Δημοσιεύθηκε στην έντυπη TODAY PRESS του Σαββάτου
Για πολλά χρόνια τώρα ακούω ανέκδοτα που κυκλοφορούν όπως «πέντε οικονομολόγοι συζητούν ένα θέμα και δίνουν δέκα απαντήσεις», αλλά δεν περίμενα να δω τόσο πολλούς διαφορετικούς αριθμούς για τους υδρογονάνθρακες της ανατολικής Μεσογείου από γεωλόγους και γεωφυσικούς. Θα παραθέσω εδώ τις πιο σημαντικές από αυτές τις προβλέψεις.
Μια μελέτη αναφέρει ότι: «Oι πρόσφατες ανακαλύψεις πολύ μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου τόσο στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη του Ισραήλ όσο και της Κύπρου (Ισραήλ 34 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια (tcf), Κύπρος 7 tsf, σε συνδυασμό με εκτιμήσεις ότι στη Λεκάνη της Λεβαντίνης υπάρχει η πιθανότητα να βρίσκονται 112 tsf φυσικού αερίου και 3,7 bsf (δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου — US Geological Survey (USCS), αναβαθμίζουν την περιοχή, καθιστώντας την ένα από τα μεγαλύτερα ενεργειακά κέντρα παγκοσμίως».
H ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ είναι κάτι που έπρεπε να είχαμε κάνει τουλάχιστον πριν από δέκα χρόνια. Έτσι θα μπορούσαμε τώρα να είχαμε πραγματοποιήσει την προκήρυξη διαγωνισμού για τα θαλάσσια ερευνητικά οικόπεδα που θα είχαμε δημιουργήσει για να προσελκύσουμε σημαντικούς ξένους επενδυτές, ακριβώς όπως έκανε η Κύπρος, για την ανακάλυψη και αξιοποίηση κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ηλίας Κονοφάγος για τις συζητήσεις για τον ορυκτό μας πλούτο, «τον έχουμε εδώ και πολλά χρόνια μπροστά μας, τον έχουμε ακριβώς κάτω από τα πόδια μας, στον βυθό της θάλασσας. Απλώς τον αγνοούσαμε, τον περιφρονούσαμε συστηματικά και φροντίζαμε παράλληλα να πλουτίζουν ορισμένοι επιτήδειοι από τις εισαγωγές ξένων προϊόντων και αντίστοιχων ενεργειακών πρώτων υλών του εξωτερικού».
Όταν τη δεκαετία του 1980 ξεκίνησε εκστρατεία για την αξία της ΑΟΖ για την πατρίδα μας, ο Αντώνης Φώσκολος ασχολείτο με τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες δύο δεκαετίες νωρίτερα, αλλά και αυτόν τον αγνοούσαν, και αργότερα μερικοί τον θεωρούσαν έναν γραφικό τύπο που ήρθε από τη μακρινή Αλμπέρτα του Καναδά και τους ζάλισε με τους αριθμούς του. Τώρα όμως φαίνεται ότι και αυτός δικαιώνεται. Πολλοί θεωρούν μέχρι σήμερα αστρονομικούς τους αριθμούς που αναφέρει τακτικά για τον τεράστιο ορυκτό πλούτο που περιλαμβάνει η ΑΟΖ της Ελλάδας. Αλλά ο Φώσκολος ουδέποτε δημοσιοποίησε αριθμούς χωρίς να παρουσιάζει χάρτες και επιστημονικές μελέτες του Καναδά και της Αμερικής.
Ο καθηγητής Αντώνης Φώσκολος, ο πρωτοπόρος Έλληνας που ασχολήθηκε με τους υδρογονάνθρακες από τη δεκαετία του 1970, μας δίνει κάποιους αριθμούς πού μας παγώνουν το αίμα. Κατά τους υπολογισμούς του τα πιθανά αποθέματα φυσικού αερίου στις ΑΟΖ των κρατών της ανατολικής Μεσογείου σε τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια είναι:
| Κράτος | Εξακριβωμένα | Υψηλή πιθανότητα | 50%πιθανότητα
|
| Αίγυπτος | 1,8 | 6,31 | |
| Ισραήλ | 0,9 | 0,7 | |
| Κύπρος | 0,2 | 1,7 – 1,8 | |
| Συρία + Λίβανος | 1,51 | ||
| Ελλάδα/Κρήτη | 3,52 – 5,53 | ||
| ΣΥΝΟΛΟ | 2,9 | 1,6 – 1,7 | 12,0 – 14,0 |
Στη συνέχεια ο Φώσκολος, βασισμένος στους παραπάνω αριθμούς, παραθέτει τα αποθέματα σε δισεκατομμύρια κυβικά πόδια (bcm) ως εξής:
| ΙΣΡΑΗΛ:
|
900 bcm αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου, με εξαγόμενο το 40%. Τα πιθανά αποθέματα έχουν υπολογιστεί να είναι γύρω στα 700 bcm. |
| ΚΥΠΡΟΣ:
|
200 bcm αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου, υψηλής πιθανότητας αποθέματα γύρω στα 1.800 bcm και πιθανά αποθέματα γύρω στα 1.800 bcm. |
| ΕΛΛΑΔΑ:
|
3.500 bcm πιθανά αποθέματα φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης, ενώ στο Ιόνιο Πέλαγος τα πιθανά αποθέματα υπολογίζονται να είναι περίπου 500 bcm. |
Επιπλέον έχει υπολογίσει ότι εάν η Κύπρος και η Ελλάδα προχωρήσουν με γρήγορα βήματα προς την εξερεύνηση και την εκμετάλλευση φυσικού αερίου, τότε θα είναι σε θέση να εξάγουν ποσότητες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μετά το 2020, για τριάντα χρόνια, ως εξής: Ισραήλ: 360 bcm, Κύπρος: 1.800 bcm και Ελλάδα: 3.500 bcm. Δηλαδή ένα συνολικό ποσό των 5.660 bcm, το οποίο αντιστοιχεί σε ένα ετήσιο ποσό των 188 bcm.
Επίσης o Σόλων Κασίνης, o οποίος υπήρξε διευθυντής του Τμήματος Ενέργειας στην Κυπριακή Δημοκρατία για πολλά χρόνια και θεωρείται ο «πατέρας» της προσπάθειας εντοπισμού υδρογονανθράκων στην Κύπρο, κατηγορήθηκε από πολλούς για τους αριθμούς που παρουσιάζει για την κυπριακή ΑΟΖ. Αλλά ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος κατάλαβε νωρίς την αξία του Κασίνη και τον άφησε να προχωρήσει στις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ και τον Λίβανο για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της Κύπρου. O Κασίνης, με την τεράστια εμπειρία του, δίνει την προσωπική του γνώμη για τα πιθανά αποθέματα υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ, τα οποία υπολογίζει σε 60 τρισ. κυβικά πόδια και δισ. βαρέλια πετρελαίου.
Στην ομιλία του την άνοιξη του 2014 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών τόνισε την αποφασιστικότητα της κυπριακής κυβέρνησης από το 2004 μέχρι το 2014 και αψήφησε τις τουρκικές προκλήσεις, και επίσης κατάφερε να συνεχίσει την ίδια ενεργειακή πολιτική παρά την εναλλαγή των κυβερνήσεων στο νησί. Αυτό το βασικό χαρακτηριστικό της κυπριακής προσπάθειας είναι κάτι που πρέπει να ακολουθήσει η σημερινή ελληνική κυβέρνηση αλλά και οι επερχόμενες. Ο Σόλων Κασίνης, καταλήγοντας, τόνισε:
«Σας διαβεβαιώνω ότι στο εξής, μέσω του φυσικού αερίου, οι Ευρωπαίοι θα υπολογίζουν περισσότερο την Κύπρο και σε λίγο καιρό και την Ελλάδα. Και δεν θα κάνουν μυστικές συμφωνίες πίσω από την πλάτη της, καταργώντας τις δημοκρατικές διαδικασίες που η ίδια η Ελλάδα γέννησε».
Η Επιτροπή Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών πραγματοποίησε μια σημαντική ημερίδα για το θέμα των υδρογονανθράκων το 2012, κατά την οποία παρουσιάστηκαν ενδιαφέρουσες αναλύσεις. Τα κύρια σημεία αυτών των αναλύσεων που έχουν σχέση με το θέμα μας είναι τα ακόλουθα:
Υπάρχουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων στις παρακάτω θαλάσσιες περιοχές της χώρας:
— Ιόνιο Πέλαγος, πλησίον της οριοθετημένης μέσης γραμμής μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας και βόρεια και δυτικά της Κέρκυρας, δυτικά της Λευκάδας, δυτικά της Πρέβεζας, στον δυτικό Πατραϊκό και στον Μεσσηνιακό κόλπο κ.α. Επίσης στη λεκάνη των Γρεβενών, στον Θερμαϊκό κόλπο, στη λεκάνη της Θράκης και σε περιοχές του βορείου Αιγαίου.
— Σε υπεράκτιες περιοχές δυτικά, νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης, σε μια έκταση μεγαλύτερη των 80.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, στην οποία υποστηρίχθηκε η άποψη περί ύπαρξης υδρογονανθράκων. H άποψη αυτή υποστηρίζεται από:
- Τη συγκριτική αξιολόγηση υποθαλάσσιοι’ γεωλογικών δεδομένων με αντίστοιχα δεδομένα της ανατολικής Μεσογείου (Αίγυπτο, Ισραήλ, Κύπρο), όπου έχουν ανακαλυφθεί κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
- Την παρουσία, νότια της Κρήτης, συγκλίνουσας επαφής της Ευρω-ασιατικής Λιθοσφαιρικής Πλάκας με την υποβυθιζόμενη Αφρικανική. Σύμφωνα με ευρύτερες παρατηρήσεις από ανάλογες περιοχές σε ζώνες σύγκλισης στον παγκόσμιο χώρο, τέτοιες περιοχές μπορούν να φιλοξενούν σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
- Στη Μεσογειακή Ράχη έχουν αποτυπωθεί δείκτες με τους οποίους συνδέεται η παρουσία υδρογονανθράκων σε άλλες περιοχές της Γης:
(1) H ύπαρξη λασποηφαιστείων κατά μήκος της ζώνης σύγκλισης,
(2) η ύπαρξη συμπλεγμάτων λεπτώσεων και πτυχώσεων του γεωλογικού πρίσματος επαύξησης, και
(3) οι διαφυγές θερμογενούς αερίου σε πολλές θέσεις στη Μεσογειακή Ράχη και η ύπαρξη υδριτών.
Πηγές:
__Anthony Foscolos, «The Geopolitical and Geoeconomical Importance of Hydrocarbon Exploitation in Offshore Eastern Mediterranean and Greece in Meeting the Forthcoming European Energy Crisis. The Geostrategic Location of Greece», αδημοσίευτη μελέτη/παρουσίαση, Μάιος 2014, σελ. 17.
__Λουκάς Γ. Χριστοφόρου (επιμ.), Ελληνικοί Υδρογονάνθρακες: Από την έρευνα στην εκμετάλλευση, Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα, 2012
__Σόλων Κασίνης, «Το ιστορικό της κυπριακής ΑΟΖ …, διάλεξη, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 15 Μαΐου 2014
