Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Γιάννη Καντέλη
Να εκμεταλλευτούν το «παράθυρο ευκαιρίας» που ανοίγει η πορεία του ελληνοτουρκικού διαλόγου και η νηνεμία στις σχέσεις των δύο χωρών εμφανίζονται Αθήνα και Άγκυρα προκειμένου να ξεκινήσουν το διάλογο στα κρίσιμα ζητήματα που χωρίζουν τις δύο χώρες. Η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη μπορεί να διήρκησε μόλις μισή ώρα, όμως ήταν αρκετή για να δώσει το έναυσμα ώστε να διερευνηθούν όλες οι δυνατότητες για μία οριστική λύση στον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών.
Πρόκειται για μία δύσκολη εξίσωση που εμπεριέχει πολλές παγίδες και τα βήματα θα είναι αναλόγως προσεκτικά. Η αρχή αναμένεται να γίνει το Νοέμβριο στην Αθήνα κατά την επίσκεψη του Χακάν Φιντάν και στο τετ α τετ που θα έχει με τον Γιώργο Γεραπετρίτη.
Σε πρώτη φάση οι δύο υπουργοί Εξωτερικών θα διερευνήσουν «αν υπάρχει κοινή βάση κατανόησης», όπως το θέτει διπλωματική πηγή προκειμένου να μπουν στην ουσία των ζητημάτων.
Αυτό σημαίνει ότι θα εξετάσουν κατά πόσο συμφωνούν στους κανόνες της συζήτησης, δηλαδή, την αποδοχή του Διεθνούς Δικαίου, την αναγνώριση της δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης και αυτού του Αμβούργου το οποίο είναι αρμόδιο να κρίνει τις διαφορές με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας.
«Πρόκειται για τα προκαταρκτικά της συζήτησης στα οποία θα πρέπει να συμφωνήσουμε ώστε να ξεκινήσει ο διάλογος επί της ουσίας», σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Εφόσον υπάρξει συμφωνία στο πλαίσιο, στις αρχές Ιανουαρίου στη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Άγκυρα οι ηγέτες των δύο χωρών θα δώσουν εντολή στους υπουργούς Εξωτερικών να μπουν και στην ουσία του διαλόγου βάζοντας για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες στο τραπέζι τα πιθανά σενάρια για τον καθορισμό υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο.
Μία συζήτηση καθόλου εύκολη. Καταρχήν θα πρέπει η Τουρκία να αναγνωρίσει τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας, κάτι που δεν έχει κάνει μέχρι σήμερα. Επίσης, είναι γνωστές οι θέσεις της για την επήρεια των νησιών που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις ελληνικές και αυτό αναμένεται να είναι ένα από τα πολλά σημεία έντονων διαπραγματεύσεων. Βέβαια, η συγκεκριμένη συζήτηση δεν θα είναι εύκολη για την κυβέρνηση και στο εσωτερικό μέτωπο, με αρμόδια στελέχη να αναγνωρίζουν ότι χρειάζονται ευρύτερες συναινέσεις, ακόμα και στο ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη. Και όχι μόνο με τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Κυβερνητικά στελέχη διευκρινίζουν σε όλους τους τόνους ότι οι εθνικές κόκκινες γραμμές είναι σαφείς και απαραβίαστες. Αν η Άγκυρα βάλει στο τραπέζι θέματα που αφορούν την εθνική κυριαρχία όπως έχει κάνει στο παρελθόν είναι δεδομένο ότι απορρίπτονται άμεσα. Και βεβαίως, ο διάλογος μπορεί να αφορά μόνο τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών και όχι άλλα θέματα που έχει βάλει στο τραπέζι κατά καιρούς η Τουρκία.
«Σε τέτοια περίπτωση διάλογος δεν υπάρχει», ξεκαθαρίζουν οι ίδιες πηγές, «σε όποια φάση κι αν μπουν αυτά τα θέματα». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι οπαδός της ακινησίας και έχει δηλώσει ότι οι δύο χώρες θα πρέπει να επιδιώξουν να λύσουν την βασική τους διαφορά που θα οδηγήσει σε μία νέα εποχή τις σχέσεις τους. Όμως, για να μην υπάρχουν παρερμηνείες, έχει τονίσει ότι ουδείς στην από εδώ πλευρά του Αιγαίου έχει την αφέλεια ότι μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη ή ότι η Τουρκία θα μεταβάλει εύκολα τις θέσεις της.
Παρότι κυβερνητικές πηγές επιχείρησαν τις προηγούμενες ημέρες από τη Νέα Υόρκη να αποσυνδέσουν το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών από την πορεία του διαλόγου στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αναλυτές που μίλησαν στην ΤΡ εκτιμούν ότι και οι δύο χώρες θα ζυγίσουν το αποτέλεσμα και τη νέα ηγεσία του Λευκού Οίκου και θα τα συνυπολογίσουν στους χειρισμούς που θα κάνουν.
