Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
Συνέντευξη στη Μάρθα Λεκκάκου
Με σταδιοδρομία που ξεπερνά τα 25 χρόνια, ο Γιώργος Σαουνάτσος έχει διατελέσει σε κορυφαίες θέσεις ευθύνης, σε οργανισμούς κολοσσούς της παγκόσμιας αεροπορικής αγοράς, από την Airbus και την Aeroports de Paris έως τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO).
Διαθέτει τρία μεταπτυχιακά στον τομέα των αερομεταφορών και της διοίκησης από κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα, μεταξύ των οποίων το Harvard, ενώ η διεθνής αρθρογραφία του αντικατοπτρίζει τη βαθιά γνώση και ξεχωριστή διεθνή εμπειρία του σε οκτώ χώρες, σε Ευρώπη, Αμερική και Μέση Ανατολή, στον τομέα της αεροπορικής ασφάλειας και λειτουργιών.
Κύριε Διοικητά, όντας στο τιμόνι της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας κάτι περισσότερο από ένα χρόνο, ποια ήταν η πρώτη προτεραιότητα που θέσατε;
Κυρία Λεκκάκου, με κάθε ευκαιρία αναφέρω εμφατικά ότι η ασφάλεια των αερομεταφορών αποτελεί την πρώτη, δεύτερη και τρίτη προτεραιότητα, με όλα τα υπόλοιπα ζητήματα να έπονται, ξεκινώντας από την τέταρτη θέση. Και αυτό δεν είναι απλά ένα σχήμα λόγου, αλλά η βάση εδραίωσης της αεροπορικής κουλτούρας ασφάλειας. Ωστόσο, παρατηρείται συχνά ότι ο όρος “ασφάλεια” χρησιμοποιείται ευρέως από άτομα που δεν διαθέτουν πλήρη κατανόηση του περιεχομένου του ούτε των διαδικασιών μέσω των οποίων διασφαλίζεται.
Τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο ασφάλεια και πώς επιτυγχάνεται;
Πολύ συχνά επισημαίνω ότι η ασφάλεια δεν αποτελεί ένα κεκτημένο, αλλά έναν διαρκή προορισμό. Πρόκειται για μια συνεχή και αδιάλειπτη προσπάθεια μείωσης των κινδύνων και συστηματικής βελτίωσης σε όλα τα επίπεδα. Αυτή ακριβώς είναι η καθημερινή πραγματικότητα για κάθε επαγγελματία που δραστηριοποιείται στον τομέα της αεροπορίας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από την εφαρμογή ενός συστήματος διαχείρισης ασφάλειας και κινείται σε τρεις στρατηγικούς άξονες: (α) την ποσοτική και ποιοτική επάρκεια ανθρώπινου δυναμικού σε κρίσιμες ειδικότητες, (β) τη βελτίωση των διαδικασιών και τη συμμόρφωση με το κανονιστικό πλαίσιο, και (γ) την υιοθέτηση αξιόπιστων συστημάτων που διευκολύνουν την εκτέλεση του έργου και περιορίζουν την πιθανότητα ανθρώπινου λάθους.
Κατά τον πρώτο σας χρόνο στην ΥΠΑ, με ποιους τρόπους βρήκαν εφαρμογή στην αεροναυτιλία αυτοί οι στρατηγικοί άξονες;
Στον τομέα του ανθρώπινου δυναμικού, καθιερώσαμε για πρώτη φορά διαδικασία πρόσληψης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας (ΕΕΚ) βάσει της εξειδικευμένης εξεταστικής διαδικασίας FEAST του EUROCONTROL, δημιουργώντας και μια τριετή δεξαμενή επιτυχόντων, αποφεύγοντας έτσι χρονοβόρες επαναπροκηρύξεις. Ο διαγωνισμός του EUROCONTROL ήταν μια πάγια και πολυετή ανάγκη της Υπηρεσίας, που έγινε πραγματικότητα. Με τάχιστες διαδικασίες και σε αγαστή συνεργασία με τη Διοίκηση του ΑΣΕΠ, που περιελάμβανε και τη θέσπιση του αρ. 62 στον νέο νόμο 5149/2024, ολοκληρώθηκε ήδη με επιτυχία ο πρώτος διαγωνισμός για 97 ΕΕΚ. Επίσης, ενισχύθηκε η στελέχωση κρίσιμων ειδικοτήτων σε συγκεκριμένους τομείς, με εσωτερικές και εξωτερικές μετατάξεις, όπως στους τηλεπικοινωνιακούς (AFISO) με 8 προσλήψεις, μέσω ΑΣΕΠ, και 41 μετατάξεις, ενώ δρομολογήθηκε η πρόσληψη 43 εξειδικευμένων μηχανικών ΠΕ στον κλάδο των Ηλεκτρονικών (ATSEP).
Σε ό,τι αφορά τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων αεροναυτιλίας, τέθηκε η βάση για την εμβληματική αναβάθμιση του Κεντρικού Συστήματος Διαχείρισης Εναέριας Κυκλοφορίας με ένα από τα πιο σύγχρονα συστήματα παγκοσμίως, το TopSky ATC-One, καθώς και επτά (7) συστημάτων επιτήρησης (Radar) με δυνατότητα Mode-S. Αυτό το πρόγραμμα είχε εκκινήσει το 2016 και έκτοτε η υλοποίησή του εκκρεμούσε. Το πρώτο κλιμάκιο Ελεγκτών ΕΚ και Ηλεκτρονικών που στείλαμε στη Γαλλία, για ενημέρωση και εξοικείωση επί του συστήματος, πριν από δύο μήνες, επέστρεψε ενθουσιασμένο από τις δυνατότητές του. Ταυτόχρονα, επανασχεδιάστηκε και επικαιροποιήθηκαν οι προδιαγραφές του δεύτερου κομβικότερου έργου αεροναυτιλίας, που περιλαμβάνει την αγορά και εγκατάσταση οκτώ (8) νέων συστημάτων επιτήρησης (ραντάρ) σε αντίστοιχες τοποθεσίες, το οποίο προκηρύσσεται εντός Ιουνίου. Επίσης, έγινε απεμπλοκή 10 κομβικών έργων που παρουσίαζαν σημαντικές καθυστερήσεις, και τα οποία αποτελούν μέρος του συνολικού επενδυτικού πλάνου 13 βασικών έργων προϋπολογισμού €313 εκατομμυρίων για τον πλήρη εκσυγχρονισμό της αεροναυτιλίας μέχρι το 2028. Θα υπογραμμίσω ότι ήδη συμβασιοποιήθηκε η προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος παροχής Data Link Services (DLS), ένα έργο το οποίο θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί από το 2018, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Συγχρόνως, προχωράει η διαδικασία υλοποίησης της προμήθειας 495 VHF VoIP πομποδεκτών, ενός έργου του οποίου η υλοποίηση κωλυόταν σε διάφορα στάδια από το 2016, καθώς και η Σύμβαση για τα συστήματα VCS/RCS του Κέντρου Ελέγχου Περιοχής, που ήταν σε αναστολή εκτέλεσης επί σειρά ετών.
Στον τομέα διαδικασιών, η ΥΠΑ ολοκλήρωσε το τελευταίο έτος την εκπόνηση 73 PBN διαδικασιών εναέριας κυκλοφορίας για περιφερειακά αεροδρόμια, ενώ επίκειται και η ανάθεση εκπόνησης διαδικασιών PBN σε άλλα 31 αεροδρόμια. Ένα, επίσης, κεφαλαιώδους σημασίας έργο, είναι και ο επανασχεδιασμός της Τερματικής Περιοχής Αθηνών. Ήδη υλοποιείται με εντατικούς ρυθμούς, με σκοπό την αύξηση της χωρητικότητας του εναέριου χώρου, συντελώντας στη μείωση των καθυστερήσεων και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. To 2024 δημοσιεύσαμε ήδη τo πρώτο στάδιο διαδικασιών PΒΝ για την Τερματική Περιοχή Αθηνών και συνεχίζουμε με το δεύτερο στάδιο με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2027.
Στον τομέα των αεροδρομίων, ποιο ήταν η πιο σημαντική πρόκληση τον τελευταίο χρόνο;
Αναμφίβολα, ήταν η κατά EASA πιστοποίηση από την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ) των δέκα (10) Αεροδρομίων διαχείρισής μας, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών Κανονισμών 1139 και 139, μια διαδικασία που ήταν εκπρόθεσμη από τον Δεκέμβριο 2017. Στο πλαίσιο της εν λόγω πιστοποίησης, ολοκληρώθηκαν και υποβλήθηκαν 151 ειδικές μελέτες ασφαλείας (safety assessments) σε ό,τι αφορά στα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις εφαρμοστέες προδιαγραφές πιστοποίησης (Certification Specifications), εκπονήθηκαν και εγκρίθηκαν 419 σχέδια διορθωτικών ενεργειών (Deviation Acceptance & Action Documents/DAADs) και έγιναν αποδεκτές 58 συνθήκες αποκλίσεων, με λήψη συνοδευτικών μέτρων απομείωσης κινδύνου.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για τη βελτίωση των υποδομών των κρατικών αεροδρομίων;
Για πρώτη φορά, υιοθετούμε μια ολιστική προσέγγιση στη συντήρηση και υποστήριξη των αερολιμενικών υποδομών, στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού που καλύπτει και τα 24 κρατικά αεροδρόμια της χώρας. Στο πλαίσιο αυτού του σχεδιασμού, πρόκειται σύντομα να προκηρυχθεί η ανάθεση υπηρεσιών Διαχείρισης Υποδομών (Facility Management), οι οποίες θα περιλαμβάνουν την άμεση αντιμετώπιση τεχνικών αναγκών και επισκευών μέσω Συμφωνίας Πλαίσιο (Framework Agreement), καθώς και την υλοποίηση προληπτικής και προγραμματισμένης συντήρησης (Preventive Maintenance) σε τομείς που δεν καλύπτονται από τις Τεχνικές Υπηρεσίες της ΥΠΑ. Παράλληλα, έχουν επικαιροποιηθεί και ενισχυθεί οι προδιαγραφές παροχής υπηρεσιών καθαριότητας, ενώ επίκειται η έκδοση νέας διακήρυξης με αυστηρότερους και ποιοτικότερους όρους, που θα εφαρμόζονται σε όλα τα κρατικά αεροδρόμια. Η συνολική αυτή στοχευμένη παρέμβαση αναμένεται να αναβαθμίσει ουσιαστικά την εικόνα και τη λειτουργία των κρατικών αερολιμένων, αντιμετωπίζοντας χρονίζοντα προβλήματα συντήρησης και λειτουργικής επάρκειας.
Ποιος είναι ο σχεδιασμός για την αναδιοργάνωση της ΥΠΑ εντός του 2025;
Ένα από τα βασικότερα σχέδια για το 2025 είναι ο κομβικός μετασχηματισμός της Υπηρεσίας σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, το οποίο το Υπουργείο στηρίζει και προωθεί με γρήγορους ρυθμούς. Ο ανασχηματισμός έχει έξι άξονες: (α) τη διόρθωση των όποιων νομικών στρεβλώσεων και παραλείψεων και τη θεσμική αναμόρφωση εντός ενός βελτιωμένου πλαισίου ΝΠΔΔ, με ταυτόχρονη μείωση της υφιστάμενης πολυνομίας, (β) τη λιτή και αποτελεσματική διοίκηση μέσα από μια πιο ευέλικτη και μικρότερη δομή, μειωμένη κατά 1/3, με λιγότερες διευθύνσεις και τμήματα και εξορθολογισμό του αριθμού του προσωπικού, (γ) τον καλύτερο επιχειρησιακό έλεγχο, συντονισμό και παρακολούθηση, και την ενίσχυση ευθύνης (accountability) υπόλογων στελεχών μέσα από ένα σύγχρονο οργανόγραμμα, (δ) την αποδοτικότερη διαχείριση μέσα από μια βελτιωμένη κατανομή αρμοδιοτήτων και οργανικών θέσεων, (ε) την ενίσχυση εσόδων και οικονομικής βιωσιμότητας, παράλληλα με ένα απλούστερο και δικαιότερο μοντέλο εξορθολογισμού της κατανομής των ειδικών αποζημιώσεων, και (στ) την πλήρη συμμόρφωση με το κανονιστικό πλαίσιο της EASA και τη διεθνή βέλτιστη πρακτική.
Ταυτόχρονα, προωθούμε την ψηφιακή μεταρρύθμιση, μέσω προμήθειας ολοκληρωμένου συστήματος ERP, το οποίο θα καλύπτει όλες τις βασικές λειτουργίες, όπως, λογιστική και οικονομική διαχείριση, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, προμήθειες/εφοδιαστική αλυσίδα και ψηφιοποίηση.
Ποιες είναι οι προκλήσεις του μέλλοντος για τις αερομεταφορές στην Ελλάδα;
Νομίζω ότι ο ρυθμός αύξησης της αεροπορικής κίνησης είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, δημιουργώντας πιέσεις στο ανθρώπινο δυναμικό αλλά και στις υποδομές, ιδίως σε τουριστικούς προορισμούς με ιδιαίτερα έντονη εποχικότητα. Ο αεροπορικός κλάδος θα πρέπει να μειώσει τις καθυστερήσεις, βελτιώνοντας ταυτόχρονα την εξυπηρέτηση και τη συνδεσιμότητα. Παράλληλα, οι γεωπολιτικές εντάσεις έρχονται να προστεθούν στο οικοσύστημα των αερομεταφορών, όπου ο κλάδος καλείται να ισορροπήσει μεταξύ αειφόρου ανάπτυξης και φιλικότερων, προς το περιβάλλον, μορφών ενέργειας, της προσαρμογής του σε θέματα κυβερνοασφάλειας και τεχνητής νοημοσύνης, του ανταγωνισμού και της οικονομικής βιωσιμότητάς του.
