Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Κωνσταντίνου Μπούρα
«Δανειστές»: ένα παιχνίδι σκάκι. Η βασίλισσα έχει την ελευθερία κινήσεων. Ρουά ματ από τον πρώην σύζυγο. Τραγικωμωδία με μελοδραματικά στοιχεία και πολλές αφηγηματικές ανατροπές.
«Δεν έχουμε ελεύθερη βούληση. Είμαστε έρμαια τών ορμεφύτων. Δρούμε ανάλογα με τη φύση μας. Πρέπει να μελετάς την φύση των άλλων πριν ξαμολήσεις τη δική σου να αλωνίσει ελεύθερα!!! Εσύ δεν έχεις τίποτα να προσάψεις στον εαυτό σου; Απολύτως τίποτα. Τις πράξεις μας οδηγεί η Θεία Πρόνοια ή η μοίρα; Είμαστε αθώοι μεν ελεύθεροι δε. Είμαστε υπεύθυνοι απέναντι στον εαυτό μας και στην ανθρωπότητα». Φράσεις από το ερεβώδες θεατρικό έργο με τον συμβολικό τίτλο «Πιστωτές» (σε μια άλλη νεοελληνική απόδοση).
Ο Λάιος σκοτώνει τον Οιδίποδα κι εκδικείται την Ιοκάστη για την «αιμομικτική» σχέση με τον «αδελφούλη» της. Η αρχετυπική γυναίκα ως μάνα, σύζυγος, ερωμένη, τροφός, θεραπαινίδα, συμπλήρωμα τού αντρός στις παλαιές πατριαρχικές κοινωνίες.
Ο γάμος ως σύμβαση, ως κερδοσκοπική επιχείρηση. Η αναφορά στα χρέη γίνεται με όρους τοκογλυφικού δανεισμού. Το χρηματιστήριο των αισθημάτων. Επένδυση σε μετοχές-φούσκες. «Παπαγαλάκια» και καλοθελητές. Κραχ και κρίσεις. Αποτυχίες και απογοητεύσεις. Κι όταν έρθει η πικρή εκείνη η ώρα τού απολογισμού και ο ισολογισμός «δεν κλείνει»…
Ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ, ο δεύτερος «γιος τής δούλας» (μετά τον υιό τής λαχανοπώλιδος, τον «τραγικότερο των τραγικών ποιητών» πολυμήχανο Ευριπίδη), μελετάει σε όλη τη ζωή και το έργο του τον μοργανατικό γάμο. Μέχρι το νεκροκρέβατό του όπου απεφάνθη πως «δεν υπάρχει τίποτα το προσωπικό», ζωγράφισε μαζί με τον Ίψεν τα βάθη τής Πανανθρώπινης Ψυχής με σκαιά χρώματα, τόσο που ο «Φάουστ» τού Γκαίτε φαντάζει ανώδυνη παραβολή.
Η πατριαρχία, σε συνδυασμό με την φαλλοκρατία και την χρήση τού γλωσσικού κώδικα για μονομερή διατήρηση προνομίων εκ μέρους των ανδρών εναντίον κάθε θηλυκότητας αμφισβητείται έντονα στις μέρες μας και από το περίφημο πλέον κίνημα Woke. Το έργο αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί χαρακτηριστικό «παράδειγμα προς αποφυγήν».
Καλά κουρδισμένη παράσταση, άψογα συντονισμένοι ηθοποιοί, ψυχροί εκτελεστές. Το παράδοξο τού Diderot σε όλο του το μεγαλείο. Αξιόλογοι όλοι και όλες οι συντελεστές ετούτου τού σπαρακτικού καλογραμμένου αστικού δράματος.
Μετάφραση: Έλσα Ανδριανού. Σκηνοθεσία: Άρης Τρουπάκης. Σκηνικά, κοστούμια: Θοδωρής Χρυσικός. Βοηθοί σκηνοθέτη: Γωγώ Μπόμπολα, Θάνος Ψαρράς. Φωτισμοί: Δημήτρης Λογοθέτης. Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη. Φωτογραφίες: Ζαφείρω Βλάχου. Παραγωγή: Η Πάνδημος Ηώς. Εκτέλεση και Οργάνωση παραγωγής: Θάνος Ψαρράς.
Ηθοποιοί: Δήμητρα Χατούπη, Φίλιππος Σοφιανός, Γιώργος Σταυριανός.
Η παράσταση επιχορηγείται και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού.
Τέτοια έργα δεν γράφονται πια σήμερα. Τότε ήξεραν ακόμα να στήνουν σκηνικές ίντριγκες βασισμένες στις ζωές τους. Τώρα σιγά σιγά, αργά μα σταθερά, το θέατρο αποκόβεται από την καθομολογουμένη κοινή καθημερινότητα και ερωτοτροπεί με το αλλοδιαστασιακό χωρίς να ριζώνει στο Συλλογικό Φαντασιακό.
