Στις δύο εναρκτήριες παραγράφους του άρθρου 102 του Συντάγματος της χώρας μας κατοχυρώνονται οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ρυθμίζονται κάποιες βασικές αρχές που τους διέπουν. Αν και στη χώρα μας υφίστανται 332 Δήμοι και 13 Περιφέρειες συνολικά, γεγονός που θα έπρεπε να συνοδεύεται από την εξοικείωση των πολιτών με τον θεσμό και τις αρμοδιότητές του, η πλειοψηφία των πολιτών και ιδίως η νέα γενιά, αντιμετωπίζει με – πολλές φορές δικαιολογημένα – σκεπτικισμό και καχυποψία τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η επαφή μαζί τους συνοδεύεται από γραφειοκρατικά εμπόδια, πληρωμή προστίμων ή τελών, καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση των υποθέσεών τους και γενικότερα από μία αρνητική προδιάθεση.
Εδώ και δεκαετίες, η Πολιτεία προσπαθούσε να αντιστρέψει αυτή την κατάσταση προσδίδοντας θετικό πρόσημο σε αυτό που ονομάζουμε «καρδιά των πόλεων της Ελλάδας», ωστόσο ο βηματισμός προς την κατεύθυνση αυτή ήταν τόσο μικρός που οι αλλαγές και οι όποιες βελτιώσεις ήταν ανεπαίσθητες.
Πριν από λίγες ημέρες στο νησί της Ρόδου και πιο συγκεκριμέναστο ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, παρουσιάστηκαν οι βασικοί πυλώνες για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τον ΥπουργόΕσωτερικών, με σκοπό την εναρμόνιση της με τις επιταγές και τις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας. Εστιάζοντας στον ουσιαστικό εκσυγχρονισμό τόσο των Δήμων όσο και των Περιφερειών, προωθούνται αλλαγές στην εκλογική διαδικασία για τις αυτοδιοικητικές αρχές αλλά και στο σύστημα διακυβέρνησης, την καταστατική θέση των αιρετών, την εποπτεία, τις αρμοδιότητες και την οικονομική διαχείριση των Ο.Τ.Α.
Μία άκρως ενδιαφέρουσα αλλαγή που προωθείται και έχει ως άμεσους αποδέκτες τις νέες και του νέους που θέλουν να ασχοληθούν με τα κοινά, ενισχύοντας ουσιαστικά τη συμμετοχή τους, είναι η δημιουργία ποσόστωσης για τη συμμετοχή υποψηφίων ηλικίας έως 30 ετών στους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς. Επιπρόσθετα, η υποχρεωτική δημόσια διαβούλευση για όλες τις κανονιστικές πράξεις πριν αυτές εισαχθούν στο αντίστοιχο δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο έρχεται αφενός να προσδώσει διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στη διαμόρφωση των τοπικών πολιτικών και αφετέρου, να ενδυναμώσει την ενεργήσυμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στα ζητήματα που την απασχολούν.
Σε μια εποχή που η ψηφιοποίηση περίπου 2.000 υπηρεσιών μέσω του gov.gr έχει βελτιώσει αισθητά την επαφή του πολίτη με την κεντρική διοίκηση, εξοικονομώντας πολύτιμο χρόνο και παρέχοντας ασφάλεια και αποτελεσματικότητα σε διάφορες συναλλαγές, είναι πλέον αδήριτη ανάγκη να εκσυγχρονιστούν και οι σχέσεις των πολιτών με το Δήμο ή την Περιφέρεια στην οποία υπάγονται. Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες δεν αποτελούν παραπαίδια ούτε θα πρέπει να είναι παρατημένοι στην τύχη τους και ξεκομμένοι από το κεντρικό κράτος. Όσο κι αν τα προβλήματα και οι δυσκολίες στην καθημερινότητα των πολιτών είναι πολυποίκιλα και διαφέρουν ανά την ελληνική επικράτεια, η κινητροδότηση για την επίλυσή τους μέσα από μία σύγχρονη και ευέλικτη λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελεί πλέον προτεραιότητα για την κεντρική πολιτική σκηνή. Τέτοιου είδους κυβερνητικές ενέργειες και πρωτοβουλίες είναι που συμβάλλουν καθοριστικά στο να φτάσουμε ακόμα πιο κοντά στον πραγματικό εκσυγχρονισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που τόσο έχει ανάγκη η πατρίδα μας
* Ο Απόστολος Π.Α. Σπανός είναι Δικηγόρος MSc – Νομικός Σύμβουλος και Τομεάρχης Εσωτερικών & Δημόσιας Διοίκησης της ΟΝΝΕΔ
