Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
της Κωνσταντίνας Καρακώστα
Επίκουρης Καθηγήτριας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας
Η λέξη «υποκρισία» παράγεται από το ουσιαστικό «υπόκρισις» που χρησιμοποιούμε για να παραπέμψουμε στην πράξη όσων υποδύονται έναν ρόλο στη σκηνή. Επομένως, το να είναι κανείς υποκριτής δεν τον διαφοροποιεί από έναν ηθοποιό, καθώς και οι δύο εμφανίζονται μπροστά στο κοινό για να παρουσιάσουν μια σκηνή, την οποία δε γνωρίζουμε αν το ίδιο το άτομο την υποστηρίζει και στην πραγματική του ζωή. Όσο για την ηθική υποκρισία, αυτή παραπέμπει στην δημόσια δηλωμένη πίστη σε ηθικές αρχές με την ταυτόχρονη όμως απαίτηση από τους άλλους να τις ασπάζονται γιατί αν διαφωνήσουν με κάποια από αυτές, τότε θα τους χαρακτηρίσουν συλλήβδην ως ανήθικους.
Τα όσα συνέβησαν την περασμένη Παρασκευή στο Καλλιμάρμαρο στάδιο στη συναυλία για τη μνήμη των θυμάτων των Τεμπών -κάτω από τους ήχους των συνθημάτων «λευτεριά στην Παλαιστίνη»- με οδήγησαν να αναζητήσω μια αντίστοιχη δράση που να είχε κινητροδοτήσει στο παρελθόν τα άτομα αυτά, άτομα που διακρίνονται για το υψηλό εσωτερικό τους ηθικό σύστημα αρχών. Έψαξα, λοιπόν, να βρω μια μεγάλη συναυλία αφιερωμένη στη μνήμη των 21 νεκρών μαθητών της Α΄ Λυκείου που τον Απρίλιο του 2003 σκοτώθηκαν από μελαμίνες και νοβοπάν στα Τέμπη, καθιστώντας έκτοτε ένα ολόκληρο χωριό το Μακρυχώρι της Ημαθίας σε χωριό φάντασμα. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι το μετατραυματικό στρες που υπέστησαν οι επιζώντες ήταν τόσο μεγάλο που είκοσι χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 2022, ένας από τους τότε διασωθέντες μαθητές αυτοκτόνησε με κυνηγετική καραμπίνα. Ενώ πριν λίγους μήνες, τον Ιανουάριο του 2024 μια γυναίκα, συμμαθήτρια των νεκρών παιδιών, σκότωσε το νεογέννητο μωρό της μπροστά στα μάτια των άλλων δύο παιδιών της. Και για τις δύο αυτές περιπτώσεις, ειδικοί ψυχίατροι ανέφεραν ότι έπασχαν από χρόνια σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα που απέκτησαν από τα όσα βίωσαν στο λεωφορείο της εκδρομής.
Η ιστορική μου αναδρομή στο παρελθόν ήταν αδύνατο να αγνοήσει τη φονικότερη πυρκαγιά που συνέβη στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους, και δεύτερη φονικότερη του 21ου αιώνα παγκοσμίως. Την τραγωδία της 23ης Ιουλίου 2018 στο Μάτι, όπου 104 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Στη συγκλονιστική του ομολογία ο τότε αρχηγός της Πυροσβεστικής παραδέχτηκε ότι ο τότε πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας είχε ενημερωθεί για την ύπαρξη νεκρών πολύ πριν δώσει συνέντευξη τύπου, όταν όλοι προσπαθούσαν επίμονα και με περίλυπο ύφος να μας πείσουν περί του αντιθέτου. Το υψηλό δημοκρατικό αίσθημα των ηθικά πλεονεκτούντων κυβερνώντων μας δεν τους επέτρεπε να πούνε την παραμικρή αλήθεια.
Μετά από όλα αυτά διερωτάται κανείς αν τα νεκρά παιδιά του Μακρυχωρίου ή οι καμένοι στο Μάτι άξιζαν για τη μνήμη τους μια συναυλία.
Αν για χάρη κι εκείνων των γονιών, των συζύγων και των παιδιών που έμειναν πίσω έπρεπε να τραγουδήσουν κάποιοι, το ίδιο ευαίσθητοι, σείοντας το στάδιο με τις ίδιες ακριβώς αναφορές για «έγκλημα» και για «κρατική δολοφονία». Απ’ ότι απέδειξε η Ιστορία αυτές οι οικογένειες δεν άξιζαν τίποτα από όλα αυτά για τους δικούς τους νεκρούς. Δεν χωρούν πολλά να πει κανείς για την ηθική υποκρισία.
«Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί ότι παρομοιάζετε τάφοις κεκονιαμενοίς οίτινες έξωθεν μεν φαίνονται ωραίοι έσωθεν δε γέμουσιν οστέων νέκρων και πάσης ακαθαρσίας».
