Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Την απόφαση της Διοίκησης του Εθνικού Κήπου αλλά και του ίδιου του Δήμου της Αθήνας, να απομακρυνθούν τα κρι-κρι από την καρδιά της πρωτεύουσας με προορισμό την… Κρήτη, αποκαλύπτει σήμερα η Today Press. H επιλογή αυτή εντάσσεται σε ένα συνολικότερο σχεδιασμό, σύμφωνα με τον οποίο ο κεντρικός πνεύμονας πρασίνου θα φιλοξενεί στο κοντινό μέλλον αποκλειστικά ελεύθερη πανίδα και όχι ζώα υπό κράτηση.
Σήμερα, συνολικά 12 κρι-κρι διαβιούν στον εθνικό κήπο, συνεχίζοντας μια «παράδοση», έξι και πλέον δεκαετιών που θέλει το προστατευόμενο είδος να κρατείται έγκλειστο προς τέρψιν των επισκεπτών (κατοίκων και τουριστών). Το συγκεκριμένο είδος είναι μοναδικό σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η μικρή ομάδα κρι-κρι του Εθνικού Κήπου είναι καταγεγραμμένη επίσημα και φέρει κωδικό αριθμό εκμετάλλευσης από το Κτηνιατρικό Γραφείο της Περιφέρειας Αττικής. Εξειδικευμένος κτηνίατρος παρακολουθεί την υγεία των ζώων, τη διατροφή τους και πραγματοποιεί τους απαραίτητους εμβολιασμούς, αιμοληψίες και φαρμακευτικές αγωγές, όταν χρειάζεται. Επιπλέον, τρεις φροντιστές εργάζονται καθημερινά, εξασφαλίζοντας την καθαριότητα, το τάισμα και τον έλεγχο της κατάστασής τους καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Παρά το γεγονός πως οι άνθρωποι του Κήπου, μεριμνούν για την υγεία των ζωντανών, η εικόνα των αιχμάλωτων ζώων ενοχλεί μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού που επισημαίνει εδώ και χρόνια πως φυσικός τους χώρος είναι η νησίδα Θεοδωρού.
Πρόκειται για ένα από τα πιο απρόσιτα κομμάτια της Ελλάδας. H πρόσβαση εκεί απαγορεύεται, λόγω της ανακήρυξής του σε ειδικά προστατευόμενη περιοχή, οικολογικά ευαίσθητη, η οποία έχει και επισήμως ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000 καθώς:
α) αποτελεί καταφύγιο και σταθμό αναπαραγωγής για τα απειλούμενα με εξαφάνιση κρι-κρι,
β) το νησί θεωρείται σημαντικό και για είδη πτηνών που ζουν σε θαλάσσιους γκρεμούς, σαν π.χ. τον θαλασσοκόρακα.
Οι οικολόγοι εδώ και δεκαετίες κάνουν λόγο για ένα «αποκαρδιωτικό θέαμα», μιλούν ανοιχτά για «τετράποδους σκλάβους» και τονίζουν πως δεν έχει καμία σημασία αν τα ζώα κρατούνται νομίμως, αφού το δίδαγμα το οποίο δίνεται πως ο ισχυρός μπορεί να επιβάλλεται στον ανίσχυρο, δεν είναι πλέον ανεκτό.
Η νέα διοίκηση του Εθνικού Κήπου, δείχνει πάντως μεγάλη και ειλικρινή ευαισθησία για το ζήτημα, υιοθετώντας πλήρως την άποψη πως η θέση του σπάνιου αγριοκάτσικου δεν είναι στον κέντρο της μεγαλούπολης, μια ανάσα από το Σύνταγμα αλλά στο φυσικό του περιβάλλον. Έχει μάλιστα ήδη κινήσει διαδικασίες μετακίνησης των ζώων στην Κρήτη, που όμως «φρέναραν» προσωρινά οι ασθένειες των αιγοπροβάτων που έπληξαν και την Ελλάδα.
Το ιστορικό
Η εγκατάσταση της ζωοπτηνολογικής συλλογής του Εθνικού Κήπου ξεκίνησε το 1845, στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα η Προεδρική Φρουρά, καταλαμβάνοντας έκταση περίπου 5 στρεμμάτων από τα συνολικά 155 του Κήπου. Λίγα χρόνια αργότερα, ο χώρος αυτός άλλαξε χρήση και η ζωοπτηνολογική συλλογή περιορίστηκε σε έκταση 2 στρεμμάτων (2000 τ.μ.). Στην τριετία 1930-1933, η συλλογή μεταφέρθηκε στο κέντρο του Κήπου, όπου παραμένει έως και σήμερα.
Η πρώτη επίσημη αναφορά για την παρουσία του κρητικού αίγαγρου (κρι-κρι) στον Εθνικό Κήπο γίνεται το 1959, σύμφωνα με έγγραφα που επιβεβαιώνουν την ύπαρξή τους στον χώρο. Δεν είναι γνωστό πώς ακριβώς μεταφέρθηκαν, αλλά εκτιμάται ότι επρόκειτο για δώρο από τις πολιτικές ή αυτοδιοικητικές αρχές του Νομού Χανίων. Το 1966, ολοκληρώθηκε η κατασκευή ενός ειδικού χώρου φιλοξενίας για τα κρι-κρι, με χαρακτηριστική μικρή σπηλιά, ο οποίος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.
Σημερινή κατάσταση
Ο κρητικός αίγαγρος συγκαταλέγεται στα είδη υπό κίνδυνο για δύο κύριους λόγους:
Υβριδισμός με οικόσιτες κατσίκες.
Παράνομο κυνήγι.
Σήμερα, ο πληθυσμός τους στον Κήπο ανέρχεται σε 12 άτομα, εκ των οποίων 5 είναι θηλυκά και 7 αρσενικά.
Επιστημονικές μελέτες και μελλοντικά σχέδια
Το 2021 πραγματοποιήθηκε μελέτη με τίτλο «Γενετική Ταυτοποίηση του Κρητικού Αίγαγρου» από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Στο πλαίσιο αυτής της μελέτης, στάλθηκαν δείγματα DNA από τα κρι-κρι του Εθνικού Κήπου και της νησίδας Θεοδωρού, κοντά στον Πλατανιά Χανίων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι και οι δύο πληθυσμοί είναι αμιγείς, χωρίς ενδείξεις υβριδισμού.
Παράλληλα, οι επιστήμονες προειδοποιούν για τον κίνδυνο επιμιξίας, τόσο στις παραπάνω περιοχές όσο και στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς.
Νικόλας Φουρναράκης:
«Επιθυμούμε τη σταδιακή μεταφορά των κρι-κρι σε ασφαλές μέρος»
Σύμφωνα με τον κ. Νικόλα Φουρναράκη, Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας του Δήμου Αθηναίων «Εθνικός Κήπος – Μητροπολιτικό Πράσινο ΑΕ», η οποία έχει την ευθύνη διαχείρισης του Εθνικού Κήπου:
«η νέα διοίκηση του Εθνικού Κήπου , έχοντας σαν κεντρικό στόχο την ύπαρξη αποκλειστικά ελεύθερης πανίδας στον Εθνικό Κήπο, επιθυμεί τη σταδιακή μεταφορά των κρι-κρι σε ασφαλές μέρος όπου θα μπορούν να ζουν ελεύθερα, χωρίς τον κίνδυνο επιμιξίας. Ένας πιθανός προορισμός είναι η νησίδα Θεοδωρού, ενώ εξετάζονται και άλλες τοποθεσίες σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Δασών Κρήτης. Αρχικά, είχε προγραμματιστεί η μεταφορά 6 αρσενικών ζώων, αλλά οι ασθένειες που έχουν εμφανιστεί στα αιγοπρόβατα της χώρας, όπως η ευλογιά, οδήγησαν σε προσωρινή απαγόρευση της μετακίνησης ζώντων πληθυσμών αιγοπροβάτων».
