Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
του Πέτρου Κουβάτσου
Το Ρέμα της Πικροδάφνης από ψηλά φαίνεται σαν μια καταπράσινη κορδέλα που περνά μέσα από πυκνοδομημένες τσιμεντόκτιστες περιοχές. Ξεκινά από τους πρόποδες του Υμηττού, διασχίζει τους Δήμους Ηλιούπολης, Αγ. Δημητρίου, Αλίμου και καταλήγει στο Π. Φάληρο.
Ο Δήμος Αγίου Δημητρίου, επί της τωρινής διοίκησης του κ. Στέλιου Μαμαλάκη, έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για την προστασία και την ανάδειξη του ρέματος Πικροδάφνης, σε συνεργασία με τους όμορους Δήμους, καθώς και με την Περιφέρεια Αττικής.
Συνοπτικά, οι κύριες πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν:
– Δημιουργία κοινού φορέα διαχείρισης: Στόχος είναι η συντονισμένη δράση όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την αποτελεσματικότερη προστασία και αξιοποίηση του ρέματος.
– Σύσταση Ομάδας Εργασίας: Η ομάδα αυτή θα αναλάβει την κατάρτιση πλαισίου συνεργασίας και τη διοργάνωση forum για την ευαισθητοποίηση και την ενεργοποίηση των πολιτών.
– Άμεσες παρεμβάσεις: Προτεραιότητα δίνεται στην προστασία του ρέματος από λύματα, στη σύσταση μικτού κλιμακίου ελέγχου για την αντιμετώπιση της ρύπανσης, στην υλοποίηση ήπιων παρεμβάσεων όπως δενδροφυτεύσεις και καθαρισμοί, καθώς και στην αντιμετώπιση σημείων υψηλής επικινδυνότητας για πλημμύρες.
– Δημιουργία γραμμικού πάρκου: Το όραμα είναι η μετατροπή του ρέματος σε έναν μητροπολιτικό πνεύμονα πρασίνου και αναψυχής, με διαδρομές για άθληση, ποδηλασία και περίπατο, που θα ενώνει τον Υμηττό με τη θάλασσα.
– Αλλαγή του τρόπου σχεδιασμού υποδομών: Επιδιώκεται η υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου που θα λαμβάνει υπόψη την περιβαλλοντική αξία του ρέματος.
– Αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων: Στόχος είναι η εξασφάλιση των απαραίτητων κονδυλίων μέσω ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων.
Ο οδικός χάρτης του Δήμου Αγίου Δημητρίου για το ρέμα Πικροδάφνης
Ο δήμαρχος Αγίου Δημητρίου, κ. Στέλιος Μαμαλάκης ανέλυσε στην Today Press την ανάγκη, το σκεπτικό και τη στόχευση της πρωτοβουλίας του δήμου, να υπάρξει μια ενιαία προσέγγιση και συνεργασία από την Περιφέρεια και τους όμορους δήμους με στόχο την ολιστική παρέμβαση στο ρέμα της Πικροδάφνης, με απόλυτη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και σκοπό την ανάδειξη και αξιοποίησή του από κατοίκους και επισκέπτες.
Ενημερώνοντας αρχικά για τα αποτελέσματα της συνάντησης στο Δημαρχείο του Αγίου Δημητρίου, στην οποία συμμετείχαν ο Αντιπεριφερειάρχης Νότιου Τομέα, Χρήστος Θεοδωρόπουλος, ο Δήμαρχος Ηλιούπολης Στάθης Ψυρρόπουλος, Αλίμου Ανδρέας Κονδύλης, ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών Αγίου Δημητρίου Γιώργος Κάππος και ο Αντιδήμαρχος Πολιτικής Προστασίας Παλαιού Φαλήρου, Γιώργος Ασημακόπουλος τόνισε ότι προκρίθηκε η δημιουργία ενός γραμμικού χώρου πρασίνου, που θα ενώνει τον Υμηττό με τη θάλασσα και θα αποτελεί πνεύμονα πρασίνου, κοιτίδα βιοποικιλότητας και χώρο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης.
Οι παρευρισκόμενοι δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν στενά για την ανάδειξη του Ρέματος Πικροδάφνης, μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα περιλαμβάνει:
– Την προστασία του περιβάλλοντος: Διαφύλαξη της χλωρίδας και της πανίδας του ρέματος, καθώς και εμπλουτισμό και ενίσχυση του πρασίνου.
– Τη βελτίωση της λειτουργικότητας: Εξασφάλιση της προσβασιμότητας και της ασφάλειας στην παραρεμάτια περιοχή.
– Την ανάδειξη του μητροπολιτικού του χαρακτήρα: Δημιουργία ενός πόλου έλξης για δραστηριότητες και περιβαλλοντική εκπαίδευση, που θα προσελκύει επισκέπτες από όλη την Αττική.
– Την προστασία από τα λύματα των αγωγών της ΕΥΔΑΠ.
– Τη σύσταση μικτού κλιμακίου ελέγχου και εντοπισμού όσων ρυπαίνουν το ρέμα.
– Την άμεση υλοποίηση ήπιων παρεμβάσεων (δενδροφυτεύσεις, καθαρισμούς κ.α.).
– Την προτεραιοποίηση παρεμβάσεων σε σημεία υψηλής επικινδυνότητας.
– Στόχος είναι η δημιουργία ενός Δικτύου για τη διαχείριση και αξιοποίηση του ρέματος.
Σύσταση Ομάδας Εργασίας
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Δήμαρχος Αγίου Δημητρίου πρότεινε – και έγινε αποδεκτό – τη σύσταση μιας ομάδας εργασίας η οποία θα επεξεργαστεί τα επόμενα βήματα της πρωτοβουλίας, με πρώτο στόχο τη διοργάνωση ενός ανοικτού Forum με τη συμμετοχή των εν λόγω ΟΤΑ, επιστημονικών φορέων, περιβαλλοντικών οργανώσεων και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών. Σε αυτό το Forum θα δοθεί η δυνατότητα να ακουστούν οι απόψεις και οι προτάσεις όλων των εμπλεκόμενων, ώστε να υπάρξει σύνθεση απόψεων και οι τελικές αποφάσεις να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική αποδοχή.
Παράλληλα, η Ομάδα εργασίας θα επεξεργαστεί τις τεχνικές λεπτομέρειες και τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός Δικτύου Προστασίας τη Πικροδάφνης, στο οποίο θα μετέχουν η Περιφέρεια Αττικής και οι παραπάνω δήμοι, που θα δώσει θεσμική υπόσταση στην κοινή βούληση για την επίλυση των προβλημάτων και την αξιοποίηση του ρέματος.
Πέραν του γενικότερου πλαισίου αξιοποίησης του ρέματος, συμφωνήθηκαν επίσης άμεσες παρεμβάσεις που αφορούν στην προστασία του ρέματος από τα λύματα των αγωγών της ΕΥΔΑΠ, τη σύσταση μικτού κλιμακίου ελέγχου και εντοπισμού όσων ρυπαίνουν το ρέμα, η προτεραιοποίηση παρεμβάσεων σε σημεία υψηλής επικινδυνότητας του ρέματος κ.α..
Σ. Μαμαλάκης: “Δημιουργία γραμμικού χώρου πρασίνου που θα ενώνει το βουνό με τη θάλασσα”
Πιο συγκεκριμένα, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους ανέλαβε πρωτοβουλία για δράση σχετικά με το θέμα του ρέματος Πικροδάφνης, ο κύριος Μαμαλάκης ανέφερε ότι εκτός από τα προβλήματα που υφίστανται, στόχος είναι η ανάπτυξη ενός γραμμικού πάρκου που θα ενώνει το βουνό με τη θάλασσα.
Αναλυτικά, τόνισε: “Σχεδόν το 50%, ίσως και παραπάνω, του ανοιχτού ρέματος διατρέχει την πόλη. Επίσης, σε σχέση με τους άλλους Δήμους, για εμάς το ρέμα της Πικροδάφνης δεν αποτελεί σύνορο. Είναι ένα ρέμα το οποίο χωρίζει την πόλη σε δύο μέρη. Συνεπώς έχει και τεράστια λειτουργική σημασία για εμάς, μιας και τα δύο μέρη της πόλης μας επικοινωνούν με δύο οδογέφυρες εκ των οποίων η μία είναι και κάτω από το όριο πλημμύρας. Άρα, δεν τίθεται μόνο θέμα λειτουργικότητας, αλλά και ασφάλειας.
Θεωρήσαμε ότι δεν μπορεί να έχουν περάσει τόσα χρόνια και να μην έχει αναληφθεί μία πρωτοβουλία η οποία θα έθετε στο “τραπέζι” την ενιαία αντιμετώπιση του ρέματος τόσο από τους τέσσερις Δήμους τους οποίους διατρέχει, όσο και από την Περιφέρεια. Είναι ένα ζήτημα που απαιτεί και στρατηγική και τεράστια κονδύλια.
Επιδίωξη είναι να δημιουργηθεί ένας γραμμικός χώρος πρασίνου κατά τα διεθνή πρότυπα, ο οποίος θα λειτουργεί ως πνεύμονας πρασίνου και πόλος αναψυχής. Πρόκειται για μία από τις προεκλογικές δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η παράταξη μας μέσα από το πρόγραμμά της. Να σημειώσουμε ότι τον Μάρτιο του 2024 κατέθεσα συγκεκριμένη πρόταση στο forum του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού (ΣΠΑΥ), ενώ ακολούθησε συνάντηση τον Απρίλιο του ίδιου έτους με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, όπου στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε η προστασία και ανάδειξη του ρέματος. Υπενθυμίζεται ότι στην ίδια συνάντηση ο Κ. Μητσοτάκης είχε εκφράσει την πρόθεσή του για την προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού με αντικείμενο την προστασία και ανάδειξη του ρέματος.”
Εν αναμονή των αποφάσεων του ΣτΕ
Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε, ότι εντός του 2025, αναμένονται 2 αποφάσεις του ΣτΕ που θα κρίνουν το μέλλον του ρέματος, καθώς πολίτες, φορείς και συλλογικότητες έχουν καταθέσει εκ νέου προσφυγές τόσο κατά της οριοθέτησης όσο και κατά της διευθέτησης.
Η τελευταία προσπάθεια οριοθέτησης και διευθέτησης του ρέματος έγινε από την περιφερειακή διοίκηση του Γιώργου Πατούλη. Επιχειρήθηκε εκ νέου η συνολική οριοθέτηση του ρέματος, όπως όριζε η απόφαση του ΣτΕ το 2008 και το 2022, εκδόθηκε το ΦΕΚ της οριοθέτησης, κατά του οποίου υπήρξε νέα προσφυγή. Βασικό επιχείρημα των πολιτών που κατέθεσαν την προσφυγή είναι πως τα νέα όρια του ρέματος αφήνουν εκτός τις «αυθαίρετες κατασκευές» που βρίσκονται εντός της ιστορικής κοίτης του ρέματος, ανάβοντας το πράσινο φως για την «τακτοποίησή τους».
Παράλληλα, όλο αυτό το διάστημα η Περιφέρεια «τρέχει» το ζήτημα της διευθέτησης. Η νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που κατατέθηκε προκάλεσε αντιδράσεις, καθώς προέβλεπε μαζικές εργασίες στην κοίτη του ρέματος, με τους πολίτες να προσφεύγουν εκ νέου.
Σημειώνεται πως το 2023 το ΣτΕ εξέτασε νέα προσφυγή που ζητούσε την ακύρωση της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) που προέβλεπε τη διευθέτηση στο ρέμα της Πικροδάφνης. Το δικαστήριο αποφάσισε ότι η έγκριση των έργων ήταν νόμιμη, γιατί είχαν ήδη τηρηθεί οι όροι που είχαν τεθεί το 2020 (με την απόφαση 2313/2020), όπως ο καθορισμός των ορίων του ρέματος και η καταγραφή των κτισμάτων που βρίσκονται μέσα ή κοντά σε αυτό.
Μερικά σημαντικά στοιχεία για το ρέμα της Πικροδάφνης
– Πρόκειται για ένα από τα μόλις 13 ανοιχτά ρέματα που έχουν απομείνει στην Αττική
– Εκτείνεται σε μήκος 4,5 χιλιομέτρων, διατηρώντας σχεδόν στο σύνολό του τη φυσική του μορφή
– Έχει χαρακτηριστεί ρέμα ιδιαίτερου φυσικού κάλλους
– Αποτελεί μοναδική εστία βιοποικιλότητας και φυσικού τοπίου
– Είναι καταφύγιο για περισσότερα από 150 διαφορετικά είδη πουλιών
– Φιλοξενεί θηλαστικά όπως νυχτερίδες και σκαντζόχοιρους, αλλά και ερπετά όπως σαύρες, χελώνες και φίδια
– Εκεί βρίσκονται 20 είδη πεταλούδων και πολλά άλλα έντομα
– Έχει νερό όλες τις εποχές του χρόνου
– Γεμίζει κάθε άνοιξη με πλήθος από αγριολούλουδα όπως ρόκα, μολόχα, καλέντουλα, χαμομήλι, κίτρινη μαργαρίτα
– Εμφανίζει πλούσια θαμνώδη και δασική βλάστηση με πολλές πικροδάφνες, καλαμιές, πεύκα, πρίνους, και λεύκες
– Αποτελεί κάθε χρόνο καταφύγιο και σωτήρια πηγή νερού –ειδικά το καλοκαίρι- για αμέτρητα αποδημητικά πουλιά που έρχονται για να ξεδιψάσουν ή και να ξεπλύνουν το φτέρωμά τους.
Στέλιος Μαμαλάκης στην ΤΡ: Προτεραιότητα η ασφάλεια
Μιλώντας στην εφημερίδα μας ο δήμαρχος Αγίου Δημητρίου, Στέλιος Μαμαλάκης, έδωσε μεγάλο βάρος και στον τομέα της ασφάλειας τονίζοντας:
“Επειδή όμως, οφείλουμε να είμαστε ρεαλιστές, πρέπει πρώτα από όλα να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα ασφάλειας και προστασίας που έχουν επείγοντα χαρακτήρα, λόγω και της κλιματικής κρίσης. Υπάρχουν σημεία του ρέματος που χρήζουν άμεσης παρέμβασης για λόγους Πολιτικής Προστασίας.
Η Περιφέρεια Αττική δεσμεύτηκε ότι θα χρηματοδοτήσει άμεσα έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης για την ασφάλεια της περιοχής μας.
Επόμενο βήμα στο οποίο έχουμε προχωρήσει είναι η σύσταση μιας ομάδας εργασίας, η οποία θα επεξεργαστεί ένα σύμφωνο συνεργασίας που θα αποτελέσει τη βάση για την ισότιμη συνεργασία μας.
Να σημειωθεί ότι με συστηματική δουλειά και επαφές τόσο δικές μου, όσο και του Αρμόδιου Αντιδημάρχου Γεωργίου Κάππου, έχουν εξασφαλιστεί σημαντικές χρηματοδοτήσεις από την Περιφέρεια Αττικής για αντιπλημμυρικά και έργα υποδομών στο ρέμα Πικροδάφνης.
Συνολικά ο προϋπολογισμός των έργων που αφορούν στον Άγιο Δημήτριο ανέρχεται στα 3.2 εκατομμύρια ευρώ. Μεταξύ άλλων προβλέπεται η ανακατασκευή της Γέφυρας Δελφών και ανακατασκευή πρανών στις πεζογέφυρες (στις οδούς Δαβάκη, Πλαπούτα και Σωκράτους).
