Πριν ακόμη βγει στο μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου για να ευλογήσει το πλήθος, ο νεοεκλεγείς Πάπας έχει να πάρει μια από τις πιο συμβολικές αποφάσεις της θητείας του: να επιλέξει το παπικό του όνομα. Μια απόφαση που, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, υποδηλώνει την πνευματική του ταυτότητα, τα πρότυπά του και τις προθέσεις του για την πορεία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Η επιλογή του ονόματος δεν είναι απλώς μια παράδοση. Κάθε όνομα κουβαλά ιστορικό και θεολογικό βάρος. Ο Πάπας Φραγκίσκος, για παράδειγμα, επέλεξε να τιμήσει τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, γνωστό για την ταπεινότητα, την αφοσίωσή του στους φτωχούς και την αγάπη του για την ειρήνη και τη φύση. Ήταν ο πρώτος Πάπας στην ιστορία που έλαβε αυτό το όνομα.
Αντίστοιχα, ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ επέλεξε το όνομα από τον Βενέδικτο ΙΕ’, έναν Πάπα που ηγήθηκε της Εκκλησίας σε μια εποχή μεγάλων συγκρούσεων, όπως ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Το όνομα “Benedictus” στα λατινικά σημαίνει “ευλογημένος”, κάτι που αποτυπώνει τη διάθεση πνευματικής καθοδήγησης και σταθερότητας.
Καθ’ όλη τη διάρκεια των αιώνων, έχουν υπάρξει 44 παπικά ονόματα που χρησιμοποιήθηκαν μόνο μία φορά. Το “Φραγκίσκος” είναι το πιο πρόσφατο από αυτά. Από την άλλη πλευρά, το πιο συχνό παπικό όνομα είναι “Ιωάννης”, το οποίο επέλεξαν 21 Πάπες — αν και η αρίθμησή τους έχει υπάρξει ιστορικά προβληματική, με αποτέλεσμα να “χάσουμε” έναν αριθμό μετά τον Ιωάννη ΙΣΤ’.
Εξίσου διαδεδομένα είναι και τα ονόματα “Γρηγόριος” (16 φορές) και “Βενέδικτος” (15 φορές), ενώ τα “Ιννοκέντιος” και “Λέων” έχουν υιοθετηθεί 13 φορές το καθένα.
Αν και είναι σπάνιο, υπάρχουν Πάπες που κράτησαν το βαπτιστικό τους όνομα. Ένα από τα λίγα παραδείγματα είναι ο Αδριανός ΣΤ’, τον 16ο αιώνα.
Υπάρχουν, όμως, και ονόματα που κανένας Πάπας δεν τολμά να επιλέξει, ακόμα κι αν δεν είναι επίσημα απαγορευμένα. Το πιο χαρακτηριστικό είναι το “Πέτρος”, προς τιμήν του πρώτου Πάπα, του Αποστόλου Πέτρου. Υπάρχει μάλιστα μια παλαιά προφητεία που υποστηρίζει ότι ένας “Πέτρος Β’” θα είναι και ο τελευταίος Πάπας στην ιστορία.
Άλλα ονόματα έχουν «βαρύ» ιστορικό. Το “Ουρβανός” ξυπνά μνήμες από τον Ουρβανό Η’, που καταδίκασε τον Γαλιλαίο. Το “Πίος”, από την άλλη, παραπέμπει στον Πίο ΙΒ’, ο οποίος έχει επικριθεί για τη σιωπή του στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η επιλογή του παπικού ονόματος, λοιπόν, είναι μια πράξη με βαθύ συμβολισμό και ισχυρό μήνυμα – ένα πρώτο παράθυρο στην ψυχή και το όραμα του νέου Πάπα.
