Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
Απουσία οποιασδήποτε επαφής με την πραγματικότητα διαπιστώνεται στην περίπτωση της ΔΕΗ και των ελεγκτικών αρχών, όπως της Επιτροπής Ανταγωνισμού η οποία επί μήνες ερευνά τις στρεβλώσεις και τα μονοπώλια στην αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας, καθ΄ υπόδειξη του ευρωπαϊκού εποπτικού φορέα, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα.
Τι κι αν τις προηγούμενες μέρες το μεγάλο μπλακ άουτ στην Ιβηρική Χερσόνησο που καθήλωσε επί ώρες το σύνολο της κοινωνικοοικονομικής δραστηριότητας σε Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία ανέδειξε την αδήριτη και κατεπείγουσα ανάγκη για επενδύσεις στα συστήματα ασφαλείας και στη διαχείριση των 70.000 εγκαταστάσεων παραγωγής ρεύματος.
Η διοίκηση του Γ. Στάσση εξακολουθεί να απολαμβάνει τα υπερκέρδη των 1,8 δις ευρώ μοιράζοντας μπόνους εκατομμυρίων σε υψηλόβαθμα στελέχη ενώ την ίδια ώρα εξακολουθεί να επιβαρύνει με «φουσκωμένους» λογαριασμούς νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Βέβαια όταν οι χαώδεις εικόνες στους δρόμους, τα εμπορικά κέντρα, στα αεροδρόμια και στους σταθμούς των μετρό πλημμύρισαν τις τηλεοπτικές οθόνες, τότε «έτρεχαν να κάνουν συσκέψεις για να δείξουν ότι έχουν θωρακίσει τις μονάδες αν το 2023 φτάσαμε στο χείλος του γκρεμού και πέρυσι το καλοκαίρι κατέρρευσε το δίκτυο σε τρία μεγάλα νησιά», ανέφεραν στην Press Today παλαιοί τεχνικοί διευθυντές της ΔΕΗ.
Το ερωτηματολόγιο
Τον περασμένο Δεκέμβριο λοιπόν, η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέστειλε σε εταιρείες χονδρεμπορικής και λιανεμπορικής ρεύματος 20 ερωτήματα γενικού ενδιαφέροντος στο πλαίσιο αυτεπάγγελτης έρευνας με προθεσμία απαντήσεων ενός μηνός. Μεταξύ των ερωτημάτων ήταν η περιγραφή του ρυθμιστικού πλαισίου στον τομέα της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας κατά την τελευταία πενταετία, το πλήθος παροχών ανά προμηθευτή, οι ποσότητες των μεγαβατώρων που πουλήθηκαν αλλά και η αξία τους κ.α.
Μια ανάλογη έρευνα είχε ξεκινήσει το 2019 ενώ πέρυσι το ενδιαφέρον εστιάστηκε «στις ακραίες ημερήσιες διακυμάνσεις των τιμών των ηλεκτροπαραγωγών με βάση στοιχεία από το Χρηματιστήριο Ενέργειας». Τότε εντοπίστηκαν «κάποια μεμονωμένα περίεργα «μπιταρίσματα» στις προσφορές των παραγωγών για τα οποία είχαν γίνει και οι ανάλογες οχλήσεις στις εταιρείες». Πέραν τούτου ουδέν. Ούτως ή άλλως, δύσκολα θα εξάγονταν συμπεράσματα καθώς το περιεχόμενο των ερωτήσεων «έμοιαζε περισσότερο με έκθεση ιδεών παρά με παρέμβαση ελεγκτών» σημειώνουν νομικοί παράγοντες.
Από το 2024
Δυστυχώς, ένα και πλέον έτος μετά (Φεβρουάριος 2024) την «αποστολή αιτιάσεων» της Ε.Ε. στη ΔΕΗ ότι «παραβίασε τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες πωλώντας ηλεκτρική ενέργεια στην ελληνική χονδρική αγορά κάτω του κόστους και αποκλείοντας έτσι τους κύριους ανταγωνιστές της», δεν υπήρξε ευαισθητοποίηση.
Στο πόρισμα περιλαμβάνονταν μεταξύ άλλων τα εξής: «Η ΔΕΗ είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας λιανικής και χονδρικής στην Ελλάδα. Το Ελληνικό Δημόσιο κατέχει σημαντική μειοψηφική συμμετοχή σ’ αυτήν. Από το 2013 έως το 2019, η ΔΕΗ ήλεγχε το σύνολο της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής δυναμικότητας, καθώς και ορισμένους από τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με φυσικό αέριο και με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Δραστηριοποιείται επίσης στον ενεργειακό εφοδιασμό των καταναλωτών λιανικής και των επιχειρήσεων.
Η προκαταρκτική άποψη της Επιτροπής είναι ότι η ΔΕΗ κατείχε δεσπόζουσα θέση στη διασυνδεδεμένη ελληνική χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία κατά την υπό εξέταση περίοδο περιλάμβανε την ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς και τα Επτάνησα και μερικά νησιά του Αιγαίου».
Ακολούθως : «Η Επιτροπή εκφράζει προκαταρκτικές ανησυχίες για το γεγονός ότι, μεταξύ του 2013 και του 2019, η ΔΕΗ καταχράστηκε τη δεσπόζουσα θέση της στην ελληνική χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας προμηθεύοντας την παραγόμενη από τους θερμοηλεκτρικούς (δηλαδή λιγνίτη και φυσικού αερίου) σταθμούς της ηλεκτρική ενέργεια σε τιμές κάτω του μεταβλητού τους κόστους (δηλαδή του κόστους που αυξάνεται ανάλογα με τον όγκο της ηλεκτρικής ενέργειας, την οποία παράγει η ΔΕΗ)».
Συνέπειες
Κατά τους Ευρωπαίους «οι πιθανολογούμενες συνέπειες αυτής της εικαζόμενης συμπεριφοράς στην ελληνική χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ήταν ότι οι ανεξάρτητοι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας περιθωριοποιήθηκαν ενώ αποτράπηκαν επενδύσεις σε πιο φιλικές προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας. Αυτό θα μπορούσε να έχει εμποδίσει τους ανεξάρτητους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας να επεκταθούν σε επίπεδο λιανικής, ανατρέποντας τις προσπάθειες για ελευθέρωση της αγοράς λιανικής, η οποία ολοκληρώθηκε επίσημα τον Ιούλιο του 2013. Κατά συνέπεια, η συμπεριφορά της ΔΕΗ ενδέχεται να έχει οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές για τους Έλληνες καταναλωτές, καθώς και σε υψηλότερα επίπεδα εκπομπών τοπικής ρύπανσης».
Ως εκ τούτου: «εάν επιβεβαιωθεί η προκαταρκτική άποψη της Επιτροπής, η συμπεριφορά αυτή θα συνιστούσε παραβίαση του άρθρου 102 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΛΕΕ»), το οποίο απαγορεύει την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης».
Ιστορικό
Τον Μάρτιο του 2021, η ΕΕ κίνησε επίσημη έρευνα στο πλαίσιο της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας για την αξιολόγηση πιθανής καταχρηστικής συμπεριφοράς της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού («ΔΕΗ») στον τομέα χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Το άρθρο 102 της ΣΛΕΕ απαγορεύει την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης που μπορεί να επηρεάσει το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών. Η υλοποίηση της διάταξης αυτής ορίζεται στον κανονισμό αριθ. 1/2003, ο οποίος μπορεί να εφαρμοστεί από την Επιτροπή και από τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού των κρατών μελών της ΕΕ.
Η κοινοποίηση αιτιάσεων αποτελεί επίσημο στάδιο των ερευνών για εικαζόμενες παραβιάσεις των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ. Διαδικαστικά, η Επιτροπή ενημερώνει εγγράφως τα εμπλεκόμενα μέρη σχετικά με τις αιτιάσεις που διατυπώνονται εναντίον τους κι εκείνα εν συνεχεία καλούνται να εξετάσουν τα έγγραφα στον φάκελο της έρευνας, να απαντήσουν εγγράφως και να ζητήσουν την πραγματοποίηση προφορικής ακρόασης για να παρουσιάσουν τις απόψεις τους σχετικά με την υπόθεση ενώπιον εκπροσώπων της Επιτροπής και των εθνικών αρχών ανταγωνισμού.
Εάν η Επιτροπή καταλήξει στο συμπέρασμα, μετά την άσκηση των δικαιωμάτων υπεράσπισης των μερών, ότι υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη παραβίασης, μπορεί να εκδώσει απόφαση που να απαγορεύει την εν λόγω συμπεριφορά και να επιβάλλει πρόστιμο ύψους έως 10 % του ετήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών της εν λόγω εταιρείας.
Το «παράθυρο» το οποίο εκμεταλλεύεται η ομάδα Στάσση σχετίζεται με το ότι «δεν προβλέπεται νόμιμη προθεσμία για την ολοκλήρωση των αντιμονοπωλιακών ερευνών σχετικά με αντιανταγωνιστική συμπεριφορά. Η διάρκεια εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η πολυπλοκότητα της υπόθεσης, ο βαθμός συνεργασίας των εμπλεκομένων εταιρειών με την Επιτροπή και η άσκηση των δικαιωμάτων υπεράσπισης». Κάπως έτσι… αποσοβούνται τα χειρότερα, δηλαδή το πρόστιμο για το μονοπώλιο και η αποφυγή επιβολής έκτακτης εισφοράς (αρ 37 του ν. 4396/2022) τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία αντιστοιχεί στο 90% επί της θετικής διαφοράς του Μεικτού Περιθωρίου Κέρδους (ΜΠΚ) κάθε μονάδας παραγωγής.
