Ενόψει του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), που θα διεξαχθεί στη Ρόδο το διάστημα 7-9 Νοεμβρίου, ο πρόεδρος του συλλογικού οργάνου των δημάρχων Λάζαρος Κυρίζογλου μιλάει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για τις διεκδικήσεις των ΟΤΑ α’ βαθμού από την κυβέρνηση προκειμένου όπως τονίζει, «να γίνει πράξη το όραμά μας για την Αυτοδιοίκηση του 2030».
Αναφερόμενος στις προσδοκίες του επικείμενου νέου Κώδικα της Αυτοδιοίκησης, ο κ. Κυρίζογλου επισημαίνει ότι στόχος είναι «μια διοικητική μεταρρύθμιση εντός των πλαισίων του Ελληνικού Συντάγματος και με ουσιαστική σύγκλιση με την ευρωπαϊκή Τοπική Αυτοδιοίκηση. Για καλύτερη και αποτελεσματικότερη άσκηση αρμοδιοτήτων προς όφελος των πολιτών των τοπικών κοινωνιών».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του προέδρου της ΚΕΔΕ και δημάρχου Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Λάζαρου Κυρίζογλου στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και τον δημοσιογράφο Απόστολο Μιχαλούδη
Ερ.: Σε λίγες ημέρες ξεκινά το ετήσιο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΕ. Στην εισήγησή σας, ως πρόεδρος του κεντρικού φορέα εκπροσώπησης των δήμων, ποια αιτήματα της αυτοδιοίκησης θα προτάξετε προς την κυβέρνηση;
Απ.: Το Συνέδριο διεξάγεται σε μια πολύ ιδιαίτερη συγκυρία για το θεσμό μας, αφού συμπίπτει με την έναρξη του εθνικού διαλόγου για τη διαμόρφωση της νέας Χάρτας και του Νέου Κώδικα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το ζήτημα αυτό βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των διεκδικήσεων μας από την Κυβέρνηση. Όμως, δεν είναι το μοναδικό. Υπάρχουν κι άλλα ζητήματα που αφορούν την εύρυθμη λειτουργία του θεσμού μας, όπως η ανάγκη για γενναία αύξηση της χρηματοδότησης των Δήμων και η ανάγκη για ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων και ευθυνών, όπως προβλέπεται άλλωστε από το Σύνταγμα. Η επαρκής στελέχωση των δημοτικών υπηρεσιών με νέο προσωπικό. Η στήριξη με σύγχρονα μέσα και επιστημονικό προσωπικό των μικρών ορεινών και νησιωτικών Δήμων. Ο νέος ρόλος των ΟΤΑ στη διαχείριση ανοικτών κοινωνικών ζητημάτων όπως η δημόσια υγεία, η εκπαίδευση, η ασφάλεια, η στέγαση, η φτώχεια και η μετανάστευση. Η ενεργειακή αυτάρκεια και η πολιτική προστασία, η ενίσχυση του αναπτυξιακού αποτυπώματος των ΟΤΑ, καθώς και η θεσμική και οικονομική αναβάθμιση του αιρετού αυτοδιοικητικού προσωπικού.
Παράλληλα, θα έχουμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε όλα όσα πετύχαμε ενωμένοι το προηγούμενο διάστημα, προς όφελος των Δήμων μας. Γιατί είναι αδιαμφισβήτητο ότι σήμερα οι Δήμοι είναι πιο δυνατοί και πιο αποτελεσματικοί σε σχέση με το παρελθόν, όμως ακόμη απομένουν να γίνουν πολλά.
Η ατζέντα των διεκδικήσεων μας αποτελεί την ισχυρή βάση πάνω στην οποία θα στηριχθούμε ώστε το Συνέδριο της Ρόδου να αποτελέσει ευκαιρία ώστε να γίνει πράξη το όραμά μας για την Αυτοδιοίκηση του 2030. Το όραμα για Επανεκκίνηση της Αυτοδιοίκησης. Με Ισχυρούς Δήμους, διαρκώς δίπλα στον Πολίτη.
Ερ.: Η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών έχει προαναγγείλει τη νέα Χάρτα και τον νέο Κώδικα της Αυτοδιοίκησης. Ποιες μεταρρυθμισεις θα επιθυμούσατε να περιλαμβάνουν;
Απ.: Η πρωτοβουλία του Υπουργού Εσωτερικών κου Λιβάνιου, για την έναρξη του δημόσιου διαλόγου και τη δημιουργία των υπο- επιτροπών, στο πλαίσιο κατάρτισης της Νέας Χάρτας και του Κώδικα της Αυτοδιοίκησης είναι μια πολύ θετική εξέλιξη . Η ΚΕΔΕ ζητά εδώ και πολλά χρόνια την αλλαγή στο μοντέλο λειτουργίας του κράτους και της αυτοδιοίκησης. Η χώρα έχει αργήσει πολύ προς αυτή την κατεύθυνση και γι’ αυτό πιστεύουμε ότι η κατάρτιση του νέου Κώδικα θα πρέπει να προχωρήσει γρήγορα. Η ΚΕΔΕ έχει ολοκληρωμένες προτάσεις πάνω στο τι πρέπει να περιλαμβάνει. Ζητάμε το αυτονόητο, να μπει επιτέλους τέλος στην αλληλοεπικάλυψη ευθυνών και αρμοδιοτήτων, μεταξύ όλων των βαθμίδων του Κράτους. Αλληλοεπικάλυψη, που ταλαιπωρεί τους πολίτες στην καθημερινότητά τους, λειτουργεί ανασταλτικά στο να υλοποιούνται χρήσιμες για τις τοπικές μας κοινωνίες πολιτικές και έργα και το χειρότερο, γίνεται άλλοθι για λάθη και παραλείψεις που πληρώνουμε ακριβά. Στόχος μας είναι μια Διοικητική Μεταρρύθμιση εντός των πλαισίων του Ελληνικού Συντάγματος και με ουσιαστική σύγκλιση με την Ευρωπαϊκή Τοπική Αυτοδιοίκηση. Για καλύτερη και αποτελεσματικότερη άσκηση αρμοδιοτήτων προς όφελος των πολιτών των τοπικών κοινωνιών. Με αιχμή του δόρατος στο νέο μοντέλο διακυβέρνησης, τους Δήμους.
Ερ.: Ο ρόλος της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας έχει αναβαθμιστεί τα τελευταία χρόνια. Επειδή τα φαινόμενα της κλιματικής κρίσης είναι ήδη ορατά με καταστροφικά αποτελέσματα, οι Δήμοι διαθέτουν τον κατάλληλο επιχειρησιακό σχεδιασμό και τις δομές για να αντιμετωπίσουν ακραία φυσικά φαινόμενα;
Απ.: Oι Δήμοι καλούνται τα επόμενα χρόνια να διαχειριστούν τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, αναδεικνύοντας τον τομέα της Πολιτικής Προστασίας σε υπηρεσία “πρώτης γραμμής”. Δεν φοβόμαστε να σηκώσουμε και πρόσθετες ευθύνες, αρκεί να ξέρουμε τι υποχρεούμαστε να κάνουμε, με ποιο προσωπικό και μέσα θα το κάνουμε, με ποιους πόρους, αλλά και με ποιον τρόπο θα αξιολογούμαστε, όχι μόνον εμείς, αλλά και οι υπόλοιποι κρατικοί φορείς και οι κάθε είδους αρμόδιοι. Τα όρια των αρμοδιοτήτων και ευθυνών πρέπει να ξεκαθαρίσουν και να μην ψάχνουμε εκ των υστέρων σε ποιον θα φορτώσουμε τον μουτζούρη μετά από κάθε πυρκαγιά, κακοκαιρία ή πλημμύρα. Στο πλαίσιο αυτό η ΚΕΔΕ έχει θέσει μια σειρά απο προαπαιτούμενα, όπως:
Θεσμική αποσαφήνιση αρμοδιοτήτων και διαμόρφωση ενός σταθερού στο χρόνο, θεσμικού πλαισίου. Διοικητική προσαρμογή στα πλαίσια της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, με κωδικοποίηση των αρμοδιοτήτων σε κάθε επίπεδο της διοίκησης. Σταθερή οργανωτική δομή της πολιτικής προστασίας σε επίπεδο Δήμου και σε διαδημοτικό επίπεδο . Στελέχωση τοπικών δομών με μόνιμο προσωπικό και επικουρική ενίσχυση με έκτακτο προσωπικό και εθελοντικές ομάδες. Εξειδίκευση του επιχειρησιακού σχεδιασμού σε τοπικό επίπεδο για κάθε κατηγορία κινδύνου και δημιουργία εργαλείων παραμετροποίησης και εφαρμογής του σχεδιασμού αυτού. Διασφάλιση του απαιτούμενου μηχανολογικού και τεχνολογικού εξοπλισμού. Σταθερή και επαρκή ετήσια χρηματοδότηση και διασφάλιση στοχευμένων χρηματοδοτικών λύσεων μέσα από ανταγωνιστικά και άλλα προγράμματα. Εκπόνηση πολυετούς ειδικού προγράμματος για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των δημοτικών υποδομών, με χρηματοδότησή του μέσω του τέλους ανθεκτικότητας. Διαβαθμισμένη εκπαίδευση στελεχών ΟΤΑ, εθελοντικών ομάδων και του τοπικού πληθυσμού σε θέματα πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων. Αν εξασφαλιστούν τα παραπάνω, ο κάθε Δήμος θα μπορεί να αποκτήσει έναν σύγχρονο και ρεαλιστικό επιχειρησιακό σχεδιασμό και μια επιχειρησιακή ικανότητα ως ασπίδα προστασίας για τους κινδύνους και τις κρίσεις που μας απειλούν.
Ερ.: Το τελευταίο διάστημα υπάρχει ανησυχία για την αύξηση της παραβατικότητας των νέων. Οι δήμοι της χώρας, ως θεσμός τοπικής εξουσίας, μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπισή του προβλήματος;
Απ.: Η εγκληματικότητα και παραβατικότητα των νέων δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα, αποτελούν συμπτώματα μιας συνολικότερης κρίσης που αγγίζει τον πυρήνα των αξιών μας, της ίδιας της κοινωνίας μας. Δεν αντιμετωπίζεται με τη λήψη αστυνομικών μέτρων, αλλά πρωτίστως με την προσέγγιση της πρόληψης και της κοινωνικής επανένταξης. Οι δήμοι της χώρας, μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη και προώθηση νέων πρακτικών αντεγκληματικής πολιτικής σε τοπικό επίπεδο. Προς την κατεύθυνση αυτή η ΚΕΔΕ αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο για την αντιμετώπισή του, σε συνεργασία με την κεντρική κυβέρνηση και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. ΄Ηδη, έχουμε συστήσει επιτροπή που θέτει ως στόχο να συντονίσει και να κινητοποιήσει τις τοπικές αρχές, τα σχολεία, και την κοινωνία των πολιτών για την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων που μπορούν να φέρουν πραγματική βελτίωση σε σύντομο χρονικό διάστημα. Πέρα όμως από τον συντονιστικό ρόλο, η ΚΕΔΕ είναι έτοιμη να αναλάβει περισσότερες πρωτοβουλίες, εστιάζοντας σε τέσσερις άξονες: Έρευνα και βαθύτερη κατανόηση. Προγράμματα εκπαίδευσης και πρόληψης. Εφαρμογή Δημοτικών Πολιτικών για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, καθώς και συνεργασία με τοπικές αρχές, σε περιοχές, με έξαρση περιστατικών.
Ερ.: Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα με ανησυχητικές προεκτάσεις είναι το δημογραφικό κάτι που απασχόλησε και την ΚΕΔΕ αφού πρόσφατα διοργάνωσε σχετική διημερίδα. Η αυτοδιοίκηση μπορεί να εφαρμόσει μέτρα αναστροφής της δημογραφικής πτώσης;
Απ.: Οι συνέπειες της δημογραφικής συρρίκνωσης είναι πολυεπίπεδες. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να παραμείνει θεατής μπροστά σε αυτό το εθνικό ζήτημα, οι Δήμοι μας καλούνται να αναλάβουν δράση, συμμετέχοντας ενεργά στο δημόσιο διάλογο και προτείνοντας ουσιαστικές λύσεις. Η μελέτη που εκπόνησε για λογαριασμό της Κ.Ε.Δ.Ε. το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προτείνει συγκεκριμένα μέτρα που μπορούν να υιοθετηθούν σε τοπικό επίπεδο για την αντιμετώπιση της δημογραφικής κρίσης. Μεταξύ των προτάσεων περιλαμβάνονται: Βελτίωση των υποδομών Παιδείας και Υγείας. Προγράμματα στέγασης για την προσέλκυση νέων κατοίκων. Προσέλκυση επενδύσεων και δημιουργία θέσεων εργασίας. Ανάδειξη των τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων. Υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, που μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των πολιτών, καθιστώντας τις περιοχές πιο ελκυστικές για νέους κατοίκους. Ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας και κοινωνικής συμμετοχής. Υποστήριξη της Υγιούς Γήρανσης. Η Αυτοδιοίκηση είναι ο καταλληλότερος θεσμός, για να φέρει σε επαφή τις τοπικές κοινωνίες με τις κεντρικές πολιτικές και να προσαρμόσει τις λύσεις στις ανάγκες των πολιτών. Η ΚΕΔΕ προγραμματίζει τη σύσταση ενός κεντρικού οργάνου παρακολούθησης και συντονισμού των δράσεων που θα ληφθούν για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, σε στενή συνεργασία με τους Δήμους και την πολιτεία.
Ερ.: Η ένταση στη Μέση Ανατολή προκαλεί αύξηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών που αναμένεται να ενταθούν το αμέσως προσεχές διάστημα. Η τοπική αυτοδιοίκηση δεδομένου ότι είναι η πρώτη που δέχεται αυτές τις πιέσεις, διαθέτει τις απαιτούμενες αρμοδιότητες και την οικονομική υποστήριξη για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα;
Απ.: Το μεταναστευτικό είναι ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα και η διαχείριση του δεν είναι τοπική, ούτε καν εθνική υπόθεση. Είναι πρόβλημα ευρωπαικό όσον αφορά τη χώρα μας, αλλά και γενικότερα πρόβλημα του ανεπτυγμένου κόσμου. Οι Δήμοι στην Ελλάδα , ιδίως οι νησιωτικοί μας Δήμοι, αν και σηκώνουν απο το 2015 μέχρι σήμερα πολύ μεγάλο βάρος του προβλήματος, αφού βρίσκονται στην πρώτη γραμμή υποδοχής προσφύγων και μεταναστών, δεν έχουν ούτε τους πόρους, ούτε τα μέσα, ούτε το προσωπικό, αλλά ούτε καν και την αρμοδιότητα για να διαχειριστούν αυτό το ζήτημα. Το πλεόνασμα ανθρωπιάς και αλληλεγγύης που επιδεικνύει η αυτοδιοίκηση και οι τοπικοί πληθυσμοί , σε καμία περίπτωση δεν αρκούν.
