάζει πολύ με το κλίμα: όταν βρέχει ποτίζονται όλα κι ο ήλιος λάμπει «επί δικαίων και αδίκων». Είναι ο ίδιος αυτός ήλιος που αποχαιρετά η μελλοθάνατη σοφόκλεια Αντιγόνη πριν μεταβεί στον κόσμο των σκιών προκειμένου να περάσει Αντίπερα, στο Επέκεινα, εκεί, όπου θα ζήσει – όπως λέει – περισσότερο χρόνο παρά εδώ.
Αυτήν ακριβώς τη χωροχρονική γεφύρωση επιτυγχάνουμε δια των παντοειδών ποικιλόμορφων θεματικών, ιστορικών, αρχαιολογικών, πολεμικών, φυσιολατρικών, γεωλογικών, ζωολογικών μουσείων. Η εκπαιδευτική διάσταση μιας ψηφιακής ή δια ζώσης περιηγήσεως είναι προφανής αλλά όχι πάντα. Επιτυγχάνεται με υποσυνείδητους τρόπους, όχι μόνον δια της μιμήσεως αλλά και δια της ενσυναισθήσεως.
Τα ονόματα, τα τοπωνύμια έχουν την δική τους ενεργειακή ψυχοδυναμική δόνηση. Από την πανάρχαια και άγνωστη σε εμάς γλώσσα των μυστηριωδών Πελασγών φτάσανε έως εμάς και χρησιμοποιούνται ατόφιες λέξεις με δύο ταυ ή δύο σίγμα όπως: θάλασσα, μέλισσα, γλώσσα, Λυκαβηττός, Υμηττός, Ιλισσός, Ανάβυσσος, Θεσσαλός… Ελλείψει …Διαδικτύου, Τεχνητής Νοημοσύνης, Τυπογραφίας ο προελληνικός αυτός πολιτισμός είναι ακόμη σήμερα δυσεξερεύνητος. Ίσως κάποτε με τη βοήθεια των Νέων Τεχνολογιών να μάθουμε κάτι περισσότερο για τους λαούς που βρέχονταν από τη Μεσόγειο. Κι αυτό είναι το ζητούμενο.
Εικόνες απο το Μουσείο της Ακρόπολης. Δευτέρα 19 Ιουνίου 2023 (ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ/EUROKINISSI)
Από το παράδειγμα αυτό είναι σαφές το τι ψάχνουμε: τις ρίζες μας, τον «υδροφόρο ορίζοντα» της Ανθρωπότητας. Μνημεία, ερείπια, «σήματα», μνήματα, αναθήματα… είναι τα αντίδοτα στη Λήθη που είναι το αντίθετο τής α-Λήθειας. Το Φως είναι πληροφορία, γνώση, εμπειρία, ανακούφιση, τροφοδοσία, χαρά, μεταβολισμός, ζωή.
Κι είναι περίεργο πώς η ζωή επιβιώνει μέσα από ξερά, «νεκρά», στυγνά, «ψυχρά» έργα Λόγου και Τέχνης, που είναι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε περνώντας από εδώ. Ίχνη στην άμμο που θα τα σβήσει το ηρακλείτιο ρεύμα τού Καιρού είναι οι απεγνωσμένες προσπάθειες να επικοινωνήσουμε με τον εσώτερο εαυτό μας και με τους ομοίους μας, με εκείνους που δεν θα έχουν τη χαρά να μας συναντήσουν, με εκείνους που θα επωφεληθούν – δια της ενσυναισθήσεως – από την δική μας διαμεσολαβημένη, διακειμενική, επι-κοινωνούμενη εμπειρία μας.
«Είναι καιρός να πούμε τα λιγοστά μας λόγια, γιατί η ψυχή μας αύριο κάνει πανιά», λέγει ο πρώτος Νομπελίστας Ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης.
Ανατριχιάζω κάθε φορά σύγκορμος όταν βλέπω στις προθήκες τους μετρό πήλινα φέρετρα, νεκρικούς αμφορείς, αγγεία σπονδών, υδροδοτικά δίκτυα, απεικονίσεις αρχαίων πηγαδιών. Αφ’ ενός μεν συνειδητοποιώ τη φθαρτότητα αφ’ ετέρου σκέφτομαι πως περνάει η μέρα χωρίς να έχω προλάβει ακόμη να κάνω κάτι κοινωφελές, ευεργετικό, «αθάνατο», αξιομνημόνευτο, γενναίο, αυτοθυσιαστικό, ηρωικό για τους άλλους πρώτα και για τον ταπεινό εαυτό μου μετά. Αυτή ακριβώς είναι η τραγική διαφορά τού Ανθρώπου από τα άλλα εν δυνάμει έλλογα όντα: συνειδητοποιούμε το επερχόμενο τέλος και θέλουμε να διακτινιστούμε-διαιωνιστούμε στο Επέκεινα «σκαλίζοντας σημάδια στις πέτρες που θα τα σβήσει ο Καιρός». Τόσο απλά.
Ό μεγάλος Αλεξανδρινός Ποιητής Κ. Π. Καβάφης, στους δικούς του «Τρώες» [1905] γράφει με ανεξίτηλη διαχρονική μελάνη: «Είν’ η προσπάθειές μας, των συφοριασμένων· είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων». Όχι όμως. Υπάρχει ελπίδα στο Φως, εις το ομηρικόν Φάος, στην αενάως μεταμορφούμενη Υλοενέργεια, στην αποθηκευμένη και ελευθέρως μεταδιδόμενη Πληροφορία, που χάρη στα κτηριακά αλλά και στα άϋλα Μουσεία λειτουργεί υπέρ της Συλλογικής Μνήμης.
Κι αν η Ιστορία έχει το (καλό ή κακό, ανάλογα) συνήθειο να επαναλαμβάνεται οι αποτυπώσεις των συνεπειών των όποιων επιλογών μας λειτουργούν ως διαρκής υπόμνησις τού «αντιπεπονθότος», της αδήριτης σχέσεως μεταξύ αιτίου και αιτιατού (κοινώς «κάρμα»). Αυτή τη λειτουργία των μουσείων με ποικίλες εκπαιδευτικές, καλλιτεχνικές, λογοτεχνικές, διαπολιτιστικές, πνευματικές συνδημιουργικές διαδράσεις θα πρέπει να προκρίνουμε και να προτάξουμε, εάν θέλουμε ο εικοστός πρώτος αιώνας να οδηγήσει την Ανθρωπότητα σε μια καινούργια Αναγέννηση, να επαναφέρει τις οικολογικές ισορροπίες, να επανασυνδεθεί η πάλαι ποτέ «κορωνίδα τής Δημιουργίας» με την κακοποιημένη Φύση, να διατηρήσουμε την ευμάρεια τού πλανήτη και την Ισόνομη Δικαιοσύνη για όλα τα όντα, υλικά τε και έμψυχα.
Η τεχνολογία μάς επιτρέπει πολλά ταξίδια στο παρελθόν (χωρίς καμία κυριολεκτική «Μηχανή τού Χρόνου»). Οι ψηφιακές εφαρμογές στα κινητά μας τηλέφωνα και στις άλλες ηλεκτρονικές μας συσκευές θα επαυξηθούν, θα βελτιωθούν, θα αναπτυχθούν, χάρη στη Ρομποτική και στις Κβαντικές Υπολογιστικές Μηχανές τού μέλλοντος. Η ελεύθερη διάχυση τής Πληροφορίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση, ικανή κι αναγκαία συνθήκη για την αληθή Γνώση.
Προς αυτόν τον κοινωφελή στόχο ας κινηθούν τα μουσεία τού παρόντος και τού μέλλοντος μας. Ας είναι κάθε ημέρα «Διεθνής Ημέρα Μουσείων» και όχι μόνον η δέκατη όγδοη τού πέμπτου μηνός κάθε έτους. Ας επικεντρώσουμε τη Συλλογική μας Συνειδητότητα και σε αυτόν τον αγαθοεργή σκοπό.
Κάτι που υποδηλώνει επακριβώς το φετινό «Το θέμα του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων 2025 είναι “Μουσεία και κοινωνίες σε διαρκή αλλαγή”», σύμφωνα με τον ιστότοπο τού Ελληνικού Τμήματος τού Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM). Εκεί διαβάζουμε ότι: «Στο πλαίσιο αυτό, ο φετινός εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων θα επικεντρωθεί στα παρακάτω θέματα: Άυλη πολιτιστική κληρονομιά, Δύναμη των νέων, Νέες τεχνολογίες».
Εμπνευσμένη στοχοθεσία.
