Κάθε απόγευμα ο Έργκους Κατιάτζ ανεβάζει ένα βίντεο στο TikTok για να υπενθυμίσει στους πελάτες του ότι το κατάστημά του στα Τίρανα παραδίδει πατατάκια, τσιγάρα και αλκοολούχα ποτά στη διάρκεια της νύχτας. Το τηλέφωνό του δεν σταματάει να χτυπάει για παραγγελίες που του αποδίδουν περίπου 1.000 ευρώ επιπλέον μηνιαίο κέρδος.
Αλλά ο Κατιάτζ θα πρέπει σύντομα να βρει έναν νέο τρόπο για να προσελκύει τους πελάτες του. Η κυβέρνηση της Αλβανίας επέβαλε ετήσια απαγόρευση στη συγκεκριμένη εφαρμογή, η οποία, όπως υποστηρίζει, στοχεύει να περιορίσει την νεανική εγκληματικότητα, αλλά που σύμφωνα με ιδιοκτήτες επιχειρήσεων και με οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, απειλεί το εμπόριο και την ελευθερία του λόγου, ενόψει των εκλογών του Μαΐου.
“Θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στην επιχείρησή μου γιατί οι περισσότερες πωλήσεις γίνονται με παραδόσεις χάρη στην ελεύθερη προώθηση των προϊόντων μέσω του TikTok”, λέει ο Κατιάτζ παραδίδοντας εμπορεύματα στα περίχωρα της πρωτεύουσας.
Ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα ανακοίνωσε την απαγόρευση στις 21 Δεκεμβρίου μετά τον θανάσιμο τραυματισμό με μαχαίρι ενός 14χρονου μαθητή από έναν συμμαθητή του τον Νοέμβριο, ένα έγκλημα το οποίο τα ρεπορτάζ των τοπικών μέσων ενημέρωσης ανέφεραν ότι διαπράχτηκε έπειτα από διαδικτυακό διαπληκτισμό των δύο αγοριών.
Το TikTok αναμένεται να απενεργοποιηθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Η κίνηση αυτή ακολουθεί τις απαγορεύσεις ή μερικές απαγορεύσεις σε τουλάχιστον 20 χώρες λόγω της ανησυχίας για προβολή ακατάλληλων βίντεο ή για λόγους ασφαλείας που συνδέονται με την ιδιοκτήτρια εταιρεία της εφαρμογής, την ByteDance με έδρα την Κίνα και με την εγγύτητά της με την κινεζική κυβέρνηση.
Στην Αλβανία, ο Ράμα υποστήριξε ότι η απόφαση ελήφθη έπειτα από συζητήσεις με γονείς και εκπαιδευτικούς, αλλά οι πολέμιοί της ανησυχούν ότι η κίνηση αυτή εντάσσεται στις προσπάθειες του πρωθυπουργού να καταστείλει τους αντιφρονούντες έπειτα από ένα χρόνο λαϊκών εξεγέρσεων.
“Αυτό προκαλεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο με τις κυβερνήσεις να μπορούν να κλείνουν ανά πάσα στιγμή διάφορες πλατφόρμες”, λέει η Ορκιντέα Ζαφέρατζ του think tank SCiDEV με έδρα τα Τίρανα.
Το TikTok ανέφερε ότι επιδιώκει “επείγουσα αποσαφήνιση” από πλευράς της αλβανικής κυβέρνησης επειδή, όπως υποστηρίζει, “πολλά δημοσιεύματα έχουν στην πραγματικότητα επιβεβαιώσει ότι τα βίντεο που οδήγησαν στον θάνατο του μαθητή είχαν αναρτηθεί σε άλλη πλατφόρμα και όχι στο TikTok”.
Τον περασμένο χρόνο σημειώνονταν συστηματικά διαμαρτυρίες στην Αλβανία κατά της φυλάκισης πολιτικών αντιπάλων του Ράμα. Διαδηλωτές επιτέθηκαν με βόμβες μολότωφ σε κυβερνητικά κτίρια και η αστυνομία απάντησε με δακρυγόνα και αντλίες νερού.
Οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων αντιπολιτευόμενων κομμάτων–ο Σαλί Μπερίσα του Δημοκρατικού Κόμματος και ο Ιλίρ Μέτα του Κόμματος Ελευθερίας– αντιμετωπίζουν κατηγορίες για διαφθορά.
Αμφότεροι αρνούνται τις κατηγορίες, οι οποίες -όπως υποστηρίζουν- έχουν πολιτικό κίνητρο.
Ο Αρλίντ Κιορί, ο αρχηγός του πολιτικού κόμματος “Μαζί” που σχηματίστηκε το 2022, δήλωσε ότι η απαγόρευση του TikTok περιορίζει ένα ισχυρό επικοινωνιακό εργαλείο της αντιπολίτευσης.
“Θέλει να μας κλείσει το στόμα”, λέει ο Κιορί από το γραφείο του όπου υποστηρικτές του κόμματος βρήκαν καταφύγιο από το κρύο και συζήτησαν για τα προεκλογικά τους σχέδια.
Ο Ράμα από την πλευρά του επιμένει ότι η κίνηση αυτή προσβλέπει στην προστασία των νέων.
Σε ένα σοκάκι στο κέντρο των Τιράνων μια φωτογραφία του παιδιού που δολοφονήθηκε κρέμεται από έναν στύλο ηλεκτροδότησης και πάνω του είναι δεμένα μαραμένα δουλούδια και μηνύματα των φίλων του.
Εκεί δέχτηκε την επίθεση με μαχαίρι και περπάτησε αιμορραγώντας μέχρι το σχολείο του προτού φθάσει το ασθενοφόρο.
“Μέσα στο κινεζικό TikTok, δεν βλέπεις χουλιγκανισμό, διαστροφή, βία, μπούλινγκ, έγκλημα. Ενώ στο TikTok εκτός της Κίνας (βλέπεις) μόνο αχρείους και αποβράσματα. Γιατί το έχουμε ανάγκη αυτό;”, είπε ο Ράμα τον περασμένο μήνα ανακοινώνοντας την απόφασή του.
