Τα μέτρα εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/868 (Πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων) και εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/903 (Κανονισμός για τη διαλειτουργική Ευρώπη) εισάγει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης που συζητείται και ψηφίζεται σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Πράξη για τη διακυβέρνηση των δεδομένων επιδιώκει την αύξηση της εμπιστοσύνης στην κοινοχρησία δεδομένων, την ενίσχυση των μηχανισμών για την αύξηση της διαθεσιμότητας δεδομένων και την υπέρβαση των τεχνικών εμποδίων στην περαιτέρω χρήση των δεδομένων. Η πράξη για τη διακυβέρνηση των δεδομένων θα στηρίξει επίσης τη δημιουργία και την ανάπτυξη κοινών ευρωπαϊκών χώρων δεδομένων σε στρατηγικούς τομείς, με τη συμμετοχή τόσο ιδιωτικών όσο και δημόσιων φορέων, σε τομείς όπως η υγεία, το περιβάλλον, η ενέργεια, η γεωργία, η κινητικότητα, η χρηματοδότηση, η μεταποίηση, η δημόσια διοίκηση και οι δεξιότητες.
Όπως σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου, η Πράξη επιδιώκει τη δημιουργία ενιαίου πλαισίου ανταλλαγής δεδομένων και καθορισμού κάποιων βασικών απαιτήσεων για τη διακυβέρνηση των δεδομένων, δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον για την κοινοχρησία δεδομένων μεταξύ τομέων και κρατών μελών προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας, εισάγοντας ταυτόχρονα την έννοια της περαιτέρω χρήσης δεδομένων, δηλαδή τη χρήση δεδομένων για εμπορικούς ή μη σκοπούς πέρα από τον αρχικό σκοπό τους, καθώς και την έννοια του αλτρουισμού των δεδομένων, για σκοπούς γενικού συμφέροντος. Η Πράξη θέτει το πλαίσιο και θεσπίζει τις προϋποθέσεις για την περαιτέρω χρήση των δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του Δημοσίου και προστατεύονται νομικά, ιδίως ως προσωπικά δεδομένα ή δεδομένα που καλύπτονται από δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας («προστατευόμενα δεδομένα»), ρυθμίζοντας την ακολουθούμενη διαδικασία μέσω ενός ενιαίου σημείου πληροφόρησης. Περαιτέρω, η Πράξη προβλέπει υπηρεσία διαμεσολάβησης δεδομένων, καθώς και οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων, ώστε να υποστηριχθεί και να διευκολυνθεί η παροχή των δεδομένων από το υποκείμενο ή τον κάτοχο αυτών (κοινοχρησία).
Ένα ακόμα βήμα για την ψηφιακή Ελλάδα του μέλλοντος, χαρακτήρισε το νομοσχέδιο ο εισηγητής της Νέας Δημοκρατίας Αλέξανδρος Μαρκογιαννάκης. «Το σχέδιο νόμου θεσπίζει σοβαρές αλλαγές και ανοίγει ο δρόμος ώστε η Ελλάδα να καταστεί μια ασφαλής και δυναμική οικονομία δεδομένων μέσα σε μια ευρύτερη οικονομία δεδομένων. Καθιερώνεται η υποχρέωση της πολιτείας να εκπονεί και να υλοποιεί μια συνεκτική εθνική στρατηγική, για τα δεδομένα του δημοσίου τομέα. Θεσπίζεται η συντονιστική επιτροπή για τα δεδομένα του δημοσίου τομέα και συνολικά το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης αναλαμβάνει, ως ο κινητήριος μοχλός, ρόλο για την αξιοποίηση αυτών των δεδομένων, ενώ παράλληλα διασφαλίζει πλήρως την προστασία των πολιτών», ανέφερε ο εισηγητής της ΝΔ.
Συνολική ψηφιακή πολιτική η οποία θα προάγει την ασφάλεια των δεδομένων και αυστηρά πρωτόκολλα για τη διαφάνεια στην πρόσβαση και τη διαχείρισή τους, ζήτησε ο εισηγητής του ΠΑΣΟΚ Απόστολος Πάνας και υπογράμμισε ότι η πολιτεία οφείλει να επενδύσει σε ισχυρές ψηφιακές υποδομές, διαφανείς μηχανισμούς διαχείρισης δεδομένων και ασφαλείς ψηφιακές υπηρεσίες, ώστε να λειτουργεί προς όφελος των πολιτών και όχι ως εργαλείο ελέγχου ή εκμετάλλευσης.
Το νομοσχέδιο παρουσιάζει επικίνδυνες ασάφειες σε σχέση με τη διαφάνεια στη διαχείριση των δεδομένων και τη διαλειτουργικότητα, είπε η ειδική αγορήτρια του ΣΥΡΙΖΑ Πόπη Τσαπανίδου και υπογράμμισε ότι κεντρικό ερώτημα που αναδεικνύει η παρούσα συζήτηση είναι ποιος έχει τον έλεγχο των δεδομένων, που στη σημερινή εποχή δεν είναι απλώς πληροφορίες αλλά είναι εξουσία, είναι εργαλείο πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής επιρροής.
Η Ενιαία αγορά δεδομένων στην ΕΕ είναι το νέο El Dorado και γι΄αυτό αποτελούν πεδίο σφοδρών ανταγωνισμών, κερδοφορίας και κερδοσκοπίας των τεχνολογικών μονοπωλίων, είπε η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ Αφροδίτη Κτενά και υπογράμμισε ότι το πρόβλημα είναι η ίδια η DGA. «Η εποχή της ψηφιακής διακυβέρνησης που διανύουμε, σε συνδυασμό με την τεχνητή νοημοσύνη, απαιτούν τεράστιους όγκους δεδομένων, οι οποίοι είναι ο νέος χρυσός, το νέο πεδίο εκμετάλλευσης, κερδοφορίας, αλλά και σφοδρών ανταγωνισμών μεταξύ των τεχνολογικών μονοπωλίων που κυριαρχούν», σημείωσε η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ.
Ο συγκεκριμένος Κανονισμός προσανατολίζεται να μετατρέψει τα προσωπικά μας δεδομένα σε εμπόρευμα, είπε ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης Βασίλης Γραμμένος και επικαλέστηκε το προηγούμενο των πιστοποιητικών εμβολιασμού για τον Covid, που «παραβίασαν το ιατρικό απόρρητο, για να μπορέσει ο πολίτης να μπορέσει να πιεί έναν καφέ».
Η διαχείριση, η χρήση, η επεξεργασία δεδομένων θα μπορούσε να έχει θετικές συνέπειες, ανέφερε ο ειδικός αγορητής της Νέας Αριστεράς Δημήτρης Τζανακόπουλος. Σημείωσε όμως ότι αυτό δεν συμβαίνει ούτε με το νομοσχέδιο ούτε και με την Οδηγία, γιατί δεν ωφελούνται οι πολίτες αλλά αποκλειστικά και μόνο οι εταιρείες στις οποίες το κράτος θα δίνει τα πάντα και εκείνες δεν θα δίνουν τίποτα.
Δεν γίνεται ομαλά και όπως αρμόζει στην ελληνική πραγματικότητα η ψηφιακή μετάβαση, τόνισε ο ειδικός αγορητής της “Νίκης” Γιώργος Ρούντας και προεξόφλησε ότι οι πολίτες και τα προωπικά τους δεδομένα θα γίνονται αντικείμενο αγοράς και πώλησης, δηλαδή εμπόρευμα.
Έχουμε δυσπιστία για την ασφάλεια των δεδομένων, γιατί έχει προηγηθεί το σκάνδαλο με την κ. Ασημακοπούλου και το έχουμε το προηγούμενο με τη διαχείριση των δεδομένων από τα funds, είπε ο ειδικός αγορητής των “Σπαρτιατών” Πέτρος Δημητριάδης και επέσεισε τον κίνδυνο της δικτατορίας των ψηφιακών δεδομένων.
«Ανησυχούμε γιατί στη χώρα μας δεν προστατεύεται η ιδιωτική σφαίρα, δεν ελέγχεται η κακή χρήση δεδομένων, δεν λογοδοτεί κανείς για την παράνομη τέτοια χρήση», ανέφερε η ειδική αγορήτρια της Πλεύσης Ελευθερίας Ελένη Καραγεωργοπούλου και σημείωσε ότι το σχέδιο νόμου υπηρετεί τη βασική αρχή της κυβέρνησης που είναι η γρήγορη, κακή νομοθέτηση, στο σκοτάδι μηχανισμών που δεν επιτρέπει την εποπτεία και τον έλεγχο πεπραγμένων.
