Δημοσιεύτηκε στην ψηφιακή εφημερίδα Ipaper
του Νίκου Κουρεμένου
Δρ. Θεολογίας, Ερευνητικού εταίρου στην Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου
Η εκλογή του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ σηματοδοτεί μια νέα φάση για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Όχι μέσα από μεγάλες τομές, αλλά με τη δύναμη της συνέπειας. Ο Ρόμπερτ Φράνσις Πρέβοστ, Αυγουστινιανός μοναχός από τις Ηνωμένες Πολιτείες, έζησε μεγάλο μέρος της ποιμαντικής του πορείας στο Περού, κοντά στους φτωχούς και στις περιθωριοποιημένες κοινότητες. Τα τελευταία χρόνια είχε κεντρικό ρόλο στη Ρώμη, ως επικεφαλής της Συνοδικής Επιτροπής για την επιλογή των επισκόπων. Η εμπειρία του αυτή συνδυάζει την ποιμαντική αίσθηση των κοινοτήτων της βάσης με τη γνώση των ιδιαιτεροτήτων της Ρωμαϊκής Κουρίας. Το προφίλ του δεν είναι αυτό του μεταρρυθμιστή· είναι εκείνο του ανθρώπου που μπορεί να κρατήσει μια πορεία σταθερή, χωρίς φόβο και χωρίς έπαρση.
Στην πρώτη του ομιλία προς το Κολλέγιο των Καρδιναλίων, ο νέος Πάπας εξήγησε την επιλογή του ονόματος «Λέων» με αναφορά στον Λέοντα ΙΓ΄, τον Πάπα της εγκυκλίου Rerum Novarum (1891) με την οποία θεμελίωσε τη σύγχρονη κοινωνική διδασκαλία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ο Λέων ΙΔ΄ κάλεσε σε μια νέα ερμηνεία αυτής της διδασκαλίας, ενόψει των ριζικών αλλαγών που επιφέρουν στην εποχή μας οι προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης, της μετανάστευσης και των νέων μορφών φτώχειας. Χωρίς μεγαλόστομες υποσχέσεις, φάνηκε να θέτει μια ήρεμη αλλά ουσιαστική ατζέντα.
Στην ίδια ομιλία, ο Λέων ΙΔ΄ υπογράμμισε την αξία της συνοδικότητας ως στάσης ακρόασης και πορείας από κοινού , «με αφοσίωση, με προσευχή και με αίσθημα ευθύνης». Χωρίς να μιλήσει για «πρόγραμμα», δήλωσε ότι επιθυμεί να βαδίσει στα ίχνη του Πάπα Φραγκίσκου, «συνεχίζοντας με σεβασμό και διάκριση τη διακονία που εκείνος προσέφερε». Η επιλογή αυτή δεν δηλώνει απλώς θεσμική συνέχεια, αλλά μια κοινή ποιμαντική προτεραιότητα· την Εκκλησία ως χώρο διαλόγου, αδελφοσύνης και πνευματικής ενότητας.
Στην ιστορική πορεία της Εκκλησίας ανά τους αιώνες, οι σιωπηλοί Πάπες δεν ήταν πάντα οι πιο αδύναμοι. Συχνά ήταν εκείνοι που ενσάρκωσαν με πιο αυθεντικό τρόπο τη συνέχεια, χωρίς να παγιδευτούν στη λογική της σύγκρουσης. Ο Λέων ΙΔ΄ δεν διεκδικεί ρόλο προφήτη, αλλά διαχειριστή μνήμης. Δεν υπόσχεται θεσμική μεταρρύθμιση, αλλά γλωσσική ανανέωση της παράδοσης. Για την Ορθόδοξη Εκκλησία, αυτό μπορεί να είναι ένα θετικό σήμα. Η Ρώμη δείχνει πρόθυμη να συνεχίσει τον οικουμενικό διάλογο με σοβαρότητα και χωρίς ηγεμονικές τάσεις. Και η Εκκλησία, σε κάθε της ιστορική και ομολογιακή έκφανση, χρειάζεται σήμερα ηγέτες που δεν παρασύρονται από την ταχύτητα της εποχής, αλλά αντέχουν στο βάρος του χρόνου.
