του Κωνσταντίνου Τσουκαλά,
υπεύθυνου Προγράμματος «WWF Ελλάς
Οι ελληνικές ακτές, «πνίγονται» στα πλαστικά απορρίμματα. Αποτσίγαρα, πλαστικά καπάκια και μπουκάλια, σκουπίδια από την καθημερινότητα μας, κατακλύζουν τις παραλίες και για αυτό δεν ευθύνονται μόνο οι πολίτες.
Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, υπεύθυνος του Προγράμματος «Υιοθέτησε μία παραλία» του WWF Ελλάς, περιγράφει τα ανησυχητικά ευρήματα μίας καταγραφής που έκαναν μέσα σε τρία χρόνια, περισσότεροι από 3.000 πολίτες… Ναι καλά διαβάσατε…
Σε πρόσφατη έκθεση της WWF Ελλάς , περιγράφεται, με μελανά χρώματα το μέγεθος της παράκτιας ρύπανσης στην Ελλάδα. Θα θέλατε να μας παρουσιάσετε τα δεδομένα που έχετε συλλέξει;
Το WWF Ελλάς υλοποιεί μια μεγάλη δράση επιστήμης των πολιτών (citizenscience) που στοχεύει στην παρακολούθηση και καταγραφή της παράκτιας ρύπανσης στις παραθαλάσσιες περιοχές της χώρας, εμπλέκοντας ενεργά το ευρύ κοινό. Το «Υιοθέτησε μια παραλία» είναι ένα πρόγραμμα πανελλαδικής εμβέλειας, στο οποίο οι συμμετέχοντες καλούνται να «υιοθετήσουν» παραλίες ή περιοχές του παράκτιου χώρου. Το WWF Ελλάς δημοσιεύει την ολοκληρωμένη τριετή έκθεση αποτελεσμάτων του προγράμματος και τα αποτελέσματα μας δείχνουν το αναμενόμενο. Οι παραλίες είναι κατακλυσμένες από απορρίμματα με βασικό ύποπτο τα τεχνητά πολυμερή υλικά (πλαστικά) που αποτελούν το 83% των συνολικών ευρημάτων στο πλαίσιο των καταγραφών που έχουν πραγματοποιηθεί από τις εθελοντικές ομάδες. Ακολουθούν τα μέταλλα, το χαρτί, το γυαλί, το ξύλο και άλλα είδη αλλά σε πολύ μικρότερο ποσοστό.
Ποιο δεδομένο, κρίνετε ως το πλέον ανησυχητικό από τις 192 παραλίες που εξετάστηκαν;
Μόλις πέντε αντικείμενα αποτελούν το 50% των συνολικών ευρημάτων, επομένως μιλάμε για παραπάνω ανησυχητικά ευρήματα, όπως τα κομμάτια πλαστικών, τα καπάκια, τα καλαμάκια (θυμόμαστε ότι έχουν καταργηθεί) και τα κομμάτια φελιζόλ. Ο Βασιλιάς όμως είναι τα αποτσίγαρα αποτελώντας το νούμερο 1 πλαστικό απόρριμμα στις Ελληνικές παραλίες. Παρόλο που οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν, τα αποτσίγαρα είναι πλαστικά, με καταστροφικές συνέπειες στο περιβάλλον. Κατά μέση τιμή, σε 100 μέτρα παραλίας μπορούμε να συναντήσουμε πάνω από 50 αποτσίγαρα. Μέχρι στιγμής έχουν συλλεχθεί και καταγραφεί πάνω από 65000 αποτσίγαρα!
Η ρύπανση των παραλιών είναι φαινόμενο μόνο ελληνικό;
Τα περισσότερα περιβαλλοντικά προβλήματα, δεν έχουν γεωγραφικά όρια και επηρεάζουν ολοκληρωτικά τον πλανήτη. Οι θάλασσες του πλανήτη μας και η Μεσόγειος συγκεκριμένα κινδυνεύουν να μετατραπούν σε «πλαστικές παγίδες» για εμάς και τη μοναδική ζωή που φιλοξενούν. Σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα του WWF Ελλάς, 11.500 τόνοι πλαστικών καταλήγουν στη Μεσόγειο, εκ των οποίων το 28% προκύπτει από θαλάσσιες πηγές, όπως τα εγκαταλελειμμένα ή πεταμένα στους βυθούς αλιευτικά δίχτυα και άλλα προϊόντα αλιευτικού εξοπλισμού. Είναι σαν να πετάμε ημερησίως πάνω από 1.000.000 άδεια πλαστικά μπουκάλια στη θάλασσα! Στο πλαίσιο του προγράμματος παρακολούθησης παράκτιας ρύπανσης έχουμε και τη συμμετοχή τριών επιπλέον γραφείων του WWF στην Τουρκία, την Τυνησία και την Ιταλία. Και εκεί, η κατάσταση που επικρατεί είναι αντίστοιχη με την Ελλάδα, με τα πλαστικά στις παραλίες να έχουν και εκεί την τιμητική τους.
Είμαστε αδιάφοροι και πετάμε τα σκουπίδια μας στις παραλίες ή μήπως φταίει κάτι άλλο;
Μέσα σε μόλις τρία χρόνια, χιλιάδες πολίτες απ’ όλη τη χώρα ένωσαν τις δυνάμεις τους και συνέβαλαν καθοριστικά στη μάχη κατά της πλαστικής ρύπανσης! Η περιβαλλοντική ευαισθησία των Ελλήνων πολιτών αυξάνεται ολοένα και πιο πολύ. Όμως, αυτό δεν αρκεί!
Ο περιορισμός της πλαστικής ρύπανσης πρέπει να καταστεί προτεραιότητα στις πολιτικές της χώρας. Πόσες φορές έχουμε επισκεφθεί μια παραλία χωρίς κάδους, ή με ξέχειλα μικρά καλαθάκια; Είναι απαραίτητο να ακολουθηθεί η ιεραρχία διαχείρισης των απορριμμάτων με την εγκατάσταση κλειστών κάδων και πρόνοια για τακτική περισυλλογή τους. Παράλληλα η πρόληψη της παραγωγής πλαστικών απορριμμάτων πρέπει να αποτελέσει μέγιστη προτεραιότητα και μέχρι τότε ο νόμος4736/2020 να εφαρμοστεί στην πράξη.
Παράλληλά, η ανάπτυξη θεσμικών πρωτοβουλιών για τον περιορισμό της κατανάλωσης πλαστικών και τη στροφή σε λύσεις επαναχρησιμοποίησης είναι ενέργειες που πρέπει να λάβουν χώρα άμεσα.
Ως ενεργοί πολίτες, μπορούμε μέσα από την καθημερινότητά μας να συμβάλουμε στη βελτίωση της κατάστασης, στρεφόμενοι σε βιώσιμες εναλλακτικές πολλαπλών χρήσεων αντί του πλαστικού μιας χρήσης (παγούρι, ποτήρι, επαναχρησιμοποιούμενη τσάντα, κα) κι έτσι, να συμβάλλουμε ακόμα πιο ενεργά στην προστασία του περιβάλλοντος.
Το πρόγραμμα “Υιοθέτησε μια παραλία” καθιστά τους πολίτες μπροστάρηδες στη μάχη κατά της πλαστικής ρύπανσης – Είναι αυτό αρκετό για την αντιμετώπιση του προβλήματος;
Το πρόγραμμα «Υιοθέτησε μια παραλία» είναι ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν είναι αρκετό από μόνο του. Απαιτείται μια συντονισμένη προσπάθεια σε όλα τα επίπεδα για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης και την προστασία των ακτών μας που πέρα από την ενεργό συμμετοχή των πολιτών σε δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος, θα περιλαμβάνει πολιτικές που θα προωθούν τη μείωση της παραγωγής και κατανάλωσης πλαστικών, την ενίσχυση της ανακύκλωσης, δράσεις ευαισθητοποίησης και τη συνεργασία του κοινωνικού συνόλου για την ανάπτυξη και εφαρμογή αποτελεσματικών λύσεων.
