Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Δημήτρη Καμπουράκη
Ότι το κλίμα στον πλανήτη μας αλλάζει με ανησυχητική ταχύτητα είναι φανερό. Δεν μας το λένε μόνοι οι κάθιδροι διαβάτες των μεσογειακών περιοχών που κυκλοφορούν κάτω από τον καυτό ήλιο για βδομάδες με τα δάση γύρω τους να καίγονται, ούτε μόνο οι ταλαίπωροι κάτοικοι αστικών περιοχών του πλανήτη που πνίγονται στους δρόμους από πρωτόγνωρα μπουρίνια και τρομερές πλημύρες. Δεν το καταλαβαίνουμε μόνο από τα ντοκιμαντέρ που μας δείχνουν πολικές αρκούδες να μην βρίσκουν πια παγόβουνο να φτιάξουν φωλιά, ούτε μόνο από τα ψάρια των τροπικών που πέρασαν στην μεσόγειο και κατασπαράζουν τις δικές μας κουτσομούρες και τους κολιούς μας.
Κυρίως μας το επιβεβαιώνουν οι επιστήμονες που βλέπουν την στάθμη των θαλασσών να ανεβαίνει, τα ακραία φαινόμενα να πληθύνονται και την μέση θερμοκρασία του πλανήτη να αυξάνεται διαρκώς σπάζοντας κάθε χρόνο και ένα ρεκόρ.
Και μπορεί ο Τραμπ (και οι συν αυτόν) να λέει ότι η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5 βαθμό δεν είναι «πρόβλημα» αλλά «μπούρδα», αν όμως στο δικό του κορμί η θερμοκρασία πάει από το 36,8 στο 38,3, τότε σίγουρα θα τρέξει στον γιατρό για να του θεραπεύσει τον πυρετό.
Ότι ο πλανήτης μας χρειάζεται επειγόντως «γιατρό» είναι δεδομένο. Κι αφού αυτή η κλιματική κρίση έχει ανθρωπογενή αίτια, γιατρός πρέπει να γίνει πάλι η ίδια η ανθρωπότητα. Αυτή τα χάλασε, αυτή πρέπει να τα ξαναφτιάξει.
Οι πιο πολλές κυβερνήσεις του δυτικού δημοκρατικού κόσμου θεωρητικά δείχνουν να έχουν συνειδητοποιήσει το πρόβλημα. Βέβαια, όσο αυταρχικά καθεστώτα μεγάλων χωρών (Ρωσία, Κίνα, Βραζιλία, κλπ) ή οι ΗΠΑ (με ηγέτη τον Τραμπ) δεν συντάσσονται σ’ αυτή την μάχη, το πλανητικό πρόβλημα θα παραμένει άλυτο.
Μόνη της η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα λύσει το θέμα της κλιματική κρίσης, ούτε υπάρχει «πράσινη μετάβαση» στο ένα πέμπτο της υφηλίου, με τα υπόλοιπα τέσσερα πέμπτα να συνεχίζουν να μολύνουν ανερμάτιστα. Υπάρχουν επίσης και πολλές χώρες του υπανάπτυκτου τρίτου κόσμου, που κατηγορούν τα ανεπτυγμένα κράτη ότι πρώτα έκοψαν τα δικά τους δάση και μόλυναν τα πάντα με τις βιομηχανίες τους και εκ τω υστέρων απαιτούν από τους φτωχούς αυτής της πλάσης να παραμείνουν φτωχοί για να αποσοβηθεί η πλανητική καταστροφή που οι ίδιοι ξεκίνησαν.
Το πρόβλημα είναι εκ των πραγμάτων πολύπλοκο και πολυπαραγοντικό. Το κάθε κομματάκι του παγκόσμιου παζλ, όταν εκφράζει τα επιχειρήματα του δείχνει να έχει (σχετικό ή και ολοκληρωτικό) δίκιο, η μεγάλη εικόνα όμως καταλήγει να είναι ζοφερή.
Ο πλανήτης καταστρέφεται με φρενήρεις ρυθμούς και οι επόμενες γενιές παντού στην γη κινδυνεύουν να επιβιώνουν σ’ ένα εντελώς δυστοπικό περιβάλλον. Ο Μπολσονάρου αποψίλωσε τον μεγαλύτερο πνεύμονα οξυγόνου στον πλανήτη, τον Αμαζόνιο, με το απλοϊκό επιχείρημα «δεν θα αφήσω τους ανθρώπους χωρίς χωράφια να πεινάνε, για να προστατεύσω τους παπαγάλους». Ο Πούτιν λέει ότι ο πλανήτης έχει ακόμα άφθονα καύσιμα στα σπλάχνα του για να λειτουργήσει επί αιώνες, άρα οι πολιτικές της δύσης κατά των ορυκτών καυσίμων δεν υιοθετήθηκαν για την σωτηρία του περιβάλλοντος, αλλά για να απομονωθεί και να πεινάσει η Ρωσία.
Η Κίνα και οι άλλοι…
Η Κίνα εκτρέπει τα τεράστια ποτάμια της μεταβάλλοντας δραματικά το περιβάλλον σ’ όλη την Άπω Ανατολή, λέγοντας ότι δίχως αυτά τα τερατώδη φράγματα είναι απλώς ανίκανη να ταΐσει τον τεράστιο πληθυσμό της. Η Ινδία εξηγεί ότι δεν γίνεται να μειώσει την βιομηχανική της παραγωγή επειδή τα φουγάρα της προκαλούν το λιώσιμο των πάγων της Αλάσκας ή την Αφρικανική ξηρασία, αλλά και οι Αφρικανοί με την σειρά τους εξηγούν ότι αδυνατούν να συγκρατήσουν τα μεταναστευτικά κύματα προς την Ευρώπη, όταν τα αφρικανικά εδάφη ερημοποιούνται και δεν μπορούν να θρέψουν τους ντόπιους. Ο ευρωπαίος αγρότης βλέπει τα κόστη παραγωγής του να ανεβαίνουν εξ αιτίας της πολιτικής κατά των φυτοφαρμάκων και εξ αιτίας του υψηλού κόστους στην ενέργεια λόγω της εγκατάλειψης των ορυκτών καυσίμων, οπότε διαδηλώνει έξαλλος στις ευρωπαϊκές πλατείες. Αλλά όταν οι καρκίνοι σαρώνουν τους πληθυσμούς και φαλιρίζουν τα συστήματα υγείας ή όταν οι Daniel πνίγουν τους θεσσαλικούς κάμπους, οι πρωταγωνιστές αδυνατούν ή δεν θέλουν να κάνουν την αυτονόητη σύνδεση αιτίου και αιτιατού.
Τα φουγάρα των καραβιών ξερνάνε εκατομμύρια τόνους καυσαερίων ημερησίως, όμως η μετατροπή των πλοίων σε ηλεκτροκινούμενα ή υδρογονοκινούμενα (στην αρχή τουλάχιστον) θα φέρει αύξηση της τιμής των ναύλων των ανθρώπων και των εμπορευμάτων. Αυτό δεν το θέλουν ούτε οι επιχειρήσεις, ούτε οι ταξιδιώτες κι οι τουρίστες, άρα ούτε οι κυβερνήσεις. Η απολιγνιτοποίηση στην Ελλάδα έφερε οργή στους κατοίκους των περιοχών που ζούσαν από τα ορυχεία της ΔΕΗ, αλλά και ο εύπορος των παράλιων περιοχών εξανίσταται όταν από το μπαλκόνι του βλέπει φωτοβολταϊκά στα χαμηλά χωράφια και ανεμογεννήτριες στην απέναντι κορυφή. Αυτός προτιμούσε να πεθαίνουν από πνευμονικά οιδήματα οι κάτοικοι της Πτολεμαΐδας ή της Μεγαλόπολης, παρά να χαλά η θέα του και να πέφτει η αξία της περιουσίας του.
Πόλεμος ζωής και θανάτου
Όταν ξεσπά ένας πόλεμος ή έρχεται μια ξαφνική φυσική καταστροφή, οι ανθρώπινες κοινωνίες κατά κανόνα παραμερίζουν τις μικροδιαφορές τους και συσπειρώνονται για να αντιμετωπίσουν όλοι μαζί το κακό. Η κλιματική κρίση είναι πόλεμος ζωής και θανάτου, όμως αυτό που βλέπουμε είναι να δημιουργεί περισσότερες αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις, παρά να φέρνει αλληλεγγύη και κοινή λογική. Τα κράτη, οι ήπειροι, οι κυβερνήσεις, οι κοινωνικές ομάδες παθαίνουν ένα αμόκ αντιπαλότητας με όλους τους υπόλοιπους, που διόλου δεν διαφέρει από την εικόνα ναυαγών που αλληλοδέρνονται μέσα στην σωστική λέμβο ενώ η τρικυμία λυσσομανά γύρω τους.
Τα πλαστικά καλαμάκια του καφέ και των αναψυκτικών που καταργούνται ή τα καπάκια των εμφιαλωμένων νερών που μένουν κολλημένα στο μπουκάλι, γίνονται ένας αξεδιάλυτος κόμπος με τα γεωστρατηγικά σχέδια των αγωγών φυσικού αερίου, με τις κοιλάδες υδρογόνου και με τα χρηματιστήρια ενέργειας που εκτοξεύουν τις τιμές του ρεύματος παγκοσμίως.
Ο μέσος πολίτης του τρίτου κόσμου αδιαφορεί για την πλανητική καταστροφή λόγω του δικού του χαμηλού επιπέδου ζωής, ενώ ο μέσος πολίτης του ανεπτυγμένου κόσμου επιθυμεί την περιβαλλοντική ανάταξη αλλά δίχως ο ίδιος να πληρώσει το παραμικρό κόστος. Οι δε κυβερνήσεις ακολουθούν τα χνάρια των πολιτών τους, αλλιώς οι ψηφοφόροι στρέφονται σε κείνους που προτιμούν να βάζουν το πρόβλημα κάτω απ’ το χαλί παρά να αντιμετωπίσουν το κόστος επίλυσης του. Οι διεθνείς συμφωνίες που έχουν υπογραφεί, προϊόν όλες τους απανωτών συμβιβασμών, δεν είναι κενό γράμμα αλλά δεν απέχουν και πολύ από την λήψη ασπιρίνης σε βαριά αρρώστια.
Τα προαιώνια δάση (σαν της Δαδιάς) καίγονται, τα δελφίνια εξοκείλουν αποπροσανατολισμένα στις παραλίες του πλανήτη, οι πάγοι λιώνουν, οι χειμώνες γίνονται τρομακτικοί και τα καλοκαίρια αφόρητα, τα αεροπλάνα πηγαινοέρχονται σαν αέρινοι χείμαρροι που αφήνουν μολυσμένες ουρές πίσω τους, το πόσιμο νερό λιγοστεύει, ορδές φτωχών ζεύονται μ’ ένα σακίδιο και φεύγουν για τις γαίες μιας ανύπαρκτης επαγγελίας, πλην οι κυβερνήτες και οι ισχυροί αυτού του κόσμου κοιτάζουν μόνο τα χρηματιστήρια και τους τετραετείς εκλογικούς κύκλους. Ο θεός να μας βοηθήσει…
